به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که پدر و مادرها و بزرگ‌ترها هستند که برای فرزندان خردسال خود، کتاب انتخاب می‌کنند. کتابی که ممکن است با سلیقه و پسند آنها جور نباشد. از سوی دیگر هستند پدر و مادرهایی که نه تنها خواست بچه‌ها را نمی‌دانند بلکه با کتاب‌های جذاب و مناسب برای آنها هم آشنا نیستند و یکی از پرسش‌های مهم‌شان این است که کتاب خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ پس لازم است ملاک و معیاری برای انتخاب کتاب خوب در اختیار خانواده‌ها قرار بگیرد.
از این رو به سراغ چند کارشناس و صاحب‌نظر در حوزه کتاب کودک و نوجوان رفته و از آنها درباره چگونگی انتخاب یک کتاب خوب پرسیده‌ایم. محبوبه نجف‌خانی، مترجم کودک و نوجوان با اشاره به این‌که در حال حاضر، کار خانواده‌ها بسیار آسان شده می‌گوید: روزگاری انتخاب کتاب خوب، کار دشواری بود. چون تنها دو نهاد مرتبط با کودک، یعنی کانون پرورش فکری و شورای کتاب کودک وجود داشت که کتاب‌های محدود منتشر شده را معرفی می‌کردند و خانواده‌های کمتری این دو نهاد را می‌شناختند و به فهرست‌هاشان دسترسی داشتند؛ اما این روزها پدر و مادرها برای انتخاب کتاب خوب برای بچه‌هاشان به مشکل چندانی برنمی‌خورند؛ چراکه روزگار اینترنت و گوشی‌های هوشمند است و خانواده‌ها می‌توانند به صفحات مجازی مراجعه و کتاب مورد نظر خود را پیدا کنند. یعنی هم مروجان کتاب هستند که نظرات‌شان درباره کتاب‌های مختلف را در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند؛ هم فهرست‌هایی از سوی خود کانون پرورش و شورای کتاب و همچنین «لاکپشت پرنده» منتشر و در آن کتاب‌های خوب معرفی می‌شوند و خانواده‌ها می‌توانند به این فهرست‌ها مراجعه کنند. پس انتخاب کتاب هم برای بزرگ‌ترها و هم بچه‌هایی که سواد خواندن و نوشتن دارند آسان‌تر شده است. به‌جز این نوجوان‌ها و خانواده‌هایی که جزو کتابخوان‌های حرفه‌ای هستند می‌دانند باید به کدام ناشر، نویسنده یا مترجم مراجعه کنند.
خود آدم‌های کتابخوان، ملاک و معیارند
لاله جعفری، یکی از نویسندگان کودک و خردسال است. به گفته او هم، پدر و مادر کتابخوان، فرزند خود را به خواندن تشویق و فرهنگ کتابخوانی را در او نهادینه می‌کند. از سوی دیگر می‌داند چطور و چگونه کتاب انتخاب کند چراکه با ناشران،نویسنده‌ها و مترجم‌های خوب آشناست.
پیشنهاد نویسنده «قصه‌های الکی پلکی» به خانواده‌ها این است که مادران، به‌طور ویژه از همان دوران بارداری برای بچه‌های خود کتاب بخوانند تا کودکان از همان دوره نوزادی، با مقوله‌ای به اسم کتاب آشنا شوند. با این کار هم خودشان، آرام آرام دست‌شان می‌آید که کدام ناشر، نویسنده، مترجم و تصویرگر را انتخاب کنند هم به کتابخوان شدن فرزندشان کمک می‌کنند.
جعفری، مراجعه به فهرست‌های مختلف را یکی دیگر از راههای آشنایی با کتاب‌های خوب و انتخاب آن می‌داند و می‌گوید: فهرست‌هایی از سوی شورای کتاب کودک، کانون پرورش فکری و لاکپشت پرنده منتشر و کتاب‌های خوب در آن معرفی می‌شوند؛ خانواده‌ها با مراجعه به این فهرست‌ها می‌توانند برای فرزندان خود با خیال آسوده، کتاب انتخاب کنند.
جای خالی نقد در رسانه‌های ما
سیدعلی کاشفی خوانساری، نویسنده و منتقد ادبیات کودک و نوجوان به اهمیت نقد ادبیات کودک اشاره و بیان می‌کند: نقد به معنی متن دشوار و سخت فهمی نیست که تنها به کار نویسندگان و پژوهشگران ادبیات کودک بیاید. نقد به معنی معرفی کتاب هم هست. وقتی شما کتابی را می‌خوانید و درک و دریافت خود از آن و نقاط ضعف و قوت‌اش را می‌گویید به نوعی دست به نقد کتاب زده‌‌اید و کتاب‌های کودک و نوجوان ما به معرفی نیاز دارند.
به گفته نویسنده کتاب «دعواهای ادبی»، روزگاری انتخاب کتاب، کار خیلی سخت بود چون فقط یک کانون پرورش فکری وجود داشت که عضو آن می‌شدیم و از یک سری کتاب‌ها استفاده می‌‌کردیم؛ اما این روزها، کار خانواده‌ها خیلی راحت شده چون علاوه بر کانون از سایت کتابک، شورای کتاب کودک و فهرست لاک پشت پرنده هم می‌توان استفاده کرد. ضمن این‌که مروجان کتاب هم هستند و صفحات‌شان در شبکه‌های اجتماعی فعال است و خانواده‌ها نمی‌توانند بهانه بیاورند که دیگر فرصت نداریم کتاب بخوانیم و بهترین‌ها را برای بچه‌هامان انتخاب کنیم.
کاشفی خوانساری براین باور است که هنوز هم بسیاری از خانواده‌ها به پیام داستان فکر می‌کنند؛ بی‌خبر از این‌که نباید همه کتاب‌ها پیام داشته باشند چون اصل اول، لذت بردن است. در هر حال خانواده‌ها حتی نوجوان‌هایی که درپی کتاب‌های خوب و جذاب هستند می‌توانند به فهرست نهادهای مختلف و صفحات اینستاگرام مروجان کودک مراجعه کنند. علاوه بر این، خواننده‌های حرفه‌ای‌تر می‌توانند براساس نام ناشر، نویسنده یا مترجم به انتخاب کتاب دست بزنند. چون یک ناشر خوب، بی‌تردید با یک نویسنده و شاعر و تصویرگر خوب کار می‌کند و دقت خاصی در انتخاب کتاب‌هایش دارد. از سوی دیگر، یک سری کتابفروشی‌های اختصاصی کودک و نوجوان هم هستند که خوب کار می‌کنند و تقریبا هر روز در شبکه‌های اجتماعی خود به معرفی کتاب‌های خواندنی کودک و نوجوان می‌پردازند.
یکشنبه ۶ آذر ۱۴۰۱ - ۱۰:۵۰
نظر شما