شنبه ۳ دی ۱۴۰۱ - ۱۷:۱۲
یادداشت دو نویسنده و پژوهشگر به بهانه درگذشت سیداحمد وکیلیان

علی خانجانی و علی‌مراد خرمی دو نویسنده و پژوهشگر برای درگذشت سیداحمد وکیلیان، پژوهشگر فرهنگ عامه یادداشت‌هایی نوشته‌اند که در این مطلب می‌توانید بخوانید.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ علی خانجانی که مجموعه ۱۶ جلدی «فرهنگ قصه‌شناسی یلدا» به کوشش او و جمعی از نویسندگان و پژوهشگران حوزه ادبیات منتشر شده است از سیداحمد وکیلیان به‌عنوان مشاور ارشد این پروژه نام می‌برد و در یادداشت خود که با این بیت شعر: از شمار دو چشم یک تن کم/ وز شمار خرد هزاران بیش، آغاز شده، آورده است:

«دریغ و درد که در موسم برگ‌ریزان پاییزی و جدایی دردناک و غمبار برگ‌های زرین و طلایی، برگی زرین از شاخسار درخت تنومند فرهنگ و ادب این مرز و بوم جدا شد و بر خاک آرمید. زنده‌یاد سیّداحمد وکیلیان که بخش عمده‌ای از عمر گرانمایه خود را در راه تحقیق و پژوهش و نگارش فرهنگ مردم این دیار طی کرده بود، بودن و نبودنش با یکی‌بود یکی‌نبود قصه‌ها گره خورد و کسی که سال‌ها در راه قصه و قصه‌گویی تلاش و مجاهدت کرد و کوشید تا با پاسداشت فرهنگ مردم و گردآوری و تدوین قصه‌های این دیار، بیداری را به ساکنان ایران زمین هدیه دهد، دست تقدیر زندگی‌اش را به گونه‌ای رقم زد تا در شب قصه و قصه‌گویی، خوابی ابدی او را در رُباید.
برای کارکنان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و تمامی علاقه‌مندان عرصه قصه‌گویی و قصه‌پژوهی مایه تحسّر فراوان است که با یکی از استادان مشوق و مشاور ارشد مجموعه شانزده جلدی «فرهنگ قصه‌شناسی یلدا» در شب یلدا وداعی تلخ داشته باشد.
برای این عزیز فرهیخته غفران و رحمت الهی و برای بازماندگان محترمش بویژه همسر مهربانش که در تمامی فعالیت‌های تحقیقی و پژوهشی همیشه و همواره به عنوان یاری همراه در کنار ایشان بوده‌اند، صبر و شکیبایی فراوان آرزومندیم.»

راوی هزار افسون
علی‌مراد خرمی (کارن تبری) پژوهشگر و همکار دیگر مرکز پژوهش و ترویج قصه‌های ایرانی کانون پرورش فکری یادداشت خود را با عنوان «راوی هزار افسون» به وکیلیان هدیه کرده است:

«در ایران کمتر کسی است که از نقش فوق‌العاده انجوی شیرازی در پژوهش و گردآوری و ثبت فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی بی‌خبر باشد. زنده‌یاد سیداحمد وکیلیان، خویشاوند و شاگرد و همکار او بود.
وکیلیان پیری بود، بلندقامت و خوش‌دیدار و زلال و صمیمی. دوسالی که در مرکز پژوهش و ترویج قصه‌های ایرانی افتخار شاگردی و همکاری با این پژوهشگر فرهیخته و پرشور را داشتم، از محضرش بهره‌ها بردم. روزها در حین کار، خاطره‌های ارزشمند تلخ و شیرینی از دوران همکاریش با انجوی برایم تعریف می‌کرد. از جدیت، تعصب و تلاش استاد در گردآوری مولفه‌های فرهنگ عامه در رادیو و برنامه بلندآوازه فرهنگ مردم و از بی‌مهری‌ها و قدرناشناسی‌ها. از این که حتی بسیاری از خواص و استادان دانشگاه، متوجه اهمیت ثبت آداب و رسوم و ضرب‌المثل‌ها و قصه‌ها و متل‌های رایج و در حال فراموش شدن نبودند و این کار را ضدارزش و ترویج خرافات و موهومات می‌دانستند و در فضای تجددگرایانه آن زمان، این ذهنیت نادرست را به مسئولان فرهنگی وقت منتقل و ما را واپسگرا و خرافی معرفی می‌کردند. می‌گفت اما استاد انجوی بی‌توجه به قضاوت‌های نادرست و اقدامات ناجوانمردانه، با تعصبی آگاهانه به کارش ادامه می‌داد.
پیرو دیدگاه استادش، انتقاد شدیدی به تابو کردن واژه‌ها و نقطه‌چین گذاشتن به جای بعضی کلمات به اصطلاح، رکیک در آثار گردآوری‌شده داشت و در این باره با خشم و عصبانیت حرف می‌زد. به‌درستی می‌گفت بزرگانی مانند مولانا و سعدی و عبید و... هم در این باره دستشان نمی‌لرزید و قلم را پس نمی‌کشیدند. از این نکته روشن می‌شود که کاربرد این واژه‌ها در گذشته دست‌کم تا این اندازه تابو نبود و قباحت نداشت. درست یا نادرست، مبدع و مقصر امر را سه‌نقطه گذاشتن به جای واژه‌های تابو انگاشته شده، علی اصغر حکمت، وزیر فرهنگ وقت می‌دانست.
به تاثیر منفی تربیتی کاربرد چنین واژها و تعبیرهایی اعتقاد نداشت و می‌گفت مادربزرگ‌های ما هنگام قصه‌گویی و به کاربردن زبانزدها چنین احتیاط‌هایی نمی‌کردند و این موضوع در تربیت ما تاثیر منفی نداشت. معتقد بود این‌طور احتیاط‌های ناصواب، بچه‌ها را کنجکاوتر می‌کند.
از شادروان سیداحمد وکیلیان دوازده کتاب تالیف و ترجمه در حوزه فرهنگ مردم و ادبیات شفایی به یادگار مانده است. این پژوهشگر به اتفاق دکتر محمد جعفری‌قنواتی در مرکز پژوهش و ترویج قصه‌های ایرانی، نقش مهمی در گردآوری مجموعه شانزده‌جلدی «فرهنگ قصه‌شناسی یلدا» داشت. همچنین با کمک همسر فرهیخته‌اش سال‌ها فصل‌نامه «فرهنگ مردم» را منتشر کرد. نام و یادش گرامی»

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها