به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «نظام‌الدین زاهدی»، سفیر جمهوری تاجیکستان در جمهوری اسلامی ایران بنا به درخواست سفارت آن کشور با «کاظم موسوی بجنوردی»، رئیس و تعدادی از مدیران ارشد مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ملاقات و گفت‌وگو کرد. در این دیدار سفیر جمهوری تاجیکستان با تأکید بر اراده و عزم نهادهای علمی و پژوهشی کشورش در زمینه گسترش روابط با نهادهای ذی‌ربط جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه در بخش پژوهش و فرهنگ، به بیان دیدگاه‌های خود در این زمینه پرداخت.

او هم‌چنین با توجه به تمایل مؤسسه دائرةالمعارف ملّی تاجیکستان به توسعه همکاری‌های علمی و پژوهشی با مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی و شبکه محقّقان و پژوهش‌گران این مرکز علمی پیشنهاد کرد که برای نهادینه کردن مسیر همکاری‌های دوجانبه تفاهم‌نامه‌ای همراه با برنامه‌های اجرایی در حوزه‌های متنوع برای یک بازه زمانی تعیین شده میان طرفین منعقد شود.

سفیر تاجیکستان در ایران در ادامه  تأکید کرد: مطالعه در رابطه با تاریخ منطقه ماوراءالنهر و خراسان بزرگ و پژوهش درباره تحولات اجتماعی و اقتصادی جوامع و دولت‌های این جغرافیا در چهارصد سال اخیر می‌تواند در محور همکاری‌های علمی مشترک قرار بگیرد. در حقیقت استمرار صلح و بقای دوستی میان مردمان منطقه  ایجاب می‌کند پژوهش‌گران با تولید محتوا و ادبیات تحقیقی عالمانه در استمرار مطالعات گذشته بکوشند و تصویری واضح و روشن از پیشینه مناسبات میان اقوام و طوایف، نیز دولت‌ها و ملّت‌ها ترسیم کنند. 

در پاسخ به سخنان نظام‌الدّین زاهدی، رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به‌همراه جمعی از اعضای شورای عالی علمی و مدیران این نهاد علمی و پژوهشی هم‌چون احمد مسجدجامعی، علی بهرامیان، علی میرانصاری، محمّد جعفری قنواتی، کیانوش کیانی هفت‌لنگ و سیّدعلی موجانی حضور داشتند، به تشریح دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرات خود درخصوص پیشنهادات میهمان خود مبادرت ورزیدند.

موسوی بجنوردی ضمن ابراز خوش‌آمد برای حضور سفیر جمهوری تاجیکستان گفت: امروز شرایطی است که دیگر ما نمی‌توانیم شما را ایرانی برنشماریم و شما نیز نخواهید توانست که ما را تاجیک نخوانید. نوعی یگانگی به‌دلیل ارتباط نژادی عمیق، درک زبانی یکسان، باور و اندیشه‌های همسان افزون بر قرن‌های متمادی میان ما برقرار است. دوری مسیر و گسست جغرافیای سیاسی و نقش ایدئولوژی‌های متنوع هم نتوانست زمینه جدایی و باورمندی ما به یک‌دیگر را رقم زند. با کوشش صاحبان علم و دانش از سلسله نیاکان ما تمام نسل‌های گذشته و کنونی درون سیمان ادبیات و فرهنگ و علم و هنر ممزوج شده‌اند که گسست و انفکاک آن امکان‌پذیر نیست. بدیهی است گشایش و آغاز این مسیر نیازمند همکاری در تولید ادبیات و محتوای مشترک دارد. ازاین‌رو مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با نهایت گشاده‌رویی کوشش خواهد کرد با مؤسسات و مراکز علمی و پژوهشی شما همکاری کند.

این مدیر فرهنگی در ادامه اضافه کرد: برای ما و شما خاطرات در بستر تاریخ چنان اثرگذار و مهم است که تنها با جست‌وجو و کاویدن آن می‌توان زمینه ارتباط و تبادل ما با سایر اقوام و مذاهب و زبان‌ها در ماوراءالنهر و خراسان بزرگ را فراهم آورد. امروز خرسندی ما چنین است که درون این منطقه مردمان فارسی‌نویس و فارسی‌گو در قلمرو سایر کشورها حضور مؤثّر و نقش مکمل دارند و می‌تواند پل‌های تبادلات فرهنگی میان فارسی‌زبانان با سایر اقوام و زبان‌ها باشند. ما خرسندیم که مدخل رودکی در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی - که در جلد بیست‌وپنج منتشر خواهد شد - با مشارکت و کمک یکی از استادان و محقّقان مبرّز کشور شما نگاشته شد. امیدوار هستیم پژوهش‌ها و تحقیقات مشترک بتواند زمینه همکاری درون‌منطقه‌ای را با سایر اقوام که در قلمرو خراسان بزرگ حضور دارند، برقرار کند.

رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی افزود: فارسی، دری، یا تاجیکی زبان پایه‌ای است که زبان‌ها و گویش‌های رایج در منطقه بدان وامدار هستند. ارتباط ما با سایر مردمان از اقوام دیگر منطقه به مدد همین ریشه‌ها است. مطالعات مردم‌شناسی و زبان‌شناسی امروز یکی از نخستین ابتکارات در دامنه افزایش سطح تماس و تعمیم اشتراکات میان ما و همسایگان باید باشد. ما درخصوص تنظیم توافق‌نامه با شما آن‌گونه که با سایر کشورهای آسیای مرکزی نیز اقدام مشابه را انجام داده‌ایم دریغ و فروگذاری نخواهیم داشت.

موسوی بجنوردی ادامه داد: ما آماده هستیم چند برنامه مشترک در حوزه میراث مردمان ماوراءالنهر و خراسان بزرگ را با شما به انجام برسانیم؛ ارتباط میان استادان، تنظیم دانشنامۀ ماوراءالنهر، معرفی و تبادل منابع، اشتراک در مقاله‌نویسی، برگزاری کارگاه آموزشی درخصوص مدخل‌گزینی، ایجاد ارتباط از طریق انجمن و اتّحادیه نویسندگان تاجیک، تنظیم برنامه‌ها و فعالیت‌های هنری در دامنه مباحث موسیقایی و خوشنویسی، راه‌اندازی شب‌های فرهنگی، تبادل کتاب و پژوهش‌گر، تمرکز بر تاریخ و ادبیات یک‌صد سال اخیر تاجیکستان و ایران، تحقیق درباره تاریخ ادب و فرهنگ فارسی‌زبان چهارصد سال اخیر منطقه به‌گونه‌ای که بتواند تصویری روشن از تبادلات میان اقوام این مناطق ترسیم کند، رئوس پیش‌نویس ما خواهد بود که متعاقبا به شما پیشنهاد خواهیم داد. ما آمادگی آن را خواهیم داشت در تبادل دوجانبه زمینه‌های تازه  از همکاری را جست‌وجو کنیم.

در پایان این دیدار، سفیر جمهوری تاجیکستان یک دوره شش جلدی از دانشنامه فرهنگ مردم تاجیکستان را که اخیراً برای معرفی این سرزمین با کوشش و تلاش پژوهش‌گران و محقّقان آن کشور انتشار یافته، به کتابخانۀ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اهدا کرد.