سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): در تقویم فرهنگی کشورمان ۲۱ آذرماه مصادف با زادروز احمد شاملو متخلص به الف. بامداد، نویسنده، روزنامه‌نگار، مترجم، پژوهشگر و فرهنگ‌نویس معاصر کشورمان است که نامش با نوآوری در شعر معاصر فارسی و شعر سپید گره‌خورده و تا به امروز هر کجا حرف و مکتوبه‌ای در خصوص سپید سرایی به میان می‌آید، نام و یاد و آثارش ذکر و زنده می‌شود.

به بهانه سالروز تولد این شاعر فقید که از او آثار متعددی به یادگار مانده، با احسان مکتبی، نویسنده، پژوهشگر و روزنامه‌نگار گلستانی به گفت‌وگو نشستیم و او درباره جایگاه احمد شاملو و ضرورت توجه به وی و نیز ارتباط شاملو با زیست‌بوم گرگان مطالبی خواندنی را عنوان کرد که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.

تأثیر شاملو بر شعر فارسی

احسان مکتبی، با اشاره به اینکه برای بخشی از شهروندان نام شاملو بافرهنگ کوچه‌اش آشناست، برای کودکان و نوجوانان نام شاملو با شعر معروف «پریا» مترادف است و برای بسیاری نام شاملو تداعی‌کننده شعر بدون وزن عروضی است، گفت: اما مهم‌ترین تأثیر او جدای از همه این تلاش‌ها بر شعر فارسی و قالب نیمایی بوده است.

وی افزود: شاملو تلاش کرد با قالب سپید اصالت را به کلمه بدهد و زبان شعر فارسی را همگام بازمان به‌پیش ببرد، اگرچه او در ابتدا آن‌چنان‌که خود معترف است به امید شعر، نثر می‌نوشت اما درنهایت به زبان خاص خود در شعر دست پیدا کرد.

مکتبی ادامه داد: شاملو از نسل شاعران و نویسندگان دهه ۴۰ شمسی ایران است. دهه چهل دوره‌ای است که‌موج عظیمی برای تولید آثار هنری در ایران به راه افتاده بود. در میان شاعران این دوره باید از اخوان ثالث، سهراب سپهری، سیاوش کسرایی، فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانی، فریدون توللی، حمیدی شیرازی، هوشنگ ابتهاج و… در میان نویسندگان محمود دولت‌آبادی، م به آذین، صادق هدایت و… را نام برد.

افزوده شدن به غنای ادب فارسی

وی ادامه داد: این اسامی تنها بخشی از این موج بزرگ تولید هنری هستند و ادامه همین نسل از شاعران و نویسندگان است که می‌توانیم در محمدعلی بهمنی، حسین منزوی نیز نشانه بگیریم. جالب آن است که در این دوره هر یک از شاعران و یا نویسندگان توانسته بودند به زبان خاص خود دست یابند و بر غنای ادب فارسی بیفزایند.

مکتبی خاطرنشان کرد: بر این اساس باید زمینه را برای ظهور و بروز همه استعدادهای هنری فارغ از نگرش‌های تنگ‌نظرانه فراهم کرد، هنرمندان مرکز ثقل فرهنگ هستند و آن‌ها هستند که می‌توانند با تلاش و تولید ادبیات فاخر هویت فرهنگی و اجتماعی یک ملت را ارتقا دهند؛ زیرا سیاستمداران، مدیران و … می‌آیند و می‌روند و آنچه می‌ماند آثار هنری است.

کجای این جهان هستیم

احسان مکتبی افزود: از احمد شاملو «فرهنگ کوچه» و «شعر سپید» ماند و از دولت‌آبادی «کلیدر» و «جای خالی سلوچ» و … می‌ماند و از اخوان «زمستان» و «ارغنون» و از هدایت… باری برای یک‌بار هم که شده بیندیشیم از ما چه می‌ماند تا بدانیم کجای این جهان ایستاده‌ایم و اگر بتوانیم برای این سؤال بنیادین پاسخی درخور در وجودمان پیدا کنیم بسیاری از مشکلات سر به نشیب خواهد گذاشت.

مکتبی سپس با اشاره به اینکه احمد شاملو به‌واسطه حضور خویشاوندانش و برخی مسائل فرهنگی و هنری مراوده‌ای با مردم گرگان و دشت داشته است، گفت: در حدود یک دهه پیش در روزنامه گلشن مهر، پرویز کریمی همشهری خوبمان (متولد اول بهمن‌ماه ۱۳۱۸) مطالبی قابل‌توجه درباره احمد شاملو مطرح کرده است.

شاملو و دختران دشت و آلاچیق‌های ترکمن

وی با اشاره به اینکه پرویز کریمی از شاعران نامدار و معاصر و از پیشگامان غزل نوی ایران است و اشعارش در نشریات مطرحی چون «خوشه» به سردبیری احمد شاملو به چاپ رسیده است، گفت: در آن مصاحبه که در آرشیو حقیقی و مجازی نشریه گلشن مهر نیز در دسترس است، پرویز کریمی در کنار بیان نحوه آشنایی و ارتباطش از دوران جوانی با شاملو و نیز ارتباطات خویشاوندی شاملو در گرگان و سفرهایش به این منطقه، مطالبی خواندنی درباره حضور شاملو همراه با یک گروه فیلم‌برداری و سرکشی از آلاچیق‌های ترکمن و به تماشا نشستن دختران قالیباف ترکمن مطرح کرده است که خواندنش برای اهل شعر و ذوق و نیز پژوهشگران به گمانم دل‌نشین باشد.

به گزارش ایبنا، احسان مکتبی، متولد ۱۳۴۸ در گرگان، نویسنده، پژوهشگر، فعال فرهنگی و روزنامه‌نگار، دانش‌آموخته علوم سیاسی در مقطع دکترا و لیسانس زبان و ادبیات فارسی است.

وی صاحب‌امتیاز روزنامه گلشن مهر در گلستان است و تاکنون یادداشت‌ها، مقالات و آثار متعددی را به رشته تحریر درآورده که از آن جمله می‌توان به کتاب‌های «اندوه پنهان‏: بررسی شعر امیری فیروزکوهی»، «اعتراف: یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار» و نیز «دین و دولت در مکتب قرارداد اجتماعی» اشاره کرد.