داستان شوستر درباره مردی است که گمان میکرد شأن و منزلت انسانی و آزادی را اگر برای دیگران نخواهیم ارزش ندارد. این کتاب درباره کسانی است که در شرایطی تلاش کردند کشوری مدرن به وجود آورند که همان باعث نابودیشان شد.
داستان ماموریت شوستر مسائل اخلاقی مهمی را نه فقط درباره روابط آمریکا با ایران بلکه درباره رویکرد ما درباره هر کشور دیگری مطرح میکند: اگر عملکرد درست و شرافتمندانه منجر به قتل عام صدها و شاید هزاران نفری شود که هیچ علاقهای به رفتار برحق و شرافتمدانه شما ندارند چه باید کرد؟ آیا فرد حق دارد شرافتمندانه عمل کند وقتی نتیجه این رفتار کشتار مردم بیگناه باشد؟ همانطور که خواننده متوجه خواهد شد، نتوانستم پاسخ قانع کنندهای برسم. اما داستان شوستر ارزش تامل دارد.
سال 1911 یک حسابدار جوان آمریکایی به نام مورگان شوستر همراه خانواده به کشوری رفت که آن زمان در خارج از ایران «پرشیا» نامیده میشد. رفت تا امور مالی آشفته این کشور را سر و سامان دهد. کمتر از هشت ماه بعد در نتیجه فشارهای روسیه و بریتانیا مجبور شد تصمیمی بگیرد که نه فقط مأموریت او بلکه سرنوشت کشوری را که سعی داشت به آن کمک کند تحت تأثیر قرار داد.
پژوهشگران در این باره که آیا ماموریت شوستر موهبت بوده یا مصیبت اختلافنظر دارند. شاید کمی از هر دو. به هر حال قصد ندارم چیزی به اثر درخشان دیگران اضافه کنم. بیشتر تلاشی است برای دیدن این ماموریت از نگاه شوستر در چارچوب اخلاق.
زمانی پسر جوانی که یک پایش را در حادثهای هولناک از دست داده بود و از پای مصنوعی استفاده میکرد در مسابقه دو شرکت میکرد. در طول مسابقه از بقیه عقب افتاد. یک تفنگدار دریایی درشت هیکل و قوی عقبمانده بود و تمام طول مسابقه را در کنار او میدوید. تعجبی نداشت که هر دو باختند. کسی برنده مسابقه را به یاد ندارد، اما شجاعت آن پسر و انسانیت آن تفنگدار دریایی را همه به یاد دارند. آن چند نفر خوششانسی را که در مسابقه برنده شدند تحسین کردیم و به آنها نشان پیروزی دادیم، در تلویزیون با آنها مصاحبه شد و قراردادهایی برای فروش کفش تنیس، اتومبیل، بیمه نامه و عطر و ادکلن بسته شد. از آنها در مورد انواع و اقسام چیزهایی که شاید اطلاعات اندکی درباره آن داشتند یا هیچ نمیدانستند نظرخواهی کردیم. از آنها تقلید کردیم و آرزو داشتیم مثل آنها باشیم.
گاهی هم به بازندگان لطف میکردیم و اغلب به آنها قوت قلب میدایدم. به این ترتیب داستان ماموریت شوستر در ایران به یک معنا داستان مشترک ماست، چرا که همه ما هرازگاه نیازمند تجدید روحیه هستیم و همه ما گاهی شکست خوردهایم. اما داستان شوستر داستان شجاعت و ناامیدی، جبن و سخاوت و نفرت نیز است، اما از همه بیشتر داستانی است درباره درستکاری و شرافت فردی و ملی. داستانی است درباره مردی که گمان میکرد شان و منزلت انسانی و آزادی را اگر برای دیگران نخواهیم ارزش ندارد. داستانی است درباره کسانی که در شرایطی تلاش کردند کشوری مدرن به وجود بیاورند که همان باعث نابودیشان شد.
انتشارات ققنوس کتاب «ماموریت شوستر» به قلم جون گوگان با ترجمه شهربانو صارمی در 264 صفحه به بهای 280 هزار تومان را روانه بازار کتاب کرد.
نظر شما