خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) خداداد خادم: براساس اطلاعات ویژه‌نامه آیینه نشر موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در بهار و تابستان سال جاری تولید عناوین کتاب 9 درصد رشد داشته است، به طوری که طی  ۶ماه نخست امسال  50 هزار و 277 عنوان کتاب منتشر شده اما در مدت مشابه سال قبل، 46 هزار و 298 عنوان منتشر شده است.
 
نگاهی به آمار شمارگان کتاب‌های منتشر شده، رشد 6 درصدی را در این بخش نشان می‌دهد؛ در  ۶ماه نخست امسال 49 میلیون و 521 هزار و 405 نسخه کتاب منتشر شده، درحالی که ۶ماه نخست سال 1400 این تعداد حدود 47 میلیون و 946 هزار و 556 نسخه بوده است.
 
اما طی سه ماه دوم امسال در تابستان سال جاری 18 هزار و 875 عنوان کتاب منتشر شده، درحالی که تابستان گذشته، 19 هزار و 642 عنوان کتاب منتشر شده و براساس آمار، 4 درصد کاهش داشته است.  نگاهی به شمارگان کتاب‌ها در تابستان سال جاری نشان می‌دهد که کتاب‌ها  در شمارگان 15 میلیون و 240 هزار و 126 نسخه منتشر شده‌اند و این آمار در تابستان سال گذشته، 16 میلیون و 546 هزار و 629 نسخه بوده که نشانگر ۸ درصد کاهش شمارگان است.
 
بر اساس این گزارش، میانگین شمارگان کتاب‌های منتشر شده، در تابستان 1401، 813 عنوان است که این عدد در تابستان سال گذشته 856 عنوان بوده و نشان دهنده 5 درصد کاهش است، همچنین بیشترین افزایش شمارگان در کتاب‌های زبان با 23 درصد و در دین با 20 درصد رشد همراه بوده است. مروری بر آمار کتاب‌های تالیفی نیز بیانگر یک درصد رشد در این بخش است، به طوری که در تابستان امسال 13 هزار و 880 عنوان کتاب منتشر شده و سال گذشته این عدد 13 هزار و 728 عنوان بود.
 
 اطلاعات نشان دهنده 16 درصد کاهش در تعداد کتاب‌های ترجمه شده است؛ در این زمینه تابستان 1401 حدود 4 هزار و 995 عنوان کتاب منتشر شده اما در مدت زمان مشابه، این عدد هزار و 914 عنوان بود. براساس این آمار، نسبت کتاب‌های تالیف به کل، در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته 4 درصد رشد داشته است، تابستان امسال 74 درصد آثار تالیفی و 26 درصد ترجمه شده بودند، اما در تابستان 1400 آثار تالیفی 70 و آثار ترجمه شده 30 درصد بودند.
 
براساس اطلاعات ثبتی، کتاب‌هــای تابســتان ســال 1401 را 2 هزار و 466 ناشر منتشر کرده‌اند که 2 هزار و 429 ناشر دارای پروانه نشر و 37 ناشر موردی هستند. تعداد ناشران فعال (دارای پروانه نشر) در سال 1400 حدود 2 هزار و 391 مورد بود که در تابستان سال جاری با 2 درصد افزایش به دو هزار و 429 ناشر رسیدند.

در این میان اگر بخواهیم نگاهی به سهم بازار کتاب‌های ورزشی داشته باشیم بر اساس اطلاعات و آماری که در «آینه نشر ایران» ویژه تابستان 1401 منتشر شده است، در موضوع کلان «ورزش» آثار تألیفی و ترجمه خود را در پنج زیرموضوع زیر روانه بازار کتاب کرده‌اند که به ترتیب تعداد آثار از زیاد به کم عبارت‌اند از: «بازی و ورزش در فضای باز» 79 درصد، «بازی‌های سالنی و بازی‌های شانسی» 17 درصد، «ورزش‌های آبی و ورزش‌های هوایی» 2 درصد، «ماهیگیری، شکار و تیراندازی» 2 درصد و «ورزش‌هایی که با حیوانات انجام می‌گیرد» 0 درصد.

بر اساس این آمار، در تابستان 1401 درباره «بازی و ورزش در فضای باز» 135 عنوان کتاب منتشر شده است که 95 اثر تألیف بوده و 40 اثر ترجمه و از این تعداد 113 مورد چاپ اول بوده‌اند و 22 مورد چاپ مجدد. 

زیرموضوع بعدی «بازی‌های سالنی و بازی‌های شانسی» است که به‌طور کل درباره آن‌ها 29 عنوان کتاب روانه بازار نشر شده است که از این تعداد 19 عنوان تالیف، 10 ترجمه، 13 عنوان چاپ اول و 16 عنوان تجدید چاپ بوده است. «ورزش‌های آبی و ورزش‌های هوایی» زیرموضوع سوم ورزش است که تنها 4 عنوان کتاب در این موضوع منتشر شده که 4 مورد آن تالیف است. 

درنهایت به موضوع «ماهیگیری، شکار و تیراندازی» می‌رسیم که در بهار امسال فقط 3 عنوان تألیفی درباره آن منتشر شده است که هر سه نیز چاپ اول بوده‌اند؛ درصورتی‌که نسبت‌به بهار سال گذشته، هم در بحث ترجمه و هم چاپ مجدد آثاری موجود بوده است.

جمع کل آثار مرتبط به «ورزش» 171 عنوان بوده است که تألیفی‌ها سهم بیشتری داشته‌اند با 121 اثر و ترجمه نیز 50 اثر. چاپ اولی‌ها هم در مقایسه با چاپ مجدد که 38 عنوان کتاب بوده، آمار جالب‌توجهی دارند با 133 اثر.

اساساً، ورزش و مطالعه از چند جهت به هم شبیه هستند. البته وجود این شباهت‌ها کاملاً طبیعی است، چرا که ورزش زمینه ساز «سلامت جسمی» و مطالعه زمینه ساز «سلامت فکری» است. هرگاه این دو در کنار یکدیگر قرا گیرند، شرایط لازم برای ایجاد سلامت «روح و روان» آدمی مهیا می‌شود. در نهایت جامعه ای که در آن ورزش و مطالعه فراگیر شده باشد، می‌تواند به سوی سلامت و سعادت گام بر دارد. 

با این تفاسیر، اما نگاهی به بازار کتاب‌های ورزشی در تابستان سال جاری همچنان نشان می‌دهد که وضعیت نشر این کتاب‌ها حتی نسبت به بهار امسال تفاوت فاحشی نداشته و در فهرست موضوعاتی که حتی یک درصد در وضعیت نشر کشور سهم دارند هم نیامده است. ضروری به نظر می‌رسد که متولیان ورزشی در کشور نیز به وضعیت بازار نشر کتاب‌های ورزشی توجه بیشتری نشان دهند.