به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) خانه کتاب و ادبیات ایران با همکاری بنیاد فرهنگ سالمندی در ششمین روز از هفته کتاب نشست «کتاب و تغییر نگاه سالمندی به خود» را با سخنرانی داوود ملکی صیدآبادی و معصومه خوانساری عصر امروز برگزار کرد.

ملکی در ابتدای این نشست توضیحاتی را درباره ضریب سالمندی در ایران ارائه کرد و گفت: تا 30 سال آینده روند سالمندی در ایران 27 درصد است؛ اما در جهان 20 درصد است و این نشان می‌دهد ضریب سالمندی ما سریع است و باید از اکنون سیاست‌گذاری مناسب صورت گیرد.
 
او ادامه داد: در کشور ما علی رغم تاکیدات دین درباره سالمندان و توجه به آنها تعریف دردمندانه از سالمندی صورت می‌گیرد، گویی هر کسی به سالمندی فکر می‌کند یگ نگاه ترس آلود و دلهره آور دارد. متاسفانه امروزه سالمندان در ایران مسایل و مشکلات زیادی دارند از جمله بیماری سالمند کار شیوع پیدا کرده است. می‌توان با کتاب و کتابخوانی حال خود را خوب نگه داشت.
 
خراسانی در ادامه این نشست با اشاره به اینکه طبق تحقیقات مطالعه به دلیل همذات پنداری با شخصیت‌ها باعث افزایش هویش هیجانی سالمندان می‌شود، نظر ملکی را در این پاره پرسید که او توضیح داد: یکی از آثار کوتاه مدت مطالعه بر افراد افزایش هوش هیجانی و اجتماعی است. این هوش توانایی نظارت و پایش احساسات خود و دیگران و استفاده از آن در تنظیم رفتار خود با دیگران است. همین اثر کوتاه مدت افزایش هوش هیجانی یکی از مولفه‌های خود ارزشمندی در سالمندان است. ما اگر بتوانیم این هوش را بالا ببریم می‌توانیم انگیزه‌های آنها را برای افزایش امید به زندگی، بهبود روابط و ... بیشتر کنیم.
 
ملکی درباره عوامل ترغیب به مطالعه گفت: این ترغیب چند بعد دارد؛ نخست ایجاد زمینه مناسب انگیزشی برای سالمندان در زمینه کتابخوانی است. یکی دیگر از مسایل در این باره دسترسی راحت سالمندان به کتاب است.

او در ادامه با بیان اینکه دعوت به مطالعه یک کار فراسازمانی است و همبستگی کلانی را می‌طلبد یادآور شد: در حوزه سالمندی وضعیت ما بدتر است چون ما ابتدا باید رسانه‌ها را به ترغیب کتاب و کتابخوانی برای ترویج آن دعوت کنیم و بعد روی یک مخاطب خاص تمرکز کنیم.
 
ملکی گفت: شما وقتی بیوگرافی نویسندگان را بررسی می‌کنید می‌بینید در گذشته داستان‌هایشان را در نشریه‌ها چاپ می‌کردند یا اینکه خودشان روزنامه‌نگار بودند و داستانشان را چاپ می‌کردند و اتفاقا روزنامه‌خوانی رواج بیشتری داشت. بنابراین برای بالا بردن صنعت مطالعه روش پیچیده‌ای نداریم؛ بلکه همت و برنامه و اجرای خوب می‌خواهد. باید از نشریات سوال شود که چرا صفحات داستانی در روزنامه اگر چاپ شود، روزنامه متضرر می‌شود؛ اما این دلیل قانع‌کننده‌ای نمی‌شود که فقط یک روزنامه را به یک حوزه تخصصی هنر و فرهنگ اختصاص دهیم.
 
