علي اصغر درويشصفت سال 1332 در چالوس به دنيا آمد. ديپلمش را سال 1350 در همان شهر گرفت و سال 1355 كارشناسي خود را در رشته منابع طبيعي از دانشگاه تهران و كارشناسي ارشد را در سال 1364 در رشته جنگلداري از همان دانشگاه اخذ كرد.
كتاب تاليفي دكتر درويش صفت با عنوان «اطلس مناطق حفاظت شده ايران» در سال 1386 به عنوان كتاب برتر دانشگاهي معرفي شد.
***
وي مسووليتهايي را در زمينه فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي خود برعهده داشته كه برخي از آنها عبارتند از:
كارشناس: 1364-1357، كارشناس جنگل در «جنگل آموزشي و پژوهشي دانشگاه تهران»
عضويت در هيات علمي: از سال 1364 به عنوان مربي آموزشي، از سال 1373 به عنوان استاديار و از سال 1380 به عنوان دانشيار دانشگاه تهران زمينههاي تخصصي آموزشي و پژوهشي: سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافيايي
تدريس: دروس مرتبط با سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافيايي براي رشتههاي منابع طبيعي، محيط زيست و كشاورزي
پژوهش: اجراي شش طرح تحقيقاتي مصوب دانشگاه تهران و چهار طرح پژوهشي كاربردي در ارتباط با سازمان حفاظت محيط زيست و سازمان جنگلها و مراتع كشور
فرصت مطالعاتي: طي دوره شش ماهه در سال 1378 در شاخه نوين سنجش از دور به نام سنجش از دور ابر طيفي در دانشگاه زوريخ كشور سوييس
راهنمايي رساله: راهنمايي سه رساله دكتري و نوزده رساله كارشناسي ارشد
تاليفها: كتاب ارزيابي و برنامهريزي محيط زيست با سامانه اطلاعات جغرافيايي، از انتشارات دانشگاه تهران در سال 1380 (به اتفاق آقاي دكتر مجيد مخدوم)
«اطلس مناطق حفاظت شده ايران» از انتشارات دانشگاه تهران با همكاري سازمان حفاظت محيط زيست ايران
مقاله: ارايه بيش از پانزده مقاله در مجلات علمي و پژوهشي بينالمللي و همچنين بيش از سي مقاله در كنفرانسهاي داخلي و خارجي
دكتر درويش صفت جوايزي را براي فعاليتهاي خود دريافت كرده است.
جوايز:
- دريافت لوح تقدير براي ارايه مقاله برتر در بخش فني كنفرانس بينالمللي سنجش از دور در كشور مالزي در سال 2005
- دريافت لوح تقدير به مناسبت انتخاب اطلس مناطق حفاظت شده ايران به عنوان دومين اطلس برتر جهان در سالهاي 2007-2006 از سوي انجمن بينالمللي كارتوگرافي از بين تمامي كشورهاي عضو (86 كشور) و براي اولين بار در خاورميانه
- دريافت لوح تقدير به مناسبت انتخاب اطلس مناطق حفاظت شده ايران به عنوان كتاب برتر دانشگاهي در جشنواره پژوهشي دانشگاه تهران، 1386
- دريافت پايه تشويقي در دانشگاه تهران به دليل ميزان فعاليتهاي پژوهشي در سالهاي 1385-1383
- اطلس مناطق حفاظت شده ايران در بيست و سومين نمايشگاه بينالمللي نقشه و اطلس (4-10 August, 2007, Moseow) كه از سوي انجمن بينالمللي كارتوگرافي برگزار شد، به عنوان دومين اطلس برتر جهان انتخاب شد.
اين نمايشگاه دوسالانه كه از 46 سال قبل برگزار ميشود، معتبرترين نمايشگاه نقشه و اطلس در جهان است.
و اثر برگزيده كتاب سال، «اطلس مناطق حفاظت شده ايران» با هدف معرفي 160 منطقه حفاظت شده و در قالب همكاريهاي پژوهشي بين دانشگاه تهران و سازمان حفاظت محيط زيست ايران توسط دكتر علي اصغر درويش صفت تدوين و در سال 1386 منتشر شده. هر صفحه اين اطلس دو زبانه (فارسي و انگليسي) اختصاص به يك منطقه دارد كه با استفاده از تصوير نقشه ماهوارهاي، چند عكس از سيماي منطقه يا گونههاي مهم جانوري، به همراه يك متن تشريحي، معرفي شده است. در اين متنها اطلاعاتي از منطقه شامل موقعيت، مساحت، سال تاسيس، اقليم، گونههاي مهم گياهي و جانوري و همچنين جاذبههاي گردشگري ارايه شدهاند. همچنين نقشه پراكنش مناطق حفاظت شده در كشور به همراه نواحي رويشي ايران، در اين اطلس نفيس ارايه شده است.
