سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- مهسا نصرتی: در آسمان پهناور ادبیات ایران‌زمین، نام و حضور پروین اعتصامی همچون صورت فلکی خوشه پروین می‌درخشد و به عنوان راهنمای رهروانی که پا در مسیر ادبیات گذاشته‌اند در جایگاه رفیعی ماندگار گشته است. پروین اعتصامی، یگانه دختِ یوسف اعتصام‌الملک آشتیانی، به عنوان بانوی اول شعر فارسی به همگان ثابت کرد زن بودن هیچ مانعی برای طبع‌پروری و آوازه اصیل نیست.
پروین از همان کودکی همراه با پدر خود در محافل ادبی و هنری شرکت می‌کرد و در محضر بزرگان شعر و ادب با اساس ادبیات فارسی آشنا شد. یوسف آشتیانی به عنوان شاعر، محقق، مترجم و مسلط به زبان‌های عربی فرانسه و ترکی، فرد صاحب نظری شناخته می‌شد که حکم اولین و بهترین استاد پروین را داشت و می‌توان گفت جسارت و آگاهی پروین مرهون ره‌توشه ارزشمند پدر اوست که به او عطا کرده بود.
در اوایل قرن چهارده، زنان حضور کمرنگی در بطن جامعه داشتند و کمتر زنی امکان تحصیل عالیه را در اختیار داشت اما پروین در آن دوران تاریک و پر چالش فعل توانستن را صرف کرد و محدودیت‌های اجتماعی- فرهنگی را کنار زد و نام خود را جاودان ساخت.
پروین اعتصامی علی‌رغم زندگی کوتاه و تجربه کمی که داشت آثار پر مغز بسیاری خلق کرد و اشعار او از پختگی قابل توجهی برخوردار بود ازاین‌رو این سوال پیش می‌آید که چطور ممکن است چنین امری پیش بیاید؟
پروین با مطالعه و شناخت عمیقی که از آثار کلاسیک داشت و با غور کردن در اشعار آموزنده و حکیمانه ناصرخسرو، سعدی، مولانا، حافظ و خیام توانست جهان را از زوایای مختلف کشف کند و دست آخر از نگاه خود به مسائل عمیق انسانی همچون حکمت، عقل، علم و اخلاق بپردازد. بنابراین بسیاری از سخنان پروین به صورت بازآفرینی سخنان بزرگان قرون پیش به رشته تحریر درآمده است. برای مثال شعر مست و هوشیار اقتباسی از شعر مست و محتسب مولاناست یا شعر طوطی و شکر بر وزن شعر طوطی و بازرگان مولانا سروده شده است.
با این تفاسیر اشعار او از تأثیرگذاری و تازگی ویژه‌ای برخوردار بوده و به‌خوبی از عهده رسالت خود برآمده است. پروین برای بیان مقاصد خود بیشتر از صنعت تشخیص استفاده کرده و با جان بخشیدن به عالم ماده و حیوانات و نباتات تأثیر سخن خود را دوچندان می‌کند.
او در بطن تمام پدیده‌های عالم رسوخ کرده و از زبان و دیدگاه آنها به صحبت کردن با مخاطب می‌نشیند؛ گویی از اسرار نهان همه چیز باخبر است و ما را با عمیق‌ترین معانی آنها روبه‌رو می‌سازد.
مناظره و گفت‌وگو یکی از تکنیک‌های اساسی پروین در شعرسرایی است. او این تکنیک را از دل متون کهن و در آثار پیشتازان کلاسیک بیرون کشیده و بنای بیشترین اشعار خود را بر آن دایر ساخته است. مناظره بین نخ و سوزن، کارد و پنیر و سیر و پیاز از نمونه‌های موفق مناظره شعری اوست که مضامینی همچون دوستی، محبت، عقل‌گرایی، خردگرایی، حکمت و ادب را دربردارند.
مضامین گوناگون اشعار پروین اعتصامی همچون خوشه‌های درخشانی که از ستاره پروین منشعب شده یک صورت فلکی گران‌بها را تشکیل داده‌اند که بر تارک فرهنگ و ادب ایران ماندگار گشته است.
آری پروین اعتصامی نامی است که ابعاد شعری و فلسفی گسترده‌ای دارد و طالب شرح مفصل و نکته‌سنجی بسیاری است.
شنبه ۲۸ مرداد ۱۴۰۲ - ۱۲:۰۱
نظر شما