به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «سرانه مطالعه کودکان و نوجوانان» امروز (5 بهمن‌ماه) در دوازدهمین نمایشگاه یاد یار مهربان با حضور سید صادق موسوی، مدیر اداره کتاب کودک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فتح الله فروغی، عضو هیأت علمی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، کاظم حافظیان رضوی، کارشناس مطالعات کتاب‌پژوهی و مدرس کتابداری و سیدعلی کاشفی خوانساری، کارشناس حوزه کودک و نوجوان و مجری نشست، برگزار شد.
 
مدیر اداره کتاب کودک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست، با بیان این‌که ادبیات و به ویژه نشر کودک و نوجوان یکی از شاخص‌ترین حوزه‌هایی به شمار می‌آید که به صورت جدی در طول چند سال اخیر ترقی داشته‌ است، اظهار کرد: معتقدم آمار مطالعه، نسبت مستقیمی با میزان توسعه‌یافتگی کشور دارد؛ بدون تردید سرانه مطالعه کتاب در کشورهای توسعه یافته بالاتر است.
 
کتابخوانی در جامعه باید تبدیل به مد شود
موسوی ادامه داد: همچنین معتقدم هر آن‌جا که دولت در امور اجرایی دخالت کرده، کار خراب شده است؛ بنابراین، در حوزه ادبیات و نشر کودک و نوجوان نیز باید NGO‌ها و نهادهای مردمی با باورهای گروهی ورود پیدا کنند چرا که هم با مشکلات این حوزه بیشتر آشنا هستند و هم راهکارهای برون رفت از این مشکلات را می دانند. در این میان دولت فقط نظارت کند و به جمع‌آوری اطلاعات و آمارها و ارقام مورد نیاز بپردازند و آنها را در اختیار بخش خصوصی به منظور تصمیم‌گیری و اجرای فعالیت ها قرار دهند.
 
مدیر اداره کتاب کودک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه سخنانش، گفت: به طور مثال معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره‌ای دارد که در حوزه‌های مختلف کتاب کودک و نوجوان پژوهش های لازم را انجام می دهد؛ شاید بهترین راه برای دستیابی به اطلاعات و آمار و ارقام ها در این حوزه، حمایت از پایان‌نامه‌های مقطع دکترا در این حوزه باشد.
 
موسوی عنوان کرد: پیشنهاد می‌کنم از تجربیات و پژوهش‌های انجام شده در عرصه کتاب در سایر کشورها نیز باید بهره‌مند شد. همچنین معتقدم باید کتابخوانی در تمام مقاطع سنی به مُد و نوعی تفاخر تبدیل شود؛ در صورت تحقق این امر، اتفاق بزرگی در عرصه کتابخوانی رخ می‌دهد.
 
خلأ برنامه در عرصه افزایش سرانه مطالعه ا
فتح‌الله فروغی، عضو هیأت علمی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران از دیگر سخنرانان این نشست اظهار کرد: معتقدم برای مطالعه دو موضوع مطرح است؛ نخست، انگیزه‌های درونی و دوم، انگیزه‌های بیرونی. این دو عنصر در هم تنیده‌اند و نمی‌توان هیچ کدام را به صورت جداگانه بررسی کرد؛ اگر فقط انگیزه‌های بیرونی را فراهم کنیم یعنی کتاب ارزان شود و به راحتی در دسترس مخاطبان قرار بگیرد، نمی توان انتظار ارتقای سرانه مطالعه داشت چرا که انگیزه درونی مطالعه در افراد شکوفا نشده است.
 
وی توضیح داد: از جمله عوامل مطرح در دو حوزه درونی و بیرونی، داشتن برنامه است تا بتوان براساس آن، یک مهندسی فرهنگی برای افزایش سرانه مطالعه ترسیم کرد. متأسفانه در این عرصه دستمان خالی است و هیچ برنامه‌ای در این عرصه وجود ندارد.
 
فروغی در ادامه سخنانش، گفت: برای این‌که در این عرصه برنامه داشته باشیم، نیازمند اطلاعات هستیم تا بتوانیم بر مبنای آمار و ارقام تصمیم‌سازی کنیم.  بسیار شایسته است که بخشی از هزینه‌هایی که کارکرد جنبه‌های آماری و ارقامی دارند، صرف کارهای پژوهشی و کیفی در حوزه کودک و نوجوان شوند.
 
عضو هیأت علمی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با اشاره به اهمیت کتابخوانی در سنین پایین، گفت: هر آن‌چه برای کودکان و نوجوانان ترسیم کنیم بدون تردید در دوران بزرگسالی درذهن آنها تثبیت می‌شود.
 
وی با بیان این‌‌‌که نیازسنجی و نیازآفرینی می‌تواند سرانه مطالعه را افزایش دهد، اظهار کرد: این موضوع که پرشمارگان‌ترین کتاب‌ها به حوزه کتاب‌های درسی، کمک آموزشی، دانشگاهی و کاربردی مربوط می‌شود، نشان‌دهنده احساس نیاز به وجود چنین کتاب‌ها در بازار نشر است. بنابراین، باید این احساس در جامعه مخاطبان نیز به وجود بیاید تا سراغ کتاب بروند. در این میان وزارت آموزش و پرورش و خانواده‌ها نقش انکارناپذیری دارند.
 
کتاب، مهم‌ترین ابزار فرهنگی است
بخش دیگر این نشست به سخنرانی کاظم حافظیان رضوی، کارشناس حوزه کتابداری اختصاص یافت. وی ضمن تأکید بر این نکته که باید سرانه مطالعه را در رفتار جامعه ارزیابی کرد، گفت: کتاب کودک و اصولا کتاب، نقش اثرگذار در پرورش و تربیت و رشد فرهنگی ـ اجتماعی جامعه دارد؛ اگر این انعکاس را در جامعه لمس کنیم، می‌توان گفت که سرانه مطالعه رو به فزونی است.
 
این کارشناس حوزه کتابداری در ادامه سخنانش، عنوان کرد: همین نمایشگاه یاد یار مهربان که یازده دوره را پشت سر گذاشته است، باید از این منظر که چقدر در رفتار و دانش دانش‌‌آموزان تأثیرگذار بوده است، بررسی شود.
 
حافظیان رضوی با بیان این‌‌که فرهنگ، پایه است و کتاب، مهم‌ترین ابزار فرهنگی است، بیان کرد: مسئولان فرهنگی موظفند کتاب خوب را در اختیار جامعه قرار دهند و به تبلیغ آنها بپردازند.