به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، عصر جمعه ۲۲ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ نشست ترویج ادبیات مقاومت و دیپلماسی فرهنگی با حضور محمدرضا سوقندی و امیربیک محمدی کارشناسسان حوزه دیپلماسی فرهنگی و ادبیات در سالن جوایز ادبی سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.

سوقندی در این نشست با اشاره به نقش ادبیات پایداری در دیپلماسی فرهنگی اظهار کرد: دیپلماسی ارتباطات بین المللی است، وقتی از دیپلماسی صحبت می‌کنیم منظور فن مدیریت تعامل با جهان خارج توسط دولت‌هاست که سیستم رسمی دارد که سفارت‌خانه‌ها مسئولیت این امر را دارند.

وی افزود: برای اجرای دیپلماسی ابزاری لازم است که سه ملاحظه و اصل بنیادین دارد، که شامل ملاحظات سیاسی، اقتصادی و امنیتی است، متخصصان و اندیشمندان رکن چهارمی را به این ارکان اضافه کردند که به عنوان فرهنگ و ادبیات شناخته می‌شود و برای جایگاه این رکن چهارم فرهنگ را زیرساخت سه رکن اصلی در نظر گرفتند، البته باید بپرسیم، دولت‌مردان رکن چهارم را برای دیپلماسی فرهنگی به‌وجود آورده‌اند یا خیر.

کارشناس فرهنگی ادامه داد: در این بحث ارتباط بین فرهنگ و سیاست مطرح می‌شود، در گذشته در سیاست بخش فرهنگی را جدی نمی‌گرفتند، اما در حال حاضر فرهنگ را امری مهم و تأثیرگذار تلقی می‌کنند، دیپلماسی فرهنگی ارتباطات بین دولت‌مردان جهان برای رشد فرهنگی کشور است که منجر به یک‌سری تفاهم‌نامه و موافقت‌نامه می‌شود که محور این تفاهم‌نامه‌ها ارزش‌های مشترک طرفین است.

با فرهنگ دیلپماسی حضور ایران در محور مقاومت برای مردم توضیح داده شود
وی تصریح کرد: ما در دیپلماسی فرهنگی، کلمه دیگری تحت عنوان فرهنگ دیپلماسی داریم، در دیپلماسی فرهنگی اهداف منافع است و اهداف سیاسی دارد، که شامل منافع ملی و بین المللی است، اما فرهنگ دیپلماسی در مقایسه با دیپلماسی فرهنگی عام است، در فرهنگ دیپلماسی، دیپلماسی فرهنگی رشد می‌کند، به نوعی فرهنگ دیپلماسی حاصل کنش دیپلماسی فرهنگی است.

سوقندی اضافه کرد: اظهاراتی که مردم در خصوص عدم لزوم حضور کشور در محور مقاومت می‌گویند نتیجه نبودن فرهنگ دیپلماسی است، فرهنگ دیپلماسی مهم‌تر از دیپلماسی فرهنگی است، بدون فرهنگ دیپلماسی، دیپلماسی فرهنگی معنایی ندارد، وقتی عموم فرهنگ دیپلماسی داشته باشند بسیاری از مشکلات کشور حل می‌شود و باید مثلا در امر حضور ایران در محور مقاومت فرهنگ دیپلماسی ایجاد شود.

وی تصریح کرد: وقتی فرهنگ دیپلماسی ایجاد شود مقاومت شنونده در مقابل حرف کاهش پیدا می‌کند، اندیشه یکی از اصول اولیه فرهنگ است، ممکن است آثار فرهنگی داشته باشیم اما فرهنگ اغنایی است و سر و کار آن با ذهن است و باید ادبیات ما با فرهنگ دیپلماسی کار کند که لحن آن خصمانه و با جنگ و سختی نیست و به دل مخاطب می‌نشیند، وقتی یک کشور در دیپلماسی فرهنگی فعالیت کند، در بقیه حوزه‌ها نیز برای خود فرصت ایجاد می‌کند، اگر می‌خواهیم در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی موفق باشیم باید با دیپلماسی فرهنگی وارد شویم.

کارشناس فرهنگی تاکید کرد: دیپلماسی فرهنگی به معنای مثبت خود فرصت طلبی بسیار خوبی دارد و باعث رشد جایگاه بین‌المللی می‌شود، افکار عمومی را مدیریت می‌کند و اقبال عمومی خود را افزایش می‌دهد که همگی قابلیت‌های بسیار خوبی برای دولت‌ها و حکومت‌ها است.

وی تصریح کرد: ادبیات مقاومت ارزش‌های مشترک دو ملت است، باید تصویر نقش ایران در محور مقاومت نشان داده شود، وقتی می‌خواهیم با کشور دیگری تعامل داشته باشیم باید با قدرت وارد دیپلماسی شویم، دیپلماسی فرهنگی به مثابه قدرت است، در گذشته این قدرت به عنوان قدرت نظامی شناخته می‌شود اما الان قدرت دیپلماسی فرهنگی است.

سوقندی اضافه کرد: اگر بخواهیم به موفقیت در بلندمدت فکر کنیم باید به مسائل فرهنگی ورود کنیم، زیرا مسائل اقتصادی و سیاسی میان مدت و کوتاه مدت هستند و تنها تاثیر مسائل فرهنگی بلندمدت است.
وی با اشاره به شکل‌گیری فرهنگ کشور با ادبیات پایداری تاکید کرد: هیچ کاری بی‌ریشه شکل نمی‌گیرد، کارهای ماندگار ریشه و پیشه دارد، حتی دفاع مقدس بدون حماسه حسینی معنایی ندارد و حماسه عاشورا ریشه دفاع مقدس بود که در حال حاضر پایه ادبیات پایداری شده است.

کارشناس فرهنگی اضافه کرد: برای رشد در دیپلماسی فرهنگی باید روی ارزش‌های مورد تایید مردم تاکید کنیم، که بخشی از ارزش‌ها مربوط به ادبیات پایداری و دفاع مقدس است، همچون حماسه‌ها که ریشه آن مقاومت است.

وی گفت: اگر مقاومت به یک ارزش تبدیل شود در دستور کار دیلماسی فرهنگی قرار می‌گیرد، اگر فقط در مورد آن صحبت کنیم در دستور کار دیپلماسی فرهنگی قرار نمی‌گیرد، اگر می‌خواهیم مقاومت تبدیل به ارزش کنیم بایوی گفت: اگر مقاومت به یک ارزش تبدیل شود در دستور کار دیلماسی فرهنگی قرار می‌گیرد، اگر فقط در مورد آن صحبت کنیم در دستور کار دیپلماسی فرهنگی قرار نمی‌گیرد، اگر می‌خواهیم مقاومت تبدیل به ارزش کنیم باید روند تبدیل آن را طی کنیم، این فرایند یک روزه نیست و باید فرایند آن با بررسی طی شود.

سوقندی تصریح کرد: فرهنگ حوزه عجله نیست، وقتی می‌خواهیم مقاومت به یک ارزش تبدیل شود باید روند اغنا آن طی شود، در حالی که بعضی ‌می‌خواهند این روند به سرعت طی شود، در کنفرانسی که در سالگرد حاج قاسم با ایتالیا داشتیم دیدیم این شخصیت در ایتالیا خیلی بهتر پذیرفته شده است و این پذیرفتن باید با برنامه‌ریزی در کشور شکل بگیرد.

وی خاطر نشان کرد: نباید صرف ترجمه آثار ادبیات پایداری مدنظر باشد بلکه شناخت ادبیات کشورهای مقصد باید انجام پذیرد و بعد ترجمه فرهنگی آثار انجام شود تا تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد.

مخاطبان ادبیات مقاومت در جهان شناسایی شوند
همچنین بیک‌محمدی در این نشست با اشاره به اهمیت الگوها اظهار کرد: در حال حاضر جنگ، جنگ الگوهاست، اگر به این نگاه موضوعات را ببینیم و کشور می‌خواهد وارد این جنگ شود باید در تاریخ گذشته خود و در تاریخ معاصر الگوها را بشناسد.

وی افزود: تاریخ با آثار فرهنگی به دست ما رسیده است، در زمان معاصر اگر بخواهیم ایران را الگو قرار دهیم باید زمینه‌های الگو را به خوبی بشناسیم، در حال حاضر مثلا ژاپن الگو شده است که در جشن جهانی نابود شد و از صفر شروع کرد و پیشرفت کرد، جامعه‌ای که با توان کم مسیر زیادی را طی کند قابلیت الگو شدن دارد.
کارشناس فرهنگی ادامه داد: ایران می‌تواند الگو شود، در سی‌چهل سال گذشته با وجود فشارها در تمام جهات، برند مقاومت در برابر استکبار در خاورمیانه کشورهایی هستند که یکی از آنها ایران است که باید به وسیله هنر این قابلیت معرفی شود.

وی اضافه کرد: یکی از شاخه های هنر، ادبیات است، تا وقتی ادبیاتی نگاشته نشود نمی‌توانیم خودمان را معرفی کنیم، تاریخ آن چیزی نیست که اتفاق افتاده بلکه آن چیزی است که نوشته شده است، اگر بتوانیم هنر انقلاب اسلامی و مقاومت را در قالب ادبیات منتشر کنیم می‌توانیم آن را به خارج از کشور معرفی کنیم و باید مخاطب شناسی کاملی نیز برای این امر انجام شود تا تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد.

بیک‌محمدی تصریح کرد: مخاطبان هر کشور متفاوت هستند و باید توجه کنیم که ادبیات مقاومت ما وقتی رشد می‌کند که مخاطب خود را در هر نقطه شناسایی کنیم، مثلا مخاطبی که در چین است با مخاطب آلمانی متفاوت است و برای هر کدام باید با فرهنگ خودشان این الگو سازی انجام شود.

وی تاکید کرد: دیپلماسی فرهنگی ما نیاز به نیروی انسانی قدرتمند دارد، اگر رایزنان فرهنگی ما در خارج از کشور آشنایی بیشتری با فرهنگ داشته باشند به مراتب بهتر می‌توانند باعث رشد ادبیات پایداری در خارج از کشور شوند، در حال حاضر رایزنان ایران در کشورهای خارجی مهم‌ترین افراد هستند، همچنین بخش‌های مردمی باید به این بخش ورود کنند تا اثرگذاری آن بیشتر شود.

گفتنی‌است سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «آینده خواندنی‌ است» ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه در مصلای امام خمینی‌(ره) و همزمان به‌صورت مجازی در ketab.ir برگزار می‌شود.