خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، همه می‌دانیم که شب یلدا یا به قول پدربزرگ، مادربزرگ‌ها شب چله، شب اول زمستان است و مردم ایران اهل هر منطقه یا پیرو هر دین و مذهبی باشند این شب را جشن می‌گیرند. باستان‌شناسان معتقدند «یلدا» برای اجداد ما، جشن تولد خورشید یا الهه میترا بوده اما «یلدا» برای امروزی‌ها فرصتی است تا اعضای خانواده دور هم جمع شوند و با هم خاطره‌های قشنگی بسازند.
ممکن است بپرسید جشن تولد خورشید چیست؟ راستش را بخواهید ایرانی‌های قدیم معتقد بودند خدای دوستی و وفاداری که به او «مهر» یا «میترا» می‌گفتند در طولانی‌ترین شب سال به دنیا آمده و این زایش در باور آنها به این معنی بود که سرانجام نیکی بر بدی و روشنایی بر تاریکی پیروز می‌شود.
راستش را بخواهید هیچ‌کس نمی‌داند ایرانی‌های قدیم از چه زمان شب چله را جشن می‌گرفته‌اند؛ تنها چیزی که مشخص است این‌که مراسم شب یلدا به هزارها سال قبل برمی‌گردد و چه خوب که نوروز و شب چله و آداب و رسوم مربوط به آن همچنان باقی مانده و حفظ شده‌اند؛ چراکه مراسم و آیین‌های ملی، مردم یک کشور را با وجود تفاوت نژاد و زبان و فرهنگ‌شان به هم نزدیک می‌کند. فکرش را بکنید بدون نوروز و شب چله و چهارشنبه سوری و مراسم محرمف چه تفاوتی میان ما و ساکنان کشوری در آمریکای لاتین یا اروپا وجود داشت؟
امروز سازمان‌ها و نهادهای بسیاری در دنیا برای حفظ این میراث ارزشمند تلاش می‌کنند و دلشان می‌خواهد آداب و رسوم و سنت‌ها باقی بماند؛ اما خود مردم، نگهبانان واقعی این یادگاری‌های گران‌بها هستند که باید هر کدام‌شان را از نسلی به نسل دیگر منتقل کنند.
شب یلدا، آغاز چله بزرگ است که تا دهم بهمن یعنی تا روز جشن سده ادامه پیدا می‌کند. بیست روز، پس از این تاریخ هم که روی هم چهل شب و روز می‌شود «چله کوچیک» نام دارد. قدیمی‌ها چله کوچک و چله بزرگ را دو برادر می‌دانستند که پسرهای ننه سرما هستند.
در واقع شب یلدا شب قصهها و قصه‌گوهاست. قدیم که تلویزیون و کارتون و موبایل و تبلت نبود؛ پس بچه‌ها و بزرگ‌ترها در ساعت‌های طولانی شب، دور کرسی می‌نشستند و به حکایت‌هایی که بزرگ‌ترها تعریف می‌کردند گوش می‌دادند. هر چند حالا پدر و مادرها فرصت کمتریی دارند تا برای بچه‌ها قصه بخوانند، اما هنوز هم قصه گویی یکی از آیین‌های رایج شب یلداست.
پس همزمان با شب چله با شخصیت‌های شاهنامه همراه شویم و برای بچه‌ها قصه بگوییم و قصه بخوانیم. راستی کتاب‌هایی منتشر شده که با بچه‌ها از اداب و رسوم ایرانی چون شب چله می‌گوید:
«اناری‌ها» نوشته محمدرضا یوسفی، «اسم قشنگ یلدا» سروده کمال شفیعی مشعوف، «رفتم بالا انار بود» سروده ناصر کشاورز ، «دختر انار» سروده بهاره نیرومند فرد که درباره افسانه‌های ایرانی است، «بابا برفی در شب یلدا» نوشته مژگان کلهر و «هندوانه به شرط عشق« از فرهاد حسن‌زاده داستان‌ها و شعرهایی است که به‌طور ویژه و در شب چله می‌توان خواند.
سه‌شنبه ۳۰ آذر ۱۴۰۰ - ۱۲:۴۰
نظر شما