فرايند تهيه اين اطلس 3 سال به طول انجاميده است.
اين اطلس كه تلفيق زيبايي از ژئوماتيك، محيط زيست و هنر گرافيك است، به نحو شايستهاي زيباييهاي طبيعت غني حيات وحش و قابليتهاي بالقوه گردشگري در طبيعت ايران را نيز ارايه ميدهد. اين اطلس ميتواند مورد استفاده عموم افراد به خصوص دانشجويان، كارشناسان و علاقهمندان به محيط زيست، گردشگري در طبيعت، منابع طبيعي و جغرافيا قرار گيرد.
مشخصات اطلس: اندازه: 48*33 سانتيمتر، جلد: سخت با كاور، زبان: فارسي و انگليسي، صفحات: 170 صفحه تماما رنگي با كاغذ گلاسه، ناشر: دانشگاه تهران.
***
"اطلس مناطق حفاظت شده ايران" تاليف علي اصغر درويش صنعت- تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 1385. 151 صفحه. مصور
در پي برگزيده شدن كتاب «اطلس مناطق حفاظت شده ايران» به عنوان كتاب سال جمهوري اسلامي در سال 1386، با «علي اصغر درويش صفت» گفت و گويي انجام دادهايم كه ميخوانيد.
- عنوان و محور نوشتههايتان بيشتر چه موضوعاتي را در بر ميگيرد؟
علوم مرتبط با تصاوير ماهوارهاي، سيستمهاي اطلاعات جغرافيايي به ويژه آنچه در ارتباط با منابع طبيعي و محيط زيست است.
- منظور از مناطق حفاظت شده چيست؟
در همه كشورها براي حفظ طبيعت و حيات وحش كارها و فعاليتهايي صورت ميگيرد و همين طور از اين دو حمايتهايي ميشود. يكي از بهترين راهها و شايد تنهاترين راه براي حفاظت از حيات وحش، حفاظت از زيستگاه حيات وحش است. خوشبختانه در ايران از غناي زيستي بالاي جانوري و گياهي برخورداريم و سازمان حفاظت از محيط زيست تلاش بسياري براي نگهداري و حفظ آن انجام ميدهد.
- اولين منطقه حفاظت شده كجا و در چه سالي مورد حمايت قرار گرفت و هماكنون چند منطقه حفاظت شده داريم؟
اولين منطقه حفاظت شده به نام پارك ملي گلستان، چهل و دو سال پيش انتخاب شد. امروز بعد از گذشت حدود 45 سال به دنبال تحقيقات خاصي كه انجام شده 170 منطقه به عنوان مناطق حفاظت شده مورد حمايت و نگهداري قرار ميگيرند.
- اين حفاظت چه چيزهايي را شامل ميشود؟
حيات وحش و گونههاي گياهي و در مجموع اكوسيستم را.
- وضعيت مناطقي كه در كتاب شما به آن اشاره شده، بعد از پيروزي انقلاب اسلامي نسبت به گذشته چقدر تفاوت داشته است؟
بعد از پيروزي انقلاب، هر سال بخشهايي از كشور مورد بررسي قرار ميگيرند و حفاظت از آن، به شوراي عالي محيط زيست كه رياست آن را رييس جمهوري بر عهده دارد، پيشنهاد و تصويب ميشود. امروز با توجه به معيارهاي بينالمللي كه نشان ميدهد حدود 10 درصد از هر كشور به عنوان مناطق حفاظت شده است، ايران حدود 2/7 درصد داراي اين مناطق است. هر سال چند منطقه با وسعتي كه مشخص شده به اين مجموعه اضافه ميشود. يكي دو سال قبل و بعد از انقلاب وقفه كوتاهي وجود آمد. اما بعد از آن، اين روند اجرا ميشود. به خصوص در دهه گذشته پيشرفت چشمگيري در اين زمينه داشتيم.
- كشور ما با 2/7 درصد در چه رتبهاي نسبت به ساير كشورها قرار داريم؟
از برخي كشورها پيشرفتهتريم. توجه زيادي به اين مساله شده. اقدامات زيادي براي حمايت از مناطق حفاظت شده صورت ميگيرد. براي مثال يكي از خواست هاي سازمان ملل تعيين مناطقي خاص به نام «ذخيره گاههاي زيست كره» است. ايران از پيشگامان كشورهاي جهان بوده و از حدود 10 سال پيش كه اين پيشنهاد از سوي سازمان ملل داده شد، همكاري چشمگيري داشته است.
- هدف اين فعاليتها فقط حفاظت از حيات وحش است؟
عمدتا حيات وحش است و البته در كنار آن طبيعت و پوشش گياهي و اكوسيستم هم جزو اين سياست و برنامهريزي قرار ميگيرند.
- وضعيت جنگلها را در ايران چگونه ميبينيد؟
در محافظت از اين مناطق تلاش ميشود. بخشهاي زيادي در ايران را جنگلها تشكيل ميدهند كه سازمان جنگلها و مراتع كشور نسبت به حفاظت آن اقدام ميكند و مناطق خاصي را به عنوان ذخيرهگاههاي جنگلي مورد حمايت و حفاظت قرار ميدهد كه خيلي شبيه مناطق حفاظت شدهاند، اما تاكيدشان بيشتر بر پوشش گياهي است.
- وضعيت ذخاير طبيعي را چگونه ارزيابي ميكنيد؟
كشور ما از تنوع زيستي بالايي برخوردار است و منظور از تنوع زيستي، انواع گونههاي گياهي است كه حدود 8000 گونه را تشكيل مي دهد و اين ويژگي خاص به دليل گستردگي كشور و داشتن اقليم و سازندههاي زمينشناسي متفاوت است و همين باعث غناي گياهي در كشور ما شده.
- چه كارهايي براي حفظ اين شرايط انجام شده است؟
يك چالش بزرگ در پيش روست. متاسفانه آنچنان كه بايد و شايسته است حفاظت نميشود. شايد از اين نظر نسبت به بسياري از كشورها در جايگاه بهتري باشيم اما هر از گاهي، شاهد تخريب بعضي از مناطق هستيم كه ناشي از عدم مديريت صحيح است. براي مثال تخريبي كه در جنگلهاي منطقه «كجور كلاردشت» رخ داد و بخشهاي نسبتا وسيعي از آنجا مورد تخريب و ساخت و ساز قرار گرفت يا واگذاري بخشهايي از اراضي جنگلي در اطراف بزرگ راه شمال، كه خوشبختانه كمي محدودتر شده است. ضعف مديريت صحيح باعث ميشود تا سودجويان به تخريب منابع طبيعي و با ارزش كشور بپردازند.
-انگيزه شما براي نگارش كتابهايي با اين موضوعات چه بوده است؟
پيشنهاد اوليه براي تهيه اين اطلس از سوي مهندس نصير صادقي، مدير كل اسبق دفتر زيستگاههاي سازمان حفاظت محيط زيست بود كه به نتيجه هم رسيد و در سطح جهاني مورد توجه قرار گرفت. بسياري از كشورها اين اطلس را الگو قرار دادند و تصميم به تهيه چنين اطلسي گرفتند. به طوري كه اطلس اين مناطق را مستندسازي كرده و در اختيار همگان قرار دادند. در حقيقت، درباره حفاظت محيط زيست به نوعي فرهنگسازي انجام شد.
- ابزاري كه براي تهيه اين اطلس از آنها استفاده كرديد چه بودند؟
ركن اصلي اين ابزار، تصاوير ماهوارهاياند كه مستقيما دريافت و با كيفيت بالا از كشورهاي مختلف جهان خريداري كردهايم. كشورهايي مثل فرانسه، هندوستان و... تصاوير ماهوارهاي به صورت تصوير نقشه آماده ميشد. همچنين عكسهايي از طبيعت و حيات وحش كه به وسيله عكاسان معروف يا آماتور اما با كيفيت بالا تهيه شده، استفاده كردهايم. سعي بر اين بوده كه كارتوگرافي و طراحي خوبي انجام شود كه كاملا ديجيتالي و رايانهاي است و دقت و كيفيت چاپ را بالا ميبرد.
- مخاطبان اين اطلس معمولا چه كسانياند؟
هرچند اين اطلس با هدف مستندسازي اين مناطق براي سازمان محيط زيست كشور انجام شده اما امروز مورد استفاده دانشجويان، سازمانها و موسسات مرتبط با محيط زيست و منابع طبيعي قرار گرفته ميشود. البته فراتر از آن، به نحو جامع و زيبايي طبيعت ايران را براي عموم ايرانيان و انگليسي زبانان معرفي ميكند.
- معمولا چند ساعت در روز مطالعه ميكنيد؟
در كنار تدريس در دانشگاه و پژوهش، به طور متوسط 2 تا 3 ساعت مطالعه ميكنم.
- علاقه شما براي مطالعات جانبي به چه موضوعاتي است؟
اشعار شاعران ايراني مثل حافظ، سعدي و...
نظرات