به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، امام محمدباقر علیهالسلام روز جمعه، اول رجب سال 57 هجری قمری در مدینه به دنیا آمد. پدرشان، امام ساجدان و زینت عبادتکنندگان، حضرت سجاد علیهالسلام و مادرشان ام عبدالله، دختر امام حسن علیهالسلام است و ايشان از اين جهت نخستين كسى هستند كه هم از نظر پدر و هم از نظر مادر، فاطمى و علوى به شمار مي‌روند.
امام پنجم در علم، زهد، عظمت و فضيلت، سرآمد همه بزرگان بنى‌هاشم بودند و مقام بزرگ علمى و اخلاقى ايشان را همگان تصديق مي‌كردند. تا حدي روايات و احاديث، در زمينه مسايل و احكام اسلامى، تفسير، تاريخ اسلام و انواع علوم، از آن حضرت به يادگار مانده است كه تا آن روز از هيچ‌يك از فرزندان امام حسن و امام حسين (ع) برجا نمانده بود.
رجال و شخصيت‌هاى بزرگ علمى آن روز و نيز عدهاى از ياران پيامبر(ص) كه هنوز درحال حيات بودند، از محضر آن حضرت(ع) استفاده مىكردند.
جابربن يزيد جعفى و كيسان سجستانى(از تابعين) و فقهايى چون ابن مبارك، زهرى، اوزاعى، ابوحنيفه، مالك، شافعى و زياد بن منذرنهدى از آثار علمى «باقرالعلوم» بهرهمند شدند و سخنان آن حضرت(ع) را بى‌واسطه و گاه با چند واسطه نقل كرده‌اند.
كتاب‌ها و تأليفات دانشمندان و مورخان اهل تسنن نظير طبرى، بلاذرى، سلامى، خطيب بغدادى، ابونعيم اصفهانى و آثاري چون موطا مالك، سنن ابى داود، مسند ابى حنيفه، مسند مروزى، تفسير نقاش، تفسير زمخشرى و ... كه از مهمترين كتاب‌هاي جهان تسنن‌اند، از سخنان پرمغز پيشواى پنجم سرشارند.
كتاب‌هاي شيعه نيز در زمينههاى مختلف از سخنان و احاديث حضرت باقر(ع) غني است و هر كس كوچك‌ترين آشنايى با اين كتاب‌ها داشته باشد، اين معنا را تصديق مىكند.
آوازه علوم و دانش امام باقر(ع) چنان اقطار اسلامى را پر كرده بود كه لقب «باقر العلوم» به معناي گشاينده دريچههاى دانش و شكافنده مشكلات علوم را به ايشان داده بودند.
ابن حجر هيتمى در اين زمينه نوشته است: «محمد باقر(ع) به اندازهاى گنج‌هاى پنهان معارف و دانش را آشكار ساخته، حقايق احكام و حكمت‌ها و لطايف دانش را بيان نموده كه جز بر عناصر بى‌بصيرت يا بدسيرت پوشيده نيست و از همين جاست كه وى را شكافنده و جامع علوم، و برافرازنده پرچم دانش خواندهاند.»
عبدالله بن عطأ كه يكى از شخصيت‌هاى برجسته و دانشمندان بزرگ عصر امام(ع) بود، درباره مقام علمي ايشان، گفته است: «من هرگز دانشمندان اسلام را در هيچ محفل و مجمعى به اندازه محفل محمد بن على(ع) از نظر علمى حقير و كوچك نديدم. من "حكم بن عتيبه" را كه در علم و فقه مشهور آفاق بود، ديدم كه در خدمت محمد باقر(ع) مانند كودكى در برابر استاد عالي‌مقام، زانوى ادب بر زمين زده ،شيفته و مجذوب كلام و شخصيت او گرديده بود.»
امام باقر(ع)در سخنان خود، اغلب به آيات قرآن مجيد استناد مي‌كردند و از كلام خدا، شاهد مىآوردند و مىفرمودند: «هر مطلبى گفتم، از من بپرسيد كه در كجاى قرآن است تا آيه مربوط به آن موضوع را معرفى كنم.»
امام پنجم شيعيان شاگردان برجستهاى در زمينههاى فقه، حديث، تفسير و ديگر علوم اسلامى تربيت كردند كه هر كدام وزنه علمى بزرگى به شمار مىروند. شخصيت‌هاى بزرگى چون محمد بن مسلم، زراره بن اعين، ابو بصير، بريد بن معاويه عجلى، جابربن يزيد، حمران بن اعين و هشام بن سالم، از تربيت يافتگان مكتب آن حضرتند.
پيشواى پنجم در دوران امامت خود با زمامداران و خلفايى چون وليد بن عبدالملك (86-96)، سليمان بن عبدالملك (96-99)، عمر بن عبدالعزيز (99-101)، يزيد بن عبدالملك (101-105) و هشام بن عبدالملك (105-125) هم‌عصر بودند.
اين خلفا به استثناى عمر بن عبدالعزيز ـ كه شخصى به‌نسبت دادگر و نسبت به خاندان پيامبر(ص) علاقهمند بود ـ همگى در ستمگرى، استبداد و خودكامگى دست كمى از نياكان خود نداشتند، به ويژه نسبت به پيشواى پنجم همواره سخت‌گيرى‌هايي داشتند.
امام محمدباقر(ع) سرانجام در هفتم ذيحجه سال 114 هجرى در سن 57 سالگى در مدينه به وسيله هشام مسموم شدند و چشم از جهان فروبستند و در قبرستان معروف بقيع در كنار قبر پدر و جدشان، به خاك سپرده شدند. دوران امامت آن حضرت هيجده سال به طول انجاميد.
درباره كرامات، شخصيت و مقام علمي پنجمين امام شيعيان(ع) كتاب‌هاي فراواني به رشته تحرير در آمده است، برخي از آنها ـ كه در سال‌هاي اخير منتشر شده‌اند ـ عبارتند از:
ـ زندگانی امام محمد باقر(ع)/ منصور کریمیان/ اشرفی/ 1381
ـ زلال معرفت، پژوهشی در زندگانی امام محمد باقر(ع)/ محمدباقر طاهری/ گلستان ادب/ 1381
ـ نخستین اندیشه‌های شیعی تعالیم امام محمد باقر(ع)/ ارزینا لالانی، فریدون بدره‌ای(مترجم)/ فرزان روز/ 1381
ـ داستان زندگی امام محمد باقر(ع)/ امیرمهدی مرادحاصل، رضا شیرازی/ پیام نور/ 1382
ـ داستان‌هایی از اخلاق و رفتار امام محمد باقر(ع)/ علی میرخلف زاده/ محمد و آل محمد (ص)/ 1383
ـ زندگانی چهارده معصوم، امام محمد باقر(ع) / علی نوری/ جهانتاب /1383
ـ تاریخ اسلام در عصر امامت امام سجاد و امام باقر(ع)/ سپهر اندیشه/ 1383
ـ پیروز میدان، راه خوشبختی، داستانی از زندگانی حضرت امام باقر(ع) و حضرت امام صادق(ع)/ خشایار قاضی زاده، منصور کریمیان/ فارابی /1383
ـ یکصد و ده حدیث از امام سجاد و امام باقر(ع)/ محمدحسین مجاهد (گردآورنده)/ فقه/ 1384
ـ سیری در زندگانی امام محمد باقر(ع)/ سیدمحمد صالحی/ معیار اندیشه / 1384
ـ امام محمد باقر(ع)/ فرشته منعمی (تصویرگر)/ ناصر محمدی (تهیه و تنظیم)، رضوان داستانپور(شاعر)/ اکرام/ 1385
ـ مردی که اسرار سرزمین‌ها را می‌دانست؛ زندگینامه امام محمد باقر(ع)/ محمود پوروهاب، پژمان رحیمی زاده(نقاش)/ مدرسه / 1385
ـ حیات پاکان؛ داستان‌هایی از زندگی امام محمد باقر(ع)، امام جعفر صادق(ع) و امام موسی کاظم(ع)/ مهدی محدثی/ بوستان کتاب قم / 1385
ـ باران و کویر؛ نگاهی نو به زندگی و زمانه امام باقر(ع)/ کمال سید، حسین سیدی ساروی(مترجم)/ نسیم اندیشه / 1385
ـ امام باقر(ع) الگوی زندگی/ حبیب الله احمدی/ فاطیما/ 1385
ـ پرسش‌های مردم و پاسخ‌های امام باقر(ع)/ احمد قاضی زاهدی، محمدحسین رحیمیان(مترجم)/ حاذق/ 1386
ـ حضرت باقرالعلوم علیه السلام/ فضل‌الله کمپانی/ مفید / 1386
ـ منشور نینوا؛ شرح و تفسیری بر زیارت عاشورا ره‌آوردی از امام باقرالعلوم(ع)/ مجید حیدری‌فر/ مسجد مقدس جمکران /1386
ـ شکافنده علم؛ امام محمد باقر(ع)/ سعید قانعی/ چلچله/ 1386
ـ چهل داستان و چهل حدیث از امام محمد باقر(ع)/ عبدالله صالحی/ مهدی یار/ 1387
ـ بخشنده بود و دانا؛ امام محمد باقر(ع)/ عباسعلی سپاهی یونسی، سیما بروجردی (تصویرگر)/ انصار / 1387
ـ دیدار و گفت‌وگوی صمیمانه با فجر دانش‌ها حضرت امام محمد باقر(ع)/ مصطفی نیلی پور/ قلم نو/ 1387
ـ زندگانی باقرالعلوم حضرت محمد بن علی(ع)/ سیدمحمدتقی مدرسی، محمدصادق شریعت (مترجم)/ محبان الحسین (ع) / 1387
ـ امام باقر(ع)/ مهدی وحیدی صدر، منقذ موسوی(تصویرگر)/ عروج اندیشه/ 1387
ـ عجایب و معجزات شگفت‌انگیزی از امام باقر(ع)؛ اثبات حقانیت مذهب تشیع/ واحد تحقیقاتی گل نرگس(عج) / شمیم گل نرگس /1387
ـ عالم ترین پدر دنیا؛ امام باقر(ع)/ علی عباسی، سیما بروجردی (تصویرگر)/ منتظران ظهور / 1387
ـ امام باقر(ع)؛ جلوه امامت در افق دانش/ احمد ترابی/ بنیاد پژوهش‌های اسلامی/ 1387
ـ باقر تورات؛ شرح حال و زندگانی امام باقر(ع)/ علیرضا اسداللهی‌فرد/ صبح پیروزی/ 1387
ـ چهل حدیث از امام باقر(ع)؛ بی کران حکمت/ حسین شنوائی (شاعر)/ به نشر / 1387
سه‌شنبه ۲ تیر ۱۳۸۸ - ۱۱:۴۴
نظر شما