به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اردبیل، توران قربانی از نویسندگان مطرح اردبیل در این محفل ادبی که عصر پنجشنبه برگزار شد، با بیان اینکه مادر از اول در قصه های ما بوده است و از آنجا که مقام مادر مهمترین و اساسی ترین رکن اجتماع است، نمونه بارز عشق و نماد صبر است.

وی افزود: آن مادری که بچه اش را به دلیل فقر یا علل مختلف سر راه گذاشته، یک مادر قابل احترام است و نمی شد گفت بی محبت است او می تواند شخصیت داستان ما باشد، همانطور که فیلمسازها از چنین موضوعاتی فیلم ها ساختند.

قربانی عنوان کرد: مادر از زمان ادبیات کهن در شاهنامه یا از همان آفرینش انسان در حقیقت از ابتدا در قصه های ما بوده است و در تاریخ ۱۰۰ سال داستان نویسی ایران که حدود ۶۰ سال آن مربوط به قبل از انقلاب می شود، ما انگشت شمار نویسنده هایی داریم که به نقش مادر پرداخته اند و اغلب آنها هم مرد بودند و روایت خاص خودشان را داشته اند.

قربانی ادامه داد: علی محمد افغانی در «شوهر آهو خانم»، زن را ابزار خلق کرده است. صادق هدایت در «علویه خانم» زن را بددهن و گریه کن معرفی کرده است. در بعضی آثار می بینیم که نویسنده ها به روی شخصیت زنها اسم نگذاشتند و به «زن گفت» اکتفا کرده اند.

وی با بیان اینکه این سه اثر به عنوان داستان جایگاه ارزشمندی دارند و نمی شود تبحر نگارنده هایشان را زیر سئوال برد، افزود: ما از تابو شکن ها چرا خوشمان می آید چون آنها از یک مرز ممنوعه ای عبور کرده و گاه حرف دل ما را می زنند و شخصیت دلخواه ما را خلق می کنند.

این نویسنده بیان کرد: خانم سیمین دانشور در سال ۱۳۴۸ با رمان «سو و شون»، این کار را با جرأت انجام داد و تصویری از یک زن ایرانی اصیل، یک مادر جدی معترض به اوضاع بد آن دوران ارائه داد. تعداد نویسنده های زن تا زمان انقلاب در سال ۱۳۵۷ به ۱۱ نفر می رسید ولی اکنون به ۳۰ هزار بانوی فعال در حیطه ادبیات یا شاخه ای از ادبیات رسیده است.

نویسنده کتاب «قهرمان ننه» با اشاره به فعالیت قابل توجه زنان استان در حوزه ادبیات خاطره و پژوهش عنوان کرد: جنسیت نویسنده نباید تاثیرگذار باشد هر چند تجربه و زیست زنانه برای نوشتن از دنیای مادران در آثار زنان نویسنده آن را باورپذیرتر می کند، عکس العمل یک مادر در بحران با پدر از زمین تا آسمان فرق می کند.

قربانی با بیان اینکه نویسنده باید دغدغه بازتاب زنان و مادران را در ادبیات داستانی داشته باشد، اظهار کرد: اینجا سئوال پیش می آید که مادر در کجای داستان شما قرار دارد؟ اصلاً چگونه مادری خلق کردید؟ یک مدل یک نمونه؟ یا..... داستان و رمان رسانه ای قدرتمند برای پرداختن و خلق شخصیت هاست، کسی که می خواهد در داستانش مادری بیاورد باید نگاه ویژه ای به شخصیت مادر داشته باشد و مادر را به عنوان مادر تنها نبیند و دید وسیعی داشته باشد.

به گفته این نویسنده اردبیلی، امروز اگر نقش مادر در ادبیات داستانی ما پررنگ شده است به عملکرد دیگر گونه و آشکار زن در زندگی واقعی او بر می گردد، زن یا مادر امروز دیگر آن زن ۸۰ سال پیش نیست. نگاهش، آرمانش کلی فرق کرده، بویژه بعد از انقلاب اسلامی در ایران، نویسنده ها صاحب الگوهای زنده ای از مادران شده اند و مادران شهدا نمونه بارز آن هستند.

وی ادامه داد: من خاطره ای از مادر شهید رجایی در کتابم نوشتم، این زن تاکنون موهایش را نامحرم ندیده، حتی موقع کوتاه کردن آنها را از آرایشگاه جمع کرده و با خودش به خانه می برده، البته من با غرب کاری ندارم که چه امکاناتی برای بازتاب نقش مادرانشان دارند و چه حمایت‌هایی از نویسنده هایشان می کنند ولی متاسفانه ما در سانسور کلمات غیر قابل چاپ هنوز مانده ایم.

قربانی عنوان کرد: نویسندگان می توانند به بخشی از زندگی زنان موفق، زنان فداکار، زنان هنرمند، زنان رزمنده، زنان کارآفرین، مادران سرپرست خانوار و زنانی که برای فرزندانشان چون کوه بودند بپردازند و کتاب های تاثیرگذار خلق کنند.

وی افزود: مثلاً کتاب «دا» زهرا حسینی، در این کتاب که راوی آن یک زن است و در دامن مادر تربیت شده، شاید در اثر ۸۰۰ صفحه ای از دا زیاد حرفی زده نشده ولی عنوان کتاب همان بازتاب را ارائه می دهد.

در ادامه این محفل سید سعید اطهر نیاری در خصوص نقش مادر و زنان در شاهنامه و علیرضا حسن زاده مدیر انتشارات خط هشت و مسئول فرهنگی حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس سپاه استان به تبیین خاطرات مادران شهدا و نقش آنان در در ادبیان داستانی و خاطره پرداختند.