كتاب «غدير در روايت قلم» نوشته محمد انصاري از سوي انتشارات دليلما به چاپ پنجم رسيد. اين اثر، با توجه به اهميت خاص غدير در اسلام و ارتباط مستقيم آن با مساله امامت و خلافت، كتابشناسي الغدير را مورد مطالعه قرار داده است.\
اين سينههاي امين و حافظههاي قوي افراد بود كه كتابگونه عمل كرد و به خوبي اين ره صد ساله را پيمود و اين وديعه آل محمد(ص) را در خود نگاهداري كرد.
به مكتوب اسلامي كه بنگريم، با كمال حيرت خواهيم ديد بيش از 120صحابي و گروه بسياري از تابعين، واقعه غدير را بيان كردهاند و حلقه وصل غدير حجةالوداع، با نسلهاي آينده بودهاند. اين تعداد راوي از صحابه و تابعين براي كمتر حديثي در اسلام يافت ميشود، تا جايي كه زيدبن ارقم و حذيفةبن يمان، متن خطبه غدير را كه بيش از يك ساعت به طول انجاميد و بيش از 20 صفحه است، حفظ و براي مردم بازگو كردند. از آن سو، صاحب غدير؛ يعني اميرالمومنين(ع) براي اتمام حجت و اين كه آيندگان اسلام راه خود را بيابند، در اجتماعات مختلف و مناسبتها و فرصتهاي گوناگون، غدير را مطرح ميساخت و هم درباره آن از شاهدان اقرار ميگرفت. حتي در بحبوحه جنگ صفين، بر فراز منبر رفت و گفتار غدير را گسترده مطرح ساخت. يا در سالروز غدير و در زمان خلافت خود، بسيار از غديرش فرمود. نه تنها او، كه همسرش فاطمه اطهر(س) نيز كه خود روايت كننده غدير است؛ در عمر كمتر از سه ماهه پس از شهادت پدر، بارها و بارها يادآوري غدير كرد و اظهار تعجب از چنان جو ظلماني فرهنگي.
امامان معصوم (ع) ما نيز هر فرصت و هر رسانهاي را يافتند، پيام غدير را رساندند، تا آنجا كه امام باقر(ع) متن كامل خطبه غدير را بازگو فرمود و امام هشتم(ع) مناظراتي در اين باره داشتند و حقايقي از غدير را بيان داشت. از سوي ديگر، اصحاب ائمه(ع) حاملان پيام غدير بوده و در محضر امامان(ع) اقدام به حفظ و نشر غدير ميكردند.
به عقيده نويسنده، نظم شاعران هم نگاهدار غدير در دالان تاريك تاريخ بوده است، چه آن كه قالب شعري محفوظتر است و هم علاقه مردم بدان بيشتر. از همان ساعتي كه حضرت خاتم(ص) نداي غدير را به جهانيان اعلان داشت؛ حسانبن ثابت، نخستين سروده غدير را به حضور حضرتش تقديم كرد و اين بالاترين دليل شد براي شعر و شاعران غدير در طول چهارده قرن. اينها گونههاي مختلف فرهنگي بود كه غدير را در سده اول اسلام محافظت كردند و البته اين راهها در قرنهاي بعد نيز ادامه يافت.
بيشك نخستينهايي كه غدير را در خود مكتوب داشتهاند، از ارزش والايي برخوردارند. در فرهنگنامه غدير، سه كتاب را ميتوان به عنوان اولين كتابهايي كه ماجراي غدير را ثبت كردهاند يافت:
1- كتاب علي(ع) كه جز معصومين(ع) بدان راه ندارند.
اين كتاب از وديعههاي امامت و گفتار پيامبر(ص) و نوشتار اميرالمومنين(ع) است. شخصي به نام «معروف» خدمت امام باقر(ع) رسيد و داستان غدير را به نقل از ابيالطفيل براي حضرت نقل كرد. حضرت آن را تاييد كرد و فرمود: «اين مطلب را در كتاب علي(ع) ديدهايم و نزد ما صحيح است».
2- اولين كتاب از تاليفات بشري كه مساله غدير را در خود ثبت كرده؛ كتاب «سليمبن قيسهلالي» است كه با نام «اسرار آلمحمد(ص)» مشهور و معروف است.
اين كتاب كه در سالهاي نخستين بعد از رحلت پيامبر(ص) تاليف شد و مولف آن در سال 76 هجري درگذشته، دور از چشم غاصبين خلافت و در جاهاي مختلف كتاب خود، مساله غدير را ثبت و حتي در يك حديث مستقل، ماجراي غدير را بهطور كامل منعكس كرد. اين يادگار 1400 ساله، هماكنون موجود است و به فارسي و اردو و انگليسي ترجمه و بارها به چاپ رسيده است.
3- نخستين كتاب مستقلي كه در موضوع غدير تاليف شد، «خطبهالنبي(ص) يومالغدير» از عالم بزرگ ادبيات عرب، خليلبن احمد فراهيدي، متوفاي سال 157 قمري است كه خطبه مفصل پيامبر(ص) در غدير را در آن آورده است. اگرچه اين كتاب امروزه مفقود است ولي نام و خصوصيات آن در تاريخ ثبت شده و محفوظ است.
بر اساس مطالب كتاب، تمامي شاخههاي درخت سر به فلك كشيده غدير، بارور گشته و اين شجره طيبه و طوباي اميرالمومنين(ع) در تمام زمينههاي تحقيقي و علمي و ميراث مكتوب به ثمر نشسته است و در هر جنبهاي از آن كتاب يا كتابها نگاشته شده است. مثلا: ارتباط غدير با قرآن، بحثهاي مفصل در اسناد غدير، بررسيهاي عميق در متن حديث غدير و اثبات ولايت از آن، گردآوري سرودهاي غدير، و... شبزندهداريها و ذوب شدنهاي بزرگاني همچون: قاضي نورالله شوشتري، علامه مجلسي، شيخ حر عاملي، سيد هاشم بحراني، مير حامد حسين هندي و علامه اميني و... خود بهترين شاهد ماست.
علامه مجلسي نيمي از يك جلد اثر گرانسنگ «بحارالانوار» خود را به غدير اختصاص داده است. سيد هاشم بحراني، كتابي مستقل به نام «كشفالمهم في طريق خبر غدير خم» به رشته تحرير درآورده است. سيد حامد حسين هندي در 10 جلد 400 صفحهاي از كتاب بينظيرش «عبقاتالانوار في امامهالائمهالاطهار» به پژوهش در غدير پرداخته و بالاخره علامه اميني در 11 جلد «الغدير فيالكتاب والسنه والادب» جوانبي از غدير و هم كليه سرايندگان عرب در غدير را همراه با غديريهشان جمع آوري كرده و به عنوان غدير كه نمودار ولايت و تشيع است؛ سخنان بسياري از شيعه گفته است. نگاشتههايي همانند «التكميل» از سيدمرتضي حسين و «الغدير فيالاسلام» از شيخ محمدرضا فرجالله نيز ديگر تحقيقات علمي غديرند.
بدان اميد كه در آينده شاهد كتابي ژرف به عظمت غدير باشيم كه به عنوان يك مجموعه پرمحتوا، همه مطالب غدير را در بر داشته باشد تا اين آبروي جهاني اسلام را آنگونه كه در توان است در نمايشگاه جهاني به ديد جهانيان برسانيم.
چاپ پنجم كتاب «غدير در روايت قلم» در شمارگان 3000 نسخه، 80 صفحه و بهاي 6000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما