سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): کتاب «میان‌رودان» مهد تمدن امپراتوری بابل تالیف پل کریوازک و ترجمه مریم ستاری از سوی نشر جمهوری چاپ و راهی بازار نشر شد. تاریخ میان‌رودان مملو از شگفتی‌های بسیاری است. از حدود چهار هزار سال پیش از میلاد تا ۱۰ یا ۱۵ قرن پس از آن، مردم اریدو و همسایگانش، پایه‌های تمامی آنچه را که ما امروزه تمدن می‌نامیم، بنا نهادند. اگرچه به وجود آمدن شهرها تنها کوچک‌ترین پدیده در این روند محسوب می‌شد؛ با این حال، این روند «انقلاب شهری» نامیده شد. شهرها تبدیل به دولت‌شهرها شدند، طبقات اجتماعی، طبقه‌بندی مشاغل، دین، بناها و یادمان‌ها، مهندسی شهری، خط، ادبیات، مجسمه‌سازی، هنر، موسیقی، آموزش، ریاضیات، حقوق و اختراعات و اکتشافات بسیار دیگر از ابتدایی‌ترینشان گرفته مانند چرخ و قایق دریانوردی تا کوره‌های سفال، متالورژی و تولید مواد مصنوعی، همگی در این عصر پدیدار شدند.
به جز اینها و شاید مهم‌تر از اینها، در این عصر، مجموعه مفاهیم و ایده‌های گسترده‌ای مانند مفهوم اعداد، وزن، مستقل از آنچه آن شیء در واقع چگونه شمرده یا وزن می‌شد به وجود آمد. سیستم اعداد ۱۰ تایی و کیلوگرم که ما مدت‌هاست حتی فراموش کرده‌ایم و روزی نیاز به اختراع آنها بوده نیز در این عصر اختراع شد. جنوب میان‌رودان سرزمینی است که بیشتر «نخستین‌ها» در آن اختراع و ایجاد شد. کتاب «میان‌رودان» به بررسی بخشی از دستاوردهایی که تمدن میان‌رودان نثار بشریت کرد، می‌پردازد.
در فصل چهارم این کتاب تحت عنوان «سیل بزرگ: وقفه‌ای