به گزارش خبرگزاري کتاب ايران(ايبنا)، در اين اثر با استخراج خطبه‌ها، نامه‌ها و كلمات قصار حضرت علي(ع) از نهج‌البلاغه شرح آنها از شروح مختلف اين كتاب از جمله پيام امام راحل (شرح و تفسير نهج‌البلاغه آيت‌الله مكارم شيرازي) و نيز شرح نهج‌البلاغه ابن ميثم و ابن ابي‌الحديد و نيز شرح و تفسير نهج‌البلاغه علامه جعفري و … استفاده شده و سپس مطالب به شكلي منطقي به هم پيوند داده‌اند.
در هر زمان «فتنه» و «ابتلا» به شكلي وجود داشته است و همه بايد در بوته آزمايش الهي قرار گيرند، اما بعضي از زمان‌ها ويژگي و گستردگي خاص و ارتباط با حركت‌ها و توطئه‌هاي خارجي و استكبار جهاني داشتند. زماني كه فضا چنان تاريك و شبهه‌آلود مي‌شود كه بسياري راه حق را گم و در مسير باطل حركت مي‌كنند، خود را بر حق مي‌پندارند.
كتاب نهج‌البلاغه كه سرگذشت فتنه‌هاي زمان حكومت اميرالمومنين علي(ع) را بازگو مي‌كند، آينه تمام نمايي براي شناخت «حق و باطل» و «فتنه و شبهه» است.
امام (ع) با بيان واقعيت‌هاي تاريخي كه در زمان ايشان اتفاق افتاد و فتنه‌گراني چون معاويه كه با همه خباثت و خيانت به ميدان آمدند و با رياكاري و عوام‌فريبي خود را خيرخواه و طرفدار اسلامي معرفي كردند و فضا را براي ساده‌لوحان و زودباوران، تاريك و دگرگون ساختند، رسوا كرد و هويت آنها را برملا ساخت.
سيدجمال‌الدين دين‌پرور، ناشر اين اثر در مقدمه خود آورده است: «آن حضرت ـ امام علي(ع) ـ براي روشن شدن افكار عمومي به نكات و معيارهاي جالبي اشاره فرموده كه در هر زمان قابل استفاده و الهام بخش است. البته اگر ابر تعصب از جلوي ديدگان ساده‌لوحان و فريب‌خوردگان كنار رفته و در فضايي آزاد بينديشند كه قطعا حق را ديده و دريافته و بدان گرايش پيدا مي‌كنند.
امام اميرالمومنين(ع)، فتنه و شبهه، آثار، پي‌آمدها و راه‌هاي برون رفت آن را بيان كرده‌اند، منتهي مطلب مهم اينجاست كه افراد بايد قبلا تعصب‌هاي كور و پيش‌داوري‌هاي برخاسته از شايعات و دروغ‌پردازي‌ها و تهمت‌هاي دشمنان دوست‌نما را كنار گذارده و عقل خود را به كار گرفته و مدتي هم از هجوم تبليغات سرسام‌آور آنان بركنار باشند و در فضاي بي‌طرفي و حق‌گرايي بتوانند بر اعصاب و افكار خود مسلط باشند و وجدان خود را قاضي و حاكم قرار دهند، تا به روشني حق را دريافته و امام برحق را شناخته و آن‌گاه است كه طرفداري از حق راه سعادت را به آنها نشان خواهد داد.»
در فرهنگ‌هاي واژگاني، معاني مختلفي براي واژه «فتنه» آورده‌اند. «خليل‌بن احمد فراهيدي» نخستين نگارنده معجم لغات نوشته است: «فتن، سوزاندن چيزي در آتش را گويند؛ مثلا "الورق الفتين" يعني "الورق المحترق" چنان كه خداوند مي‌فرمايد؛ "يوم هم علي‌النار يفتنون"…»
«ابن فارس» معتقد است كه «الفاء و التاء و النون اصلي است واحد كه بر اختبار و آزمايش دلالت دارد. گفته مي‌شود "فتنت الذهب بالنار" هنگامي كه آن را بيازمايي و شيء آزموده شده "مفتون" و "فتين" خوانده مي‌شود.»
«راغب اصفهاني» واژه‌شناس و مفسر بزرگ مي‌نويسد: «"فتن" داخل كردن طلا در آتش است تا خالصي از ناخالصي آن آشكار گردد و در مورد به آتش افكندن انسان نيز به كار برده مي‌شود: "يوم هم علي‌النار يفتنون".»
در فرهنگ لاروس آمده است؛ «فتن: او را از حق و خير بازداشت، او را به شگفت آورد و از او دلجويي كرد. فتن الذهب: طلا را گداخت تا نوع خوب آن را از نوع بد بشناسد. الفتنه: آزمايش، شگفتي از چيزي، پريشاني افكار، ناسپاسي و گمراهي، عذاب. "فتنه الصدر": وسواس، وسوسه، انديشه‌هاي بد، شورش.»
علامه طباطبايي(ره) در الميزان آورده است كه «فتنه آن است كه به وسيله آن چيزي امتحان شود، به خود امتحان و به لازم امتحان كه شدت و عذاب است و به ضلال و شرك كه سبب عذاب‌اند اطلاق مي‌شود.»
در منابع واژه‌شناسي قرآني نيز «فتنه» با توجه به كاربرد قرآني آن معنا شده است. كهن‌ترين اين منابع كتاب «الوجوه و النظائر» نگارش «هارون‌بن موسي» است. او معاني «فتنه» در قرآن را 10 وجه دانسته است. اين وجوه عبارتند از شرك، كفر، امتحان، عذاب در دنيا، به آتش سوزاندن، قتل، بازداشتن و مانع شدن، گمراه ساختن، عذر آوردن و عبرت گرفتن.
اين نوشتار شامل شش فصل است. در فصل نخست معناي لغوي فتنه و سپس معناي مختلف فتنه در قرآن و نهج‌البلاغه آورده شده‌اند. در توضيح آيات هم از تفسير الميزان و نمونه استفاده شده است.
فصل بعدي به زمينه‌هاي فتنه اختصاص دارد. در فصل سوم، از نگاه نخستين پيشواي شيعيان در دو بعد «هواي نفس» و «بدعت» به عنوان منشا فتنه بررسي مي‌شوند. فصل چهارم، خاستگاه‌هاي فتنه را بررسي مي‌كند و در فصل پنجم، ويژگي‌هاي فتنه و آثار و عوارض آن عنوان خواهند شد.
نويسنده در فصل پاياني اثر راه‌هاي نجات از فتنه را عنوان مي‌كند كه در دو بعد خودسازي و جامعه‌سازي بايد صورت بگيرد. اين بخش در بعد درون‌نگري و خودسازي اشاره به تقوا و صبر و در بعد برون‌نگري لزوم اطاعت از رهبري و مبارزه قاطع با فتنه‌گران اشاره دارد و همچنين رهنمودهاي مهم حضرت علي(ع) در مقابله با فتنه‌ها را بيان مي‌كند.
چاپ نخست کتاب «نگاهي به موضوع فتنه در نهج‌البلاغه» در شمارگان 3000 نسخه، 176 صفحه و بهاي 25000 ريال راهي بازار نشر شده است.
دوشنبه ۱۰ خرداد ۱۳۸۹ - ۱۰:۱۸
نظر شما