به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «سیره‌نامه امیرالمومنین(ع)»، سه‌شنبه ۲۲ فروردین در سرای کتاب خانه کتاب و ادبیات ایران با حضور سعید طاوسی؛ نویسنده و پژوهشگر تاریخ اسلام و محمود مطهری‌نیا؛ پژوهشگر تاریخ اسلام برگزار شد.

این کتاب در سه جلد به زبان عربی منتشر شده‌ است. جلد اول در بردارنده حوادث زندگی ایشان از زمان ولادت تا نقش‌آفرینی غیر مستقیمشان در فتوحات است. جلد دوم به سیره ایشان در دوران حکومت ابوبکر، عمر و عثمان می‌پردازد و جلد سوم اختصاص دارد به جنگ جمل؛ جنگی که به تصریح مؤلف، بدر دوم علیه بنی‌هاشم است.

مطهری نیا درباره کورانی مولف کتاب بیان کرد: او یکی از استادان و پژوهشگرانی است که با نگاهی اعتقادی به قم آمد و شهرت او در ایران با کتاب عصرحضور به اوج خود رسید. کورانی در کتاب «سیره‌نامه امیرالمومنین(ع)»، منابع شیعه و سنی را در کنار هم جمع کرد و در زمینه مهدویت هم کتاب‌های زیادی را به رشته تحریر درآورد.

او افزود گفت: مقدمه کتاب به یک رنج‌نامه یا سخن سردبیر نشریه شبیه است تا مقدمه‌ای برای کتابی با این حجم و مساله‌ جالب این است که جلد اول و دوم از نظر حجم و تعداد صفحات دقیقا مشابه هم هستند و من اسم این سبک نگارش را عربی نویسی و برای مخاطب عرب نوشتن می‌گذارم زیرا هم‌نشینی فیش‌ها را به راحتی می‌توان در آن دید.

این محقق در ادامه با اشاره به کتاب «عصر ظهور» و مشابهت نگارشی آن با این کتاب  اظهار کرد: در کتاب عصرظهور هم انسجام معنایی نمی‌بینید و گویی فیش‌ها کنار هم چسبیده شده است. بنابراین اگر بازبینی‌ بر کتاب «سیره‌نامه امیرالمومنین(ع)»، صورت می‌گرفت جذاب‌تر و کاربردی‌تر می‌شد.

او افزود: اگر بخواهیم به این کتاب به عنوان یک مرجع نگاه کنیم مجموعه‌ای خوب و ارزشمند است اما اگر بخواهیم آن را دست بگیریم و از اول تا آخر بخوانیم بعید می‌دانم جذابیت و کششی برای مخاطب داشته باشد.
او ضمن تایید رنگ غیرمشکی جلد این کتاب، فونت و فاصله بین خطوط آن را نقد و بیان کرد: قلم کتاب خیلی ریز است و فاصله خطوط و سطرها خیلی کم است که این مساله نیز موجب ریزش مخاطب و خواننده می‌‌شود.

مطهری نیا با اشاره به اینکه کتاب‌ها باید بر اساس جامعه هدف خود طراحی و چاپ شوند ادامه داد: بعد از پایان دوران کرونا نسل z و شبکه‌های اجتماعی رشد زیادی داشتند که اگر ما برای این نسل و بومیان فضای مجازی محتوا تولید نکنیم از نسل جدید جا می‌مانیم.

این مدرس دانشگاه افزود: اگر مقدمه خوب تبیین شده بود مشخص می‌شد که جامعه هدف کتاب چه کسانی هستند و هدف از نگارش کتاب با این سبک و به این شکل برای چیست؟ زیرا وقتی متن را در فرامتن خود ببینی برداشتت تغییر می‌کند.

او در انتها بیان کرد: ما یک سری مطالب بین اهل تاریخ داریم و یک سری مطالب بین اهل کلام. انتظاری که از این کتاب داشتم این بود که بفهمم مخاطب اصلی کتاب اهل تاریخ است یا اهل کلام.

در ادامه این نشست طاووسی مسرور سخنان خود را درباره مولف کتاب آغاز و اظهار کرد: کورانی منشا خدمات زیادی بود. از جمله اینکه آیت‌الله سیستانی مرکزی را به نام مرکز‌المصطفی تاسیس کرد که ریاست آن را کورانی به عهده دارد. نرم افزار مکتب اهل بیت از مهم‌ترین آثار این مرکز است که قابل نادیده گرفتن نیست.

او با اشاره به کتاب الفتوحات الاسلامیه بیان کرد: این کتاب در ۳جلد به زبان عربی تالیف شده که رگه‌هایی از آن کتاب در کتاب سیره‌نامه منعکس شده است. زمانی که کورانی می‌خواست این کتاب را بنویسد، واقعه کشتار امام حسین و یارانش را به عنوان مقدمه قرار داد و ما با خواندن مقدمه می‌فهمیم که مقدمه سکته و شکست دارد و بعضا در آن مسائل غیردقیق مثل نسبت دادن مساله وهابیت به عالمان اهل سنت هم وجود دارد.

طاووسی مسرور به جلد به جلد بودن کتاب انتقاد کرد و ادامه داد: چاپ جلد به جلد کتاب مناسب نبود. چون مثلا در بحث فتوحات قسمتی از بحث در جلد اول کتاب و قسمتی از آن در جلد دوم است. اشکال دیگری که به کتاب وارد است این است که این دوجلد فهرست منابع و نمایه ندارد و این اصلا قابل درک نیست.

او افزود: وقتی ما کتاب‌ها را به صورت جلد به جلد و با فاصله زمانی قابل توجهی به بازار عرضه می‌کنیم کتاب باید نمایه و فهرست داشته باشد. همچنین استفاده از این کتاب برای دانشجویان و اساتید تاریخ سخت است زیرا ارجاع و پاورقی ندارد.

این استاد تاریخ اسلام ادامه داد: چون مقدمه فاقد توضیح درباره نوع رویکرد مولف به منابع است و ما نمی‌دانیم چه ملاک‌هایی مد نظرش بوده است، نمی‌توانیم به سادگی بگوییم این کتاب یک فیش‌برداری است.

او همچنین به مترجم کتاب انتقاد و بیان کرد: در زمانه امروز دیگر ترجمه صرف جواب نمی‌دهد و مترجم باید حال جامعه و مخاطب خود را در نظر بگیرد. در ترجمه این کتاب نیز چون مترجم برای جامعه و فرهنگ ایرانی ترجمه می‌کند باید روحیات مخاطب و فرهنگ جامعه هدف خود را بشناسد.

طاووسی مسرور همچنین درباره یک سری ملاحظات روش‌تحقیق که در این کتاب به کار رفته سخن گفت و افزود: محقق باید حوصله و تدبر داشته باشد و این یکی از ویژگی‌های محقق است. ویژگی دیگر او این است که باید اهل دقت باشد و مواردی که برای خواننده کتاب محل سوال و اشکال است را با دقت حل و فصل کند.

او اظهار کرد: متن کتابی که با فیش برداری نوشته شده نباید مثل مقدمه کتاب دارای ایراد باشد و هر کتابی که در هر عصری نوشته می‌شود باید از آثار موجود در آن زمینه که در عصرهای پیشین منتشر شده است جلوتر باشد.

این استاد دانشگاه تهران گفت: همیشه برای اهالی تاریخ اسلام این مساله جای سوال است که علی‌ بن ابی‌ طالب از چه سنی برای زندگی به خانه پیامبر رفت؟! این سوال را رسول جعفریان در کتاب خود پاسخ داده و برای آن سند و مدرک هم ارائه داده است.