حجت‌الاسلام علي صدرايي‌خويي در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، با اشاره به نزديك شدن به ايام ولادت آخرين فرستاده الهي، درباره آثار و كتاب‌هايي كه درباره اين بزرگوار به رشته تحرير درآمده‌اند، اظهار داشت: در حوزه نسخه‌هاي خطي نيازمند ارزيابي كارهاي انجام شده گذشتگانيم. آنها كارهاي ارزشمندي انجام داده‌اند كه متاسفانه اغلب‌شان در اختيار دانش‌پژوهان كنوني قرار ندارد، از جمله اين آثار مي‌توان به مولوديه‌هايي اشاره كرد.

وي ادامه داد: گذشتگان ما جايگاه والايي براي مولوديه‌هايي كه درباره پيامبر اكرم(ص) سروده شدند، قايل بودند. در اين زمينه بيش از 1000 مولوديه(سروده‌هايي كه براي گرامي‌داشت ميلاد نبي اكرم سلام‌الله عليه به رشته تحرير درآمدند) به ويژه در حوزه شبه قاره داريم كه به زبان فارسي به نظم درآمده‌اند. اين آثار در لابه‌لاي متون كهن باقي مانده و هنوز شناسايي نشده‌اند.

كارشناس نسخه‌هاي خطي با اشاره به مواردي از اين دست كه در جريان پژوهش‌هاي خود با آنها مواجه شده است، تصريح كرد: از اين ميان مي‌توان كتاب «شرح اسماء نبي» اثر «ابن دحيه» از دانشمندان قرن هفتم را نام برد كه در اثر خود بيش از 300 تا 400 نامي را كه در قرآن كريم، روايات و كتاب‌هاي آسماني ديگر براي پيامبر(ص) عنوان شده‌اند شناسايي و شرح كرده است. نسخه اصلي اين اثر در هندوستان وجود دارد و هنوز منتشر نشده است.

وي اضافه كرد: نمونه ديگري كه با آن در «كتابخانه مدرسه نمازيه» شهر خوي برخورد داشتم، نسخه خطي مجموعه‌اي مربوط به قرن نهم هجري بود كه در آن 35 رساله مولوديه در وصف پيامبر(ص) جاي وجود دارد كه اغلب از تاليفات دانشمندان مسلمان قرن‌هاي هشتم و نهم هجري‌اند. اين اثر هنوز هم مغفول مانده و به آن توجهي نشده است.

حجت‌الاسلام صدرايي‌خويي معتقد است: براي هماهنگي ميان پژوهش‌هاي جديد بايد پلي به تاليفات و داده‌هاي گذشته بزنيم تا دست‌مايه‌اي براي به‌روزتر شدن پژوهش‌هاي جديد به دست آوريم و با مطالعه آثار گذشتگان، تاليفات جديد را پايه‌ريزي كنيم. لازم است در اين زمينه ديدگاه‌هايي نو را اتخاذ كنيم.

وي درباره اهميت مولوديه‌ها و توجه به آنها در آثار و متون كهن گفت: مولوديه مساله‌اي است كه جايگاه اجتماعي دارد. اين سروده‌ها مضامين والا و پُر باري را در بطن خود جاي داده‌اند و تنها به مدح پيامبر(ص) نمي‌پردازند. از ميان متن اين آثار مي‌توان بسياري از ويژگي‌هاي رفتاري، اخلاقي و روحيات حضرت رسول را درك كرد. اين آثار آموزه‌هاي ژرفي را در دل خود جاي داده‌اند كه قابليت انتقال دارند.

حجت‌الاسلام صدرايي‌خويي گفت: از اين سروده‌ها در فضاهاي گوناگون نظير برنامه‌هاي صدا و سيما يا زمينه‌هايي براي تقويت اشعار شاعران آييني، مباحثه و مناظره درباره آثار كنوني و كهن مي‌توان استفاده كرد. رسالت اصلي پژوهشگران و موسسات، تنها چاپ و نشر اين آثار نيست، بلكه بايد در اين زمينه فرهنگ‌سازي‌هايي براي انجام ترجمه، تصحيح و استفاده از مفاهيم اين آثار در ساير فعاليت‌هاي ديني و اجتماعي صورت گيرد.

كارشناس متون كهن با اشاره به اين كه «از طريق اين مفاهيم مي‌توانيم جايگاهي را كه پيامبر(ص) در گذشته در ميان دانشمندان داشتند دريابيم» گفت: در اين آثار نيز مشخص است كه فرقه‌هاي گوناگون مسلمانان اعم از شيعه و سني درباره جايگاه نبي اكرم(ص) هيچ اختلافي نداشتند. اين متون به شكل واضحي نشان مي‌دهد كه از نواحي غرب گرفته تا آسياي دور تمامي، اين معاني در ميان مسلمانان مشترك بودند. 

وي در جمع‌بندي از مباحث عنوان شده، يادآور شد: اين دسته از آثار براي ايجاد هم‌گرايي و هم‌دلي ميان مسلمانان سرمايه و دست‌مايه‌هاي غني‌اند و به دليل تنوع و اشتراكاتي كه در ميان مسلمانان وجود دارد، مفاهيم نهفته در لابه‌لاي متون كهن مي‌توانند الهام‌بخش فيلم‌سازان، محققان و مولفان براي خلق آثار جديد و معرفي عميق پيامبر(ص) براي نسل جوان باشند.