تازهترين مجموعه شعر قيصر امينپور را اخيرا انتشارات مرواريد منتشر كرد. اين مجموعه كه دربرگيرنده واپسين سرودههاي نيمايي و كلاسيك امينپور است، يكي از به هنجارترين مجموعههاي اين شاعر به لحاظ ساخت دستوري محسوب ميشود.
اوج شاعري امينپور در «دستور زبان عشق» در چند غزل و رباعي تجلي كرده است. اگر چه تسلط طبيعي او بر شعر كلاسيك، خود را در چند شعر نيمايي هم بروز داده است. به عنوان نمونه در «فراخوان» گفته است:
مرا/ به جشن تولد/ فراخوانده بودند/ چرا/ سر از مجلس ختم/ درآوردهام؟
در همين شعر كوتاه، مخاطب با دو بحر متفاوت عروضي مواجه ميشود كه به خوبي به كار گرفته شدهاند. به اين شرح:
مرا به جشن تولد: مفاعلن فعلاتن: مجتث
فراخوانده بودند: فعولن فعولات: متقارب
سر از مجلس ختم: فعولن فعولات: متقارب
درآوردهام: فعولن فعل: متقارب.
استفاده بجا از تعداد متناسب اركان «فعولن» در بحر «متقارب» در سه عبارت پايانی اين شعر، موجب شده كه كلمه «ختم»، با يك هجاي كوتاه اضافه به نسبت «متقارب سالم» ، يعنی «فعولن فعولن»، با درنگ و تامل بیشتر خوانده شود.
در واقع امينپور بار معنايي كلمه «ختم» را با نصب كردن انديشمندانه آن در جايي كه وزن را در هجاي پاياني ركن «فعولن» كمي به سكته بيندازد، پررنگ كرده است تا تاثير تقابل ايجاد شده بين «دعوت شدن به جشن تولد» و «سردرآوردن از مجلس ختم»، بيشتر شود. چنین تکنیکی بیشک، تنها از تسلط بر عروض سرچشمه میگیرد.
يكي از غزلهاي خوشساخت اين مجموعه در «رمل مسدس»:
سيل شادي است و شادباشها
سيل گل بريز و گل بپاشها
باز در دلم شكوفه ميكند
باغ كاغذين شادباشها
هرچه كاشتم به باد رفت و ماند
كاشها و كاشها و كاشها
دور كرد و كور كرد عشق را
دور باشها و كور باشها
زخم ميزند به چشم آفتاب
تيغ برج آسمانخراشها
سوخت دست و بال ما از اين همه
كاسههاي داغتر از آشها
دور باطل است سعي بيصفا
رقص بسمل است اين تلاشها
در خواندن همین غزل باید به ایهام ایجاد شده در دو کلمه «سعی» و «صفا» توجه داشت. اشاره شاعر به سعی بین صفا و مروه در عرفات است. او میگوید این سعی – و هر سعی دیگری – بدون صفا دور باطلی بیش نیست.
«بسمل» در مصرع بعد هم میتواند به مراسم قربانی در حج بازگردد. رقص «بسمل» دست و پا زدن قربانی به هنگام سر بریدن است. از آنجا آمده که به هنگام ذبح کردن حلال باید «بسم الله» گفت. شاعر میگوید هر تلاشی، حتی سعی بین صفا و مروه، بدون حضور دل و یاد «او» دور باطل است و رقص بسمل.
«دستور زبان عشق» در شمارگان 3300 جلد و با قیمت 1300 ت.مان توسط انتشارات مروارید منتشر شده است.
نظر شما