خليفه در گفت‌و‌گو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) درباره انگيزه‌اش از گردآوري ديوان اشعار رهي معيري گفت: در ادبيات معاصر شعر رهي به دليل عجين شدنش با موسيقي جايگاه ويژه‌اي دارد. مي‌توان گفت تاريخ موسيقي معاصر ما بدون آشنايي و بررسي شعر رهي معيري ناقص است. از سوي ديگر علاقه شخصي‌ام به اين شاعر باعث شد تا تصميم بگيرم ديوان اشعار رهي معيري را به شيوه‌اي كامل‌تر گردآوري كنم.
وی با تاكيد بر كامل نبودن ساير نسخه‌هاي موجود از اشعار رهي معيری ادامه داد: تاكنون چاپ‌هاي متعددي از ديوان رهي منتشر شده؛ اما اين نسخه‌ها هيچ يك دایره شمول كاملي بر شعرها ندارند. به عبارت ديگر هر يك از ديوان‌هاي موجود بخشي از اشعار رهي را شامل مي‌شوند. به ويژه سروده‌هاي رهي با مضامين طنز و سياسي در اين مجموعه‌ها آورده نشده است.
خليفه با رجوع به بسياري از نشريات زمان حيات معيري و گردآوري اشعار منتشر شده او در اين نشريه‌ها توانسته ديوان رهي را به صورت كامل‌تر گردآوري كند. او در توضيح اين امر اظهار داشت: رهي در زمان حياتش بسياري از سروده‌هايش را در برخي از نشريات منتشر مي‌كرد. مهم‌ترين منبع من براي گردآوري ديواني كامل همين منابع بودند. از سوي ديگر در پاورقي سروده‌ها اشاره مختصري را ارائه كرده‌ام تا مناسبت سروده شدن هر شعر و اين‌كه آن شعر خطاب به چه شخصيتي است، مشخص شود.
وي به تفاوت ديگر اين ديوان با ديوان‌هاي موجود اشاره كرد و توضيح داد: مجموعه‌هاي در دست به پيروي از شخص رهي، طبق همان ترتيب انتشار مجموعه شعرهاي رهي معيري، گردآوري شده‌اند. تصور من هميشه اين بود كه تنظيم اين‌چنيني ديوان اشعار، از نظر دستيابي خواننده به سروده مدنظرش مي‌تواند زمان‌بر باشد. در اين ديوان كليه غزل‌ها، قصيده‌ها، مثنوي‌ها، قطعه‌ها، رباعي‌ها، ابيات پراكنده، ترانه‌ها و طنزهاي رهي به صورت تفكيك شده گردآوري شده‌اند. به نظرم اين شيوه، شيوه مرسوم تنظيم اشعار است و دسترسي به شعر را آسان‌تر مي‌كند.
در ادامه از خليفه درباره ديگر ويژگي‌هاي شعر رهي پرسيدیم و او اظهار داشت: رهي معيري از معدود شاعران برجسته دوره معاصر است. ويژگي نخست سروده‌هايش را مي‌توان وجه غنايي و تغزلي بودن اشعارش دانست؛ به گونه‌اي كه شعر تغزلي دوره معاصر مديون شعر اوست. موسيقي ما گرايش ويژه‌اي به تغزل و روحيات عرفاني و عاشقانه دارد. از سوي ديگر شخصيت و شعر رهي با موسيقي سنتي مرتبط است و اين امر شعر او را به درجه‌اي از كمال در تغزل و غنا رسانده است.
خليفه تصريح كرد: رهي مدتي مسووليت بخش موسيقي راديو را بر عهده داشته و به دليل آشنايي‌اش با موسيقي بر مبناي موسيقي‌هاي ناب تاريخ موسيقي ايران ترانه‌هايي را مي‌سرود. او همچنين شعرهايي را براي اجرا تنظيم مي‌كرد. اغلب اين ترانه‌ها و شعرهاي تنظيم شده را افرادي چون غلامحسين بنان و محمدرضا شجريان و ديگر بزرگان موسيقي ما به صورت آواز درآورده‌اند.
وي در پايان به توضيح دليل استقبال مخاطبان شعر از شعر رهي پرداخت و گفت: با وجود آن‌كه شعر رهي در قالب نو و نيمايي نيست اما به دليل لطافت روح، زبان شيوا، آلوده نشدن به برخي تعبيرات نادرست در زبان فارسي كه امروزه ما بدان دچار شده‌ايم و پيوندش با موسيقي، توانست توجه بسياري از مخاطبان شعر به ويژه قشر جوان را به خود جلب كند.
خليفه در مقدمه كتاب به معرفي رهي معيري پرداخته و آورده است: « محمد حسين رهي معيري متخلص به «رهي» متولد دهم ارديبهشت 1288 است. از همان كودكي به آموختن موسيقي و نقاشي علاقه نشان داد. علاقه او به موسيقي و نقاشي به شعر كشيده شد و اين علاقه با مطالعه اشعار شاعران بزرگ زبان فارسي همچون سعدي، حافظ و مولانا پيوند خورد، آن‌چنان‌كه رد پاي شعر اين شاعران را در اشعار به جاي مانده از او نيز مي‌توان ديد.»
وي در بخش ديگر مقدمه به نوع قالب شعري رهي پرداخته و گفته است: «رهي بسياري از اشعار خود را در جرايد روزگار خود منتشر مي‌كرد. مجموعه اشعار رهي شامل قالب‌ها و مضامين مختلفي چون غزل، قصيده، مثنوي و رباعي است. اما استادي او در غزل‌سرايي است. البته قصيده‌هايش استواري ويژه‌اي دارد. بخش عظيم سرودهايش را نيز به طنز درباره مسائل سياسي و اجتماعي و همچنين ترانه‌سرايي براي بزرگان موسيقي اختصاص داده است.»
در بخش ديگر از مقدمه مي‌خوانيد: «شعر رهي ترجمان راستين روح و انديشه اوست؛ بيانگر بي آلايش احساس پاك او. رهي خود را نه جزيره‌اي جدا از سنت ادبي ايران، بلكه حلقه‌اي از زنجير اين سنت ريشه‌دار مي‌ديد. شعر او ادامه طبيعي ميراث ادبي ماست با رنگ روزگار شاعر.»
«ديوان رهي معيري» به كوشش بهمن خليفه بنارواني در 400 صفحه و قيمت 6000 تومان به شمارگان 2100 نسخه توسط انتشارات طلايه منتشر و اخيرا روانه بازار كتاب شده است.
سه‌شنبه ۲۱ مهر ۱۳۸۸ - ۱۲:۱۴
نظرات