به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، یاسر حمزوی، عضو هیئت علمی و دانشيار، پژوهشکده بناها و بافت‌های تاریخی-فرهنگی در نشست تخصصی هفته پژوهش، با بیان‌اینکه یکی از مواردی که باعث خواهد شد اصول و مبانی نظری قابل قبولی برای مداخلات حفاظتی و مرمتی آثار معماری تاریخی ارائه شود، مرور رخدادها و اندیشه‌هایی است که در گذشته در خصوص حفاظت، مرمت و نگهداری آثار وجود داشته بیان کرد: با نگاه به گذشته و شناخت سیر اندیشه حفاظت، می‌توان اصول بین‌المللی پذیرفته شده را در بستر فرهنگی ایران دید و در بخش‌هایی که لازم است، بومی‌سازی کرد.

او گفت: به عبارتی، برای حفاظت صحیح این آثار و تحلیل مطالعات حفاظتی انجام گرفته و اقدامات مورد نیاز آینده، ضروری است تا رویکردهای حفاظتی این آثار در بستر فرهنگی نیز مورد کنکاش قرار گیرند بنابراین، در این پژوهش سعی شده با مرور نتیجه اقدامات و مداخله‌های حفاظتی بر روی آثار معماری در دوره‌های مختلف تاریخی پیش از اسلام و دوران اسلامی و همچنین بررسی تجربه‌های حفاظت و مرمّت در ایران، بتوان رویکردهای حفاظتی معرفی کرد تا در آینده بتوان با تکیه بر آن، مداخله‌های صحیح و همچنین تحلیل صحیحی از اقدامات سال‌ها و دوره‌های گذشته بر روی این گونه آثار انجام داد.

دانشيار پژوهشکده بناها و بافت‌های تاریخی-فرهنگی بیان کرد: روشن است که حفاظت با قرارگیری در تقاطع چند علم متفاوت، مقوله‌ای در بنیاد خود بسیار تئوریک است و نیاز به ارتقا مداوم جنبه‌های نظری خود دارد تقاطعی که حاصل برخورد تاریخ، زیباشناسی، جامعه‌شناسی، باستان شناسی، فلسفه، اخلاق و البته علوم پایه است، لذا از این منظر، حفاظت که در این تقاطع شکل می‌گیرد هرگز نمی‌تواند صرف رویکردی عملی و یا کاملاً نسبی و ذوقی باشد و هرگز هم نمی‌تواند به وجه فنی خود فرو کاسته شود (به نظر می‌رسد در مرمت سنتی ایران، فقط به وجه فنی تکیه داشته‌اند که باید به صورت دقیق مورد مطالعه قرار گیرد).

حمزوی تصریح‌ کرد: چنین جایگاهی ما را به عنوان پژوهشگر ناگزیر می‌سازد تا مرمت را به عنوان حوزه‌ای بینا رشته‌ای، حداقل در وجه نظری آن بازشناسیم از این رو بایسته است که تئوری مرمت بسی بیش از آنچه تاکنون بوده مورد توجه قرار گیرد. لازمه تدوین مبانی مرمت معماری و آرایه‌های معماری ایران، مطالعه اقدامات حفاظتی و مرمتی گذشته است؛ تا روند شکل گیری و سیر اندیشه آن مشخص نشود، نمی‌توانیم به خوبی برنامه‌ای با اتکا بر دانش و فرهنگ بومی برای آینده معماری و آرایه‌های معماری تاریخی ایران تدوین کنیم.



وجود واژه‌های کهن فارسی در گویش مشهدی
سعیده شجاع‌رضوی عضو هیأت علمی و استادیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در نشست تخصصی هفته پژوهش که با موضوع ساختار هجا در گویش مشهدی مطرح شد عنوان و در تشریح روش این پژوهش گفت: پژوهش حاضر در قالب طرحی میدانی به بررسی ساخت هجایی گویش مشهدی پرداخته و داده‌های زبانی این پژوهش حاصل مصاحبه با بیست گویشور مشهدی شامل زن و مرد بین سنین 60 تا 80 سال و کم سواد است.