به گفته این محقق، در خارج از کشور برخی فقط عادت به روزنامه‌خوانی دارند اما چرا ما از این فرصت استفاده نکنیم و نشریات را به سمتی بالا ببریم که جذبه مطالعه بیشتر شود. امروز ما خود را به حوزه سیاست و اقتصاد محدود کردیم. ما چرا نویسنده داستانی و شعری در روزنامه نداشتیم؟

او درباره مجلات تخصصی برای سالمندان گفت: این موضوع هم به ارتباط به کتابخانه‌ها و سالمندان برمی‌گردد. من یادم است قبل از تغییر دولت نهاد کتابخانه‌های عمومی در اداره کل مطالعات خود ما را به صورت وبینار دعوت کرد و طرحی را برای استانداردسازی کتابخانه‌ها با نگاهی به سالمندان در دستور کار قرار داد. این استاندارد سازی کتاب، مسیر کتابخانه‌، روند ارائه کتاب و ... از جمله مواردی بود که در این طرح دنبال می‌شد اما وقتی می‌خواهیم یک نتیجه خوب بگیریم ماحصل یک فرایند خوب و منسجم است. ما باید ببینیم کتاب به سالمند می‌خواهد برود؟

ملکی با بیان اینکه درباره بالا بردن سرانه مطالعه به نظر می‌رسد محتوای ارائه شده بسیار تاثیرگذار است توضیح داد: چندی پیش مقاله‌ای را درباره گلایه ناشران از فروش آثار ترجمه‌ای می‌خواندم. این روند، روندی است که خواسته یا ناخواسته طرح‌های ممیزی برای موضوعات می‌گذارد و تقدس زایی نسبت به موضوعات مختلف اعم از داستان و شعر می‌گذارد. حتی در کارهای علمی من دیدم که در یک مرکز مطالعاتی بسیاری از پژوهش‌ها در کشور ما مطالعاتی هستند که محققان آن را به نفع کسی که سفارش می‌دهد سمت و سو می‌دهند و مطالعات نزدیک به واقعیت کمتر داریم. بنابراین بخش زیادی از مطالعات از طرف سفارش دهندگان مصادره به مطلوب می‌شود و پرسش‌ها نزدیک به سفارش‌دهنده‌ها داده می‌شود و این باعث می‌شود از لحاظ محتوا دچار ضعف شویم.
 
او با طرح این سوال که چرا با این همه حضور متخصصان در این حوزه نمی‌توانیم برخی از آسیب‌ها را پیش‌بینی و برای آن راه حل داشته باشیم؟ عنوان کرد: ما در سال 1400، یازده درصد جمعیت سالمند داریم که رو به افزایش است و دستگاه‌های آماری می‌گویند که تا 30 سال آینده یک‌سوم جمعیت ما سالمند می‌شود؛ بنابراین جامعه‌شناسان ما اکنون باید به صورت جدی وارد این حوزه شوند.
 
ملکی گفت: از سوی دیگر ما نتوانستیم محتوای خوبی برای مخاطب خود در حوزه‌های مطالعاتی، ادبیات، و ... فراهم کنیم. باید اجازه دهیم تضارب آرا به واسطه تکثر آثار به وجود بیاید. شاید آثار خارجی آسیب داشته باشد اما عواید آن بیشتر است و ما به انتخاب فرد احترام می‌گذاریم چون مخاطب آن قدر باهوش است که بتواند سره را از ناسره تشخیص دهد.
 
او با اشاره به اینکه حوزه سالمندی در کشور دچار رخوت است یادآور شد: اساسا نشست‌های تخصصی در این باره بسیار ناکافی است و گویا در شروع مسیر هستیم و فعالان این حوزه باید با شتاب و برنامه‌ریزی کار کنند. در این حوزه باید در بعد حاکمیتی و خانوادگی روی موضوع سالمندان کار کرد. متاسفانه اکنون بار مسئولیت سالمندان تماما بر دوش سالمند و خانواده‌اش است و سهم دولت در رسیدگی به امور سالمندان اعم از سلامت، بازنشستگی و ... بسیار کم است.