چهارشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۲:۵۷
اقتباس از کتاب پربسامدترین نوع تولید فیلم است

محمدرضا وحیدزاده پژوهشگر هنری گفت: اقتباس می‌تواند از مدیوم‌های مختلف شکل بگیرد که بحث اساسی و پربسامدترین نوع اقتباس، اقتباس فیلم و سینما از روی کتاب است.

محمدرضا وحیدزاده، مؤلف کتاب و پژوهشگر هنر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره مقوله اقتباس توضیح داد: واژه اقتباس از ریشه قبس گرفته شده است. قبس به معنای آن است که شعله‌ای از یک آتش را بگیریم. گرفتن این شعله به آن مفهوم نیست که عیناً اثری را بازسازی کنیم؛ بلکه باید تنها شرری از ‌آن یا جوهره‌ای از آن را گرفته و در واقع از آن وام بگیریم و با استفاده از آن شعله جدیدی برافروزیم. این تفکر که اقتباس در یک اثر هنری حتماً باید نعل‌به‌نعل و جزء‌به‌جزء صورت بگیرد اساساً تفکر اشتباهی است. در واقع ایده مرکزی و جوهری در هر داستان موجود است که  می‌توان با آن فیلمی دیگر درست کرد و روایتی تازه از آن ارائه داد.

وی راجع به اثر گرافیکی موفق گفت: من به‌تازگی در حال نگارش مقاله‌ای درباره پوستر «عمری است دخیلم به ضریحی که نداری!» از استودیو «سه در چهار» بودم که تفکری از گرافیک تبدیل به دیوارنگاره شد؛ از دیوارنگاره به موشن مبدل شد؛ از موشن به مجسمه تبدیل شد و الان می‌بینیم که در صنایع‌دستی ما در حال ساخت است و در فروشگاه‌های آستان قدس به فروش می‌رسد. این موضوع نشان‌دهنده آن است که اقتباس می‌تواند از یک مدیوم به مدیوم‌های مختلف شکل بگیرد که بحث اساسی و پربسامدترین نوع اقتباس، اقتباس فیلم و سینما از روی کتاب است. البته که برعکس آن هم صدق می‌کند و آثاری در ادبیات هستند که از سینما وام گرفته‌اند؛ حتی بازی‌های رایانه‌ای بوده‌اند که از سینما و ادبیات وام گرفته‌اند و این رویکرد در جهان بسیار متداول است اما در ایران به آن کم اهمیت داده می‌شود. البته این کم‌کاری به دو طرف برمی‌گردد و هر دو سمت، از سمت دیگر گلایه‌هایی دارند و هر دو از بخش کلان‌تری مثل قانون‌گذاری و تبیین آیین‌نامه‌های مشخص می‌نالند. یکی از گلایه‌هایی که وجود دارد این است که اهالی سینما دنبال راه ساده‌ترند و کارگردانان ترجیح‌ می‌دهند خودشان دست به نوشتن فیلم‌نامه بزنند و می‌گویند: تکلیفم با خودم روشن‌تر است؛ در حالی که می‌بینیم این دو حرفه جدا از یکدیگرند.

این پژوهشگر هنری بیان کرد: کارگردان عموماً دغدغه‌ای دارد و می‌خواهد آن را عیناً و بدون کم‌وکاست منتشر کند. برای همین خود به نوشتن دست می‌زند که هم راحت‌تر است و هم ظاهراً شأن اجتماعی بالاتری دارد؛ در حالی که این رویکرد اشتباه همیشه در حال تکرارشدن است.

وی درباره سختی‌های مسیر اقتباس تصریح کرد: البته که اقتباس به‌خودی‌خود مشقت فراوان دارد. همین مسئله که فرد به دنبال پیداکردن موضوعی خوب برود، یک داستان یا رمان جذاب پیدا کرده و آن را بپروراند، در مرحله بعد نیز آن را به یک روایت دراماتیک سینمایی تبدیل کند مسیر طول و درازی است؛ اما باید این مسیر طی شود و برای آن زمینه‌سازی و ریل‌گذاری شود. ما به دلایل درستی تحت کنوانسیون برن نرفتیم و به‌خاطر شرایط خاص کشورمان دلیلی نیز وجود ندارد که تحت این قوانین برویم؛ اما از طرف دیگر باید خلأهای قانونی خود را در این حوزه پر کنیم تا سینماگر و داستان‌نویس انگیزه داشته باشند و دست به تولید آثار بزنند.

در پایان محمدرضا وحیدزاده گفت: باید فرهنگ‌سازی صورت بگیرد تا این تفکر که کارگردان می‌تواند تمام کار را به‌تنهایی انجام بدهد یا از سوی دیگر، تمام ارکان فیلم به‌شکل وفادارانه و نعل‌به‌نعلی باید در خدمت نویسنده اثر باشد از بین برود.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها