ناصر نیکوبخت در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اظهار کرد: ویراستاری شعر کلاسیک که دارای وزن عروضی است کار آسانی نیست؛ چراکه شاعر دارای اختیاراتی است و می‌تواند اجزای کلمات را پس‌وپیش کند؛ بنابراین ویراستاری شعر کلاسیک اغلب در اصلاح املای کلمات عربی و ناآشنا با ذهن خلاصه می‌شود.
این ویراستار و استاد زبان و ادبیات فارسی همچنین به مسئله نشانه‌گذاری متون ادبی و شعر اشاره کرد و توضیح داد: تا پیش از مشروطه شاعران ما با نشانه‌گذاری بیگانه بودند و نیاز چندانی هم به ویرایش احساس نمی‌شد. ضمن اینکه شاعران کهن ما خود معیار سخندانی و صحیح‌نویسی بوده‌اند و تنها کسی می‌توانست نقش ویراستار آنها را ایفا کند که خود شاعری سخنور و دارای حکمت و دانش بالاتری باشد. خطا گرفتن بر یک ادیب سخندان کار دشواری بود و هرکس از عهده بیرون نمی‌آمد.
نیکوبخت به وضعیت شعر امروز اشاره کرد و گفت: امروز به دلیل کثرت رسانه‌ها شعر عمومیت یافته و اغلب شاعران جوان نیز پروای درست‌نویسی ندارند. با نوعی شلختگی در واژگان و ساختار اشعار معاصر مواجهیم که حتی لایه‌هایی از آن در شعر شاعران مجرب نیز دیده می‌شود. به عنوان نمونه می‌توان به استعمال اشتباه کلمه «سازوکار» به جای ساز کار و «مدنظر» به جای مطمح نظر اشاره کرد؛ بنابراین نیکوست که از هنر و تخصص ویراستاران ادبی استفاده شود.
وی در عین حال بر مسئله فردیت و سبک فردی شاعران نیز تأکید کرد و افزود: گاه برخی افراد در جامه ویراستار ظاهر می‌شوند ولی به جای اینکه تسهیل‌کننده رابطه ناشر و شاعر و بهبود‌دهنده وضعیت شعر باشند، با برخی دخالت‌های بیجا و غیرحرفه‌ای خود، اثر را بدخوان می‌کنند.
این ویراستار همچنین گفت: کسی که وارد عرصه ویرایش ادبی می‌شود باید در گام نخست بسیار اهل مطالعه ادبی باشد تا بهترین کلمات را برابرنهاده کند. همچنین باید فن ویرایش لفظی و محتوایی را کاملا بشناسد.
این استاد زبان و ادبیات فارسی بر دشواری ترجمه شعر نیز تأکید کرد و گفت: شعر دارای بار عمیق عاطفی و فرهنگی است و ترجمه آن اغلب نمی‌تواند تمام احساس و اندیشه شاعر را منتقل کند. هر کلمه در شعر دارای بار معنایی خاص خود است ولی در فرهنگ هر کشور می‌تواند چندین معنا و مترادف داشته باشد؛ بنابراین ترجمه شعر نو نیز آسان نیست.
یکشنبه ۱۴ اسفند ۱۴۰۱ - ۱۱:۱۳
نظر شما