او با اشاره به اینکه این پژوهش به شیوه‌ توصیفی تحلیلی و در گردآوری داده‌ها سه عامل شمّ زبانی پژوهشگر، مصاحبه با گویشوران و منابع مکتوب موجود در این زمینه مورد استفاده قرار گرفت تصریح‌کرد: اگر بخواهیم گونه‌ مشهدی امروز که در بین مردم رایج است را در تقسیم بندی لهجه و گویش بر اساس تعاریف فوق قرار دهیم،  می‌بایست اصطلاح لهجه را به کار ببریم زیرا با تفاوت واژگانی و آوایی اندکی مواجه می‌شویم که حتی کاربران سعی در پنهان کردن و تصحیح آن را دارند اما آن مشهدی که نگارنده سعی در حفظ و ثبت آن داشته است، حاکی از گویشی دارای نظام آوایی، ساخت واژی و نحوی خاص خود است که طبق تعاریف زبانشناسان  می‌توان آن را گویش نامید و بخش‌هایی از تفاوت‌های نظام آوایی و ساخت واژی  آن در پژوهش حاضر مشاهده شد.

عضو هیأت علمی پژوهشکده زبان‌شناسی، متون و کتیبه‌ها با بیان‌ اینکه گویش مشهدی یادآور سخن بزرگانی چون رودکی، فردوسی، عطار و خیام  است تصریح‌ کرد: گویش مشهدی یکی از گویش‌های فارسی دری است که بسیاری از واژه‌های کهن فارسی و ساختار زبانی آن در این گویش مشاهده می‌شود.

این عضو هیأت علمی در پایان اظهارکرد: مهمترین نتیجه‌ بحث حاضر وجود هجای کوتاه در گویش مشهدی است به این شکل که گویشوران هجاهای کشیده را با فرایند درج واژگانی تبدیل به هجای کوتاه می‌کنند تا در نظام آوایی این گویش قابل تلفظ باشد.



روش آزمایشگاهی استخراج ترکیبات طبیعی و چربی‌زدایی اشیاء تاریخی
دوره آموزشی روش آزمایشگاهی استخراج ترکیبات طبیعی و چربی زدایی اشیاء تاریخی به همت پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی همزمان با هفته پژوهش با حضور محققان و پژوهشگران این حوزه برگزار شد.

فرامرز رستمی چراتی، عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی در این نشست به بیان مواردی درباره فرایند‌های استخراج و استحصال ترکیبات و مواد موثره طبیعی با رویکرد کاربردی برای حفاظت و مرمت اشیاء تاریخی در مطالعات میراث فرهنگی پرداخت و گفت: در عرصه میراث‌فرهنگی و حفاظت از آثار تاریخی-فرهنگی، امر حفاظت و مرمت وکنترل عوامل مختلف میکرو ارگانیزم‌ها، از مباحث کلیدی است که ناگزیر از مواد و صنایع شیمیایی به خدمت گرفته می‌شود.

او افزود: سموم شیمیایی، حلال‌های فرار آلی وسایر مواد شیمیایی، آلاینده‌های زیست محیطی زیادی ایجاد می‌کنند که باید به‌صورت کنترل شده‌ای استفاده و یا جایگزینی مناسبی برای آنها توسط متخصصین مربوطه در نظر گرفته شود اما در این میان  استفاده از سموم شیمیایی از جمله ترکیبات کلره و فسفره بدلیل اثرات مخرب این مواد بر انسان و محیط زیست، خطر آفرین است، لذا مطابق با دستورالعمل شیمی سبز و محیط زیست، استفاده از ترکیبات طبیعی و غیر سنتزی، سموم بیولوژیک با آسیب‌های کمتر و حداقلی می‌تواند راهکار معقول حل مسئله باشد.

این عضو هیأت علمی تصریح‌ کرد: از جمله این کاربردها می‌توان به استفاده از موم‌ها، صمغ‌های طبیعی، چربی‌های سنگین گیاهی و حیوانی و روغن‌های فرار اسانسی اشاره کرد که مواردی از این کاربردها در ضد آب کردن اشیاء چوبی و نیز ضد موریانه شدن اشیاء آلی باستانی بخدمت گرفته می‌شوند.

او در ادامه به بیان مواردی در خصوص آشنایی با روش‌های متفاوت استحصال ترکیبات طبیعی دوستدار محیط‌زیست در مقیاس آزمایشگاهی پرداخت و با بیان‌اینکه در امر حفاظت و مرمت از اشیاء تاریخی، چربی‌زدایی از اشیاء باستانی به‌نحوی که به ساختار آن آسیبی وارد نشود از اعم موضوعات است خاطرنشان کرد که این عمل با تکینک زوج حلال‌های آلی و سازگار با محیط‌زیست از جمله مایعات یونی قابل بحث و بررسی است.

 در پایان این دوره روش‌های متفاوت استخراج ترکیبات آلی از جمله تقطیر با آب و بخار آب جهت استخراج روغن‌های فرار و سبک گیاهی اجرا شد.