به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، روزگاری از اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای و گوشی‌های هوشمند خبری نبود. بچه‌ها یک دوچرخه داشتند و چند جلد کتاب و یک مجله که «کیهان بچه‌ها» نام داشت و هفته به هفته در اختیارشان قرار می‌گرفت. حالا همه‌چیز تغییر کرده و بچه‌ها با انواع رسانه‌های جذاب و سرگرم‌کننده سر و کار دارند و همه این عوامل، کار را برای شاعران، نویسندگان، تصویرگران و در کل پدیدآورندگان کتاب کودک و نوجوان دشوار کرده و کتاب را در رقابتی تنگاتنگ با دیگر رسانه‌ها قرار داده است.
اما یک کتاب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد تا بچه‌ها را جذب کند و موجب شود تا با وجود بازی‌های رایانه‌ای و تبلت و گوشی‌های هوشمند، بچه‌ها آن را انتخاب کنند و بخوانند و از خواندنش لذت ببرند؟! نیلوفر تیموریان به عنوان یک ناشر براین باور است که عنوان یک کتاب، نقش مهمی در جذب مخاطب دارد و باید چالش‌برانگیز باشد. جلد کتاب، رنگ‌آمیزی و فونت آن بسیار اهمیت دارد. اصلا جلد کتاب شبیه به ویترین یک فروشگاه است که ما را به دیدن علاقه‌مند می‌کند.
به گفته مدیر نشر ایران‌بان، از آنجا که انتظارات مخاطب، تنها به ظاهر و جلد محدود نمی‌شود و متن کتاب هم بسیار مهم است، نویسندگان و مترجمان باید به محتوا هم توجه کنند. متنی که باید با توجه به گروه سنی مخاطب نوشته شود تا بتوانند با آن همذات‌پنداری کنند و قهرمان ذهنی خود را در آن بجویند.
تیموریان، کتاب خوب را کتابی می‌داند که مخاطب آن را دوست داشته باشد و به دیگران هم معرفی کند. آن هم این سال‌های اخیر که صفحات مجازی و شبکه‌های اجتماعی فعال شده‌اند و به جز نویسندگان و ناشران و مترجم‌ها و مروجان کتاب، خود مخاطبان هم کتاب‌های خوب را معرفی و به دوستان‌شان پیشنهاد می‌کنند.
روزگار افسانه‌ها به پایان نمی‌رسد
مجید شفیعی، نویسنده کودک و نوجوان هم معتقد است: کتاب خوب باید از نظر متن و تصویر و کتاب‌سازی جذاب باشد و بچه‌ها از خواندن و ورق زدن آن لذت ببرند؛ البته چیزی که در تمام این سال‌ها به عنوان اصل مهم کتاب کودک فراموش شده، همین احساس لذت است.
به گفته نویسنده «کابوس ماهان»، افسانه‌های ما بسیار زیبا و لذت‌بخش هستند و هیچ‌وقت کهنه نمی‌شوند؛ پس این‌که روزگار قصه‌ها و افسانه‌ها به پایان رسیده، بهانه‌ای بیش نیست و نویسندگان خوب و توانمند ما باید به بازآفرینی افسانه‌ها توجه و نسل جدید را با پیشینه فرهنگی خود آشنا کنند. اصلا چرا انقدر کتاب‌های جی.کی.رولینگ، نویسنده مجموعه «هری‌پاتر» این اندازه جذاب‌اند یا چرا کارتون‌های شرکت والت دیسنی، همچنان پرمخاطب هستند چون به ناخودآکاه بشر و به کودک درون انسان‌ها اشاره می‌کنند.
شفیعی به این‌که انسان در رسیدن به قله‌های بالاتر و عرضه‌های جدیدتر، قله‌های پیشین را فراموش نمی‌کند، اشاره و بیان می‌کند: ما با داشتن حافظه مکتوب و کتاب و فرهنگ به عصر دیجیتال رسیده‌ایم. جالب این‌که در همین روزگار دیجیتال و با وجود رسانه‌های مختلف، همچنان کتابی که ظاهر و محتوای خوب و ارزشمند دارد و به نیاز و سلیقه مخاطب خود پاسخ داده، جایگاه خود را حفظ کرده است.
چگونه بچه‌ها را به کتاب خواندن تشویق کنیم؟
لیدا معتمد، تصویرگر کودک و نوجوان از زاویه دیگری به ماجرا نگاه می‌کند و می‌گوید: طبیعی است که در عصر دیجیتال، با وجود این همه رسانه جذاب که در رقابت تنگاتنگ با کتاب هستند باید برای بچه‌هامان، کار خوب و باکیفیت تولید کنیم؛ اما چگونه می‌توان کودکان را به کتابخوانی تشویق کرد؟
تصویرگر «دختری که دوست نداشت غذا بخورد»، در راستای تشویق بچه‌ها به کتاب خواندن، پیشنهادهایی را مطرح می‌کند. برای مثال پدر و مادر می‌توانند شخصیت‌های داستان را بازی کنند یا یک محیط کوچک و امن فراهم آورند تا بچه در آن کتاب بخواند. برای ایجاد این فضا می‌توانند از چادر بازی استفاده کنند و در آن، یک میز و صندلی و چراغ مطالعه بگذارند.
به گفته معتمد، پدر و مادرها می‌توانند با بچه‌هایشان کتاب بخوانند و جلسه پرسش و پاسخ بگذارند یا یک سبد در گوشه اتاق قرار دهند و کتاب‌های تازه را در آن بگذارند و از بچه‌ها بخواهند جدیدترین‌ها را پیدا کنند یا شخصیت‌های کتاب را روی مقوا بکشند و با هر کدام، یک صورتک مقوایی بسازند. به عبارتی پدر و مادرها می‌توانند کتاب را به یک اسباب بازی جذاب و خواندنی یا متنی برای بازی و نمایش تبدیل کنند یا می‌توانند از کتاب‌های آشپزی و علمی و آموزش مهارت‌های زندگی کمک بگیرند و یک روز در هفته را به ساخت یک ربات یا قطعه صنعتی یا پخت یک غذای ساده و خوشمزه اختصاص بدهند.
تصویرگر «ماه و مینا»، پیشنهادهای خود برای تشویق بچه‌ها به کتابخوانی را این‌گونه ادامه می‌دهد که «بلندخوانی» یک روش موثر برای این کار است. پدر و مادرها باید حوصله داشته باشند و آن‌قدر این کار را ادامه بدهند تا کنجکاوی بچه‌ها برای شنیدن داستان و حدس و گمان درباره آن بیشتر شود. لازمه این کار، انتخاب کتاب‌های درست و مراجعه به فهرست‌هایی چون «لاکپشت پرنده» است. از سوی دیگر از روی بسیاری از داستان‌های کلاسیک مثل قصه‌های برادران گریم یا هانس کرستین اندرسن کارتون ساخته شده که تماشای آن برای بچه‌ها جذاب است و آنها را به خواندن اصل داستان تشویق می‌کند. ضمن این‌که پدر و مادرها می‌توانند از فرزندان خود بخواهند خلاصه داستان را بنویسند و برای آن تصویرسازی کنند. بی‌گمان این راه‌ها بچه‌ها را به کتاب خواندن تشویق می‌کند.
چهارشنبه ۲۵ آبان ۱۴۰۱ - ۱۲:۴۹
نظر شما