به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، این اثر که دفتر دوم از مجموعه آثار شهيد مطهري به حساب مي‌آيد، خلاصه‌ای از کتاب‌های سیری در سیره نبوی(ص)، سیری در سیره ائمه اطهار(ع)، جاذبه و دافعه علی(ع)، سیری در نهج‌البلاغه و حماسه حسینی، که محور همگی آنها زندگانی، سیره و سخنان معصومین(ع) است.
مروري کوتاه بر تاریخچه و فضای شکل‌گیری هر یک از این کتاب‌ها نشان مي دهد كه کتاب «سیری در سیره نبوی(ص)» پيش از اين با عنوان «سیره نبوی(ص)» منتشر می‌شد و پس از مدتی با اصلاحاتی از جانب انتشارات صدرا منتشر شد و تاکنون 22 بار تجدید چاپ شده است. اين كتاب سه بخش دارد كه بخش نخست با نام «دیباچه» شامل دو مقاله از استاد مطهری(ره) است که در مقدمه‌های مجلات اول و دوم کتاب «محمد(ص) خاتم پیامبران» نوشته شده است. کتاب مذکور مجموعه مقالاتی از چند تن از نویسندگان است که حسینیه ارشاد با نظارت استاد مطهری در شهریور سال 1348 به مناسبت آغاز پانزدهمین قرن هجرت منتشر كرد و خود استاد نیز مقالاتی از جمله «ختم نبوت» و «پیامبر امی» را در آنها نوشت.
بخش دوم کتاب «سیری در سیره نبوی(ص)» مشتمل بر هشت سخنرانی استاد است که در فروردین‌ماه 1354 در مسجد جامع بازار تهران ایراد شدند. عنوان اولیه این مباحث «منابع شناخت از نظر اسلام» بود که استاد پس از برشمردن چند منبع، سیره اولیاي دین را نیز به عنوان یکی از این منابع معرفی كرد و از آنجا وارد بحث «سیره نبوی(ص)» شد.
بخش سوم این کتاب که «ضمیمه» نام دارد، یک سخنرانی در باب تاریخچه زندگی رسول اکرم(ص) و تحلیل سخنانی چند از آن بزرگوار است که در سالروز میلاد آن حضرت در حدود سال 1348 در حسینیه ارشاد ایراد شدند. در پایان اصل کتاب «سیری در سیره نبوی(ص)» استاد مطهری 100 سخن از پیامبر اکرم(ص) را برای شخصی که قصد چاپ مجموعه‌ای تحت عنوان «حکمت ادیان» داشت، آورده است که در خلاصه‌ها از آوردن آن خودداری شده است.
کتاب «سیری در سیره ائمه اطهار(ع)» نیز که نخستين‌بار توسط انتشارات صدرا در سال 1367 منتشر شد و تاکنون 19 بار تجدید چاپ شده است، مشتمل بر 11 سخنرانی مي‌شود که در هشت فصل تنظيم شده و یک مقدمه با عنوان «مقایسه روش امام حسین(ع) با سایر ائمه(عليهم‌السلام)» در باب تقیه در ائمه(عليهم‌السلام) و عدم تقیه امام حسین(ع) دارد که از دست‌نوشته‌های شخصی استاد مطهری بوده است.
فصل نخست کتاب که به عنوان گفتار دوم از خلاصه این کتاب آمده، سخنرانی استاد است كه تحت عنوان «مشکلات علی(ع)» در تاریخ 30 آبانماه 1349 (21 رمضان 1390) در حسینیه ارشاد ایراد شد و پس از اشاره‌ای به مشکل کشته شدن عثمان (مشکل نفاق) به معضل خوارج و مساله خشک مقدسی می‌پردازد.
فصول دوم و چهارم و ششم حاصل شش سخنرانی است که به ترتیب درباره «صلح امام حسن(ع)»، «امام صادق(ع) و مساله خلافت» و «مساله ولایت‌عهدی امام رضا(ع)» بهار 1351 در انجمن اسلامی پزشکان ایراد شدند. وجه اشتراك این سخنرانی‌ها، توجه به شبهاتی است که درباره هر یک از ائمه فوق مطرح شده‌اند. فصل سوم بحث کوتاهی است درباره امام سجاد(ع) که استاد شهید در پایان سخنرانی «خرافه سیزده» که در تاریخ 13 فروردين‌ماه 1349 در حسینیه ارشاد انجام شد، به تناسب زمان ایراد كرد. فصل پنجم سخنرانی استاد نيز درباره موجبات شهادت امام کاظم(ع) و نحوه مبارزات آن حضرت است که چهارم مهرماه 1349 در حسینیه ارشاد ایراد شد.
فصل هفتم را «سخنی درباره امام حسن عسكری(ع)» تشکیل می‌دهد که استاد آن را در ادامه یکی از سخنرانی‌های «سیره نبوی(ع)» در سال 1354 و به مناسبت سالگرد ولادت آن حضرت بیان كرد.
فصل هشتم نيز متشکل از دو سخنرانی درباره حضرت مهدی(عج) است که در مهر و آبان 1349 در حسینیه ارشاد ایراد شدند.
استاد در سخنرانی نخست با عنوان «عدل کلی» بیشتر به تعریف عدالت و علت تمایل درونی انسان به عدالت از دیدگاه مکاتب مختلف می‌پردازد و در سخنرانی بعد به مساله مهدویت در قرآن و احادیث و نزد شیعه و سنی و سوء استفاده‌هایی که در طول تاریخ از این عنوان به عمل آمده اشاره می‌کند و در نهایت تاکید می‌كند که مهدویت یک فلسفه بزرگ جهانی است، نه فقط برای این که شیعه را به سعادت برساند.
کتاب «جاذبه و دافعه علی(ع)» نتیجه چهار سخنرانی است که در ماه رمضان سال 1347 شمسي در حسینیه ارشاد ایراد شدند که استاد مطهری آن را در اسفند 1349 با انجام اصلاحات و افزودن مقدمه‌ای به صورت کنونی منتشر كرد.
این کتاب تاکنون 36 بار تجدید چاپ شده است. در این کتاب پس از تذکر دادن به این که بر خلاف تصور رایج، انسان کامل کسی است که نه تنها جاذبه، بلکه دافعه هم داشته باشد و البته هر جاذبه و دافعه‌ای هم مطلوب نیست. استاد به این نکته می‌پردازد که حضرت علی(ع) هم از جاذبه بسیار شدیدی برخوردار بوده‌اند و هم از دافعه بسیار شدیدی و به‌ويژه در بحث دافعه ایشان به خوارج و خطرات آنها برای اسلام و نیز به بحث از لزوم پیکار با نفاق می‌پردازد.
تاریخچه و پیشینه «سیری در نهج‌البلاغه» نیز از این قرار است که استاد ابتدا (حدود سال‌های 1349 و 1350) در حسینیه ارشاد پنج جلسه سخنرانی درباره نهج‌البلاغه ایراد كرد که بعدا در سال‌های 51 و 52 این سخنرانی‌ها را به صورت مفصل‌تری در غالب مقاله در مجله ماهنامه مکتب اسلام منتشر ساخت و سرانجام در سال 1353 با افزودن مقدمه‌ای بر آن درباره کیفیت آشنایی خود وی و نیز جامعه زمان وی با نهج‌البلاغه، کل این مجموعه را به شکل فعلی منتشر کرد که تاکنون 24 مرتبه به چاپ رسیده است.
در این مجموعه درباره ابعاد مختلف نهج‌البلاغه از جمله الهیات و ماوراالطبیعه، سلوک و عبادت، حکومت و عدالت، اهل‌بیت و خلافت، موعظه و حکمت و دنیا و دنیاپرستی بحث می‌شود که حکایت‌گر شخصیت چند بعدی حضرت علی(ع) و تخصص استاد مطهری در ابعاد مختلف اسلام است. در این کتاب علاوه بر معرفی نهج‌البلاغه، موضوعاتی مانند ایده‌های اجتماعی استاد و نیز نقد‌های جدی وي بر اگزیستانسیالیسم و برخی مکاتب دیگر را نیز می‌توان یافت.
کتاب «حماسه حسینی» در سه جلد منتشر شده که دو جلد آن سخنرانی‌های مختلف استاد درباره نهضت امام حسین(ع) است و جلد سوم یادداشت‌هایی است که استاد در این باب تدارک دیده بود.
لازم به ذکر است که جلد نخست این کتاب نخستين‌بار در سال 1363، جلد دوم در سال 1364 و جلد سوم در سال 1365 توسط انتشارات صدرا منتشر و از سال 1377 مطالب دو جلد اول و دوم در یک جلد جمع‌آوری و جلد سوم به جلد دوم تبديل شد که تاکنون جلد اول 33 بار و جلد دوم 28 بار تجدید چاپ شده‌اند. البته برخی از این سخنرانی‌ها پيش از اين توسط موسسات دیگری با عناوینی مانند تحریفات واقعه عاشورا، ماهیت نهضت امام حسین(ع)، فریاد‌های استاد مطهری بر تحریفات واقعه عاشورا و ... منتشر شده بودند.
ضمیمه پایانی کتاب «سیری در سیره معصومین علیهم‌السلام (خلاصه آثار استاد شهید مرتضي مطهری)» مجموعه سخنان و یادداشت‌های استاد مطهری در باب تحریفات عاشوراست که به طور پراکنده در سه جلد کتاب حماسه حسینی و کتاب‌های دیگر ایشان آمده و به خاطر اهمیت آن، تلخیص نشده و تنها با نظم منطقی مرتب شده و بدون هیچ دخل و تصرفی در پایان این دفتر آمده است.
چاپ دهم کتاب «سیری در سیره معصومین علیهم‌السلام (خلاصه آثار استاد شهید مرتضي مطهری)» (دفتر دوم) در شمارگان 5000 نسخه، 267 صفحه و بهای 40000 ریال راهی بازار نشر شد.
یکشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۸۹ - ۱۴:۳۵
نظر شما