راههاي كسب و تقويت تزكيه و شناخت قلبي در پيمودن مسير زندگي در كتاب «آيههاي زندگي» تاليف حسين اسكندري از سوي انتشارات سروش با همكاري راديو قرآن به چاپ سوم رسيد.\
همانگونه كه نويسنده اين اثر در مقدمه كتاب خود اشاره دارد، اساسيترين موضوع تعاليم انبيا و آموزشهاي انسانساز وحي، مبدا و معاد است؛ به طوري كه در قرآن كريم پس از توحيد، بيشترين آيات درباره معادند، يعني بيش از ربع آيات و پيامهاي قرآن به شكل مستقيم درباره قيامت، حساب، ثواب و عقاب است.
سيره حضرت حق براي طرح مساله معاد چنان جامع و گوياست كه هركس كمترين بهرهاي از آگاهي و وجدان داشته باشد، راهي جز ايمان و يقين به آن ندارد. قرآن كريم گاه با استدلالهاي منطقي معاد را ممكن دانسته و فرموده است: «كما بدا كم تعودون؛ ديگر بار به سويش باز آيند(اعراف، 29)» و گاه با مقايسه آن و رستاخيز طبيعت، كه بي هيچ مانعي در معرض ديد همگان است، اذهان را متوجه امكان و كيفيت رستاخيز بزرگ كرده است. گاه با طرح داستانهايي چون چهار مرغ حضرت ابراهيم(ع) و گاو بني اسرائيل و خواب اصحاب كهف و همراهان موسي(ع) در وادي طور، نمونهها و شواهدي براي مرگ و معاد ميآورد و گاه با خطابهاي معجزه آسا در عمق جان و روح انسان نفوذ ميكند و جسم او را نيز متاثر ميسازد و او را متوجه قيامت ميكند.
با آنچه از قرآن و رسالت آن ميدانيم، قرآن كتاب هدايت و وسيله تزكيه آدميان است: «يتلوا عليهم اياته و يزكيهم»؛ قرآني كه كتاب دنيايي مردم است و اساسيترين هدف در دنيا زندگي انسان است؛ قرآني كه آيههاي آن تماما آيههاي زندگي و حركت و تكامل است، ميتوان به اثر مهم معاد در زندگي انسانها پيبرد. اعتماد به معاد با آثار تربيتي و نتايج سازنده آن عامل، بينظيري براي ساماندهي زندگي افراد به شمار ميرود.
مرگ و حيات از موضوعاتياند كه روزمره بلكه، به فرموده امام علي(ع) در هر نفسي با آن مواجهيم؛ «في كل نفس موت»؛ و مصداق كامل آن، كه مرگ انسان است، سرنوشتي است كه هيچ گريزي از آن نيست: «لا محيص عن يوم خط بالقلم».
اين دستور الهي است كه بايد دايم درباره دنيا و آخرت انديشه كنيم؛ «في الدنيا والاخرة» از اين روست كه قرآن فراموش كردن قيامت را سرچشمه بسياري از گناهان ميخواند و خطاب به مجرمان ميفرمايد: «فذوقوا بما نسيتم لقاء يومكم هذا؛ پس امروز اي كافران! عذاب را به كيفر غفلت از ملاقات امروزتان بچشيد(سجده، 14)»؛ و يقين به آخرت را از عوامل هدايت و رستگاري در دنيا و آخرت معرفي كرده است؛ «و بالاخرة هم يوقنون اولئك علي هدي من ربهم و اولئك همالمفلحون(بقره، 4 و 5)»
در واقع قرآن در يك نگاه، مرگ و زندگي را در امتداد، ضميمه و مكمل هم ميداند؛ به گونهاي كه حكمت آفرينش با آن محقق ميشود: «الذي خلق الموت و الحياة ليبلوكم ايكم احسن عملا(ملك،2)»؛ در نگاهي وسيعتر، دنيا و آخرت را عواملي به هم پيوسته، چون كارگاههاي مختلف كارخانهاي عظيم، ميداند. كارخانهاي كه محصول آن انسان لايق بهشت و جهنم است كه در آن مراحل كمال را طي ميكند تا جايي كه محصول نهايي آن انسان بهشتي در جوار رحمت و رضوان خدا، يا انسان جهنمي در معرض خشم و غضب حضرت حق است.
آخرتي كه زندگي واقعي در آن است، حقيقت حيات و كمال زندگي است و سخن از آيههاي آن هم سخن از آيههاي زندگياند.
از جمله مسايل مورد توجه قرآن كريم و روايات شريف، قلب، سلامت و حيات آن و امراض، نقايص و مرگ آن است. در قرآن آمده است: قلب غليظ و سختتر از سنگ ميشود؛ «ثم قست قلوبكم من بعد ذلك فهي كالحجارة او اشد قسوة(بقره،74)»؛ و در جايي آمده است كه قلب مريض ميشود؛ «في قلوبهم مرض»، قلب زنگ ميزند و تيره ميشود. قلب مهر زده ميشود و ديگر هدايت پذيرياش را از دست ميدهد. اما گناهان را به قلب نسبت نميدهد؛«سنلقي فب قلوب الذين كفروا الرعب(آلعمران،151)»؛ قلب وسيله فهم و درك هدايت است و ايمان حقيقي و هدايت واقعي نفوذ ايمان و توحيد به قلب و حالت تسليم آن است.
از رسول خدا(ص) درباره قلب سليم فرمودند: «قلب سليم، دينداري به دور از شك و پيروي از هواي نفس و نيز عمل كردن خالصانه و بدون تظاهر و شهرت طلبي است»
امام علي(ع) نيز در اين زمينه فرمودهاند: «شرط رسيدن به سلامت قلب اين است كه براي مومنان همان پسندي كه براي خود ميپسندي». از امام صادق(ع) هم روايت شده كه «هركس نيت صادق و راست داشته باشد صاحب قلب سليم است؛ زيرا سلامت قلب از نفسانيات موجب ميشود كه در همه كارها نيت فقط خالص براي خدا باشد».
كتابهاي شرح نهجالبلاغه ابن ابيالحديد، الدليل علي موضوعات نهجالبلاغه، تحفالعقول، غررالحكم و درالكلم، آثارالصادقين، چهل منزل سلوك، و روزي پر ميكشم، تفسير فرات، چهل نامه عرفاني، المحاسن، اسرار عبادات، حكمت عبادات، خزائنالاشعار، زمزمههاي قلب من، خلوتگاه راز، البرهان، راز عظمت، تفسير اثنيعشر، معاد دستغيب، يكصد و پنجاه موضوع از قرآن كريم، معاد از ديدگاه قرآن و حديث و عقل، انسانشناسي، منشور جاويد قرآن، فروغ شهادت يا اسرار مقتل سيدالشهداء(ع)، اللهوف، عروج روح، منتهيالآمال، دنيا در نهجالبلاغه، عيون اخبارالرضا(ع) و دهها عنوان ديگر، از منابع مورد استناد مولف در تدوين اين اثرند.
چاپ سوم كتاب «آيههاي زندگي (براي بيداري)» در شمارگان 2000 نسخه، 360 صفحه و بهاي 50000 ريال راهي بازار نشر شده است.
نظر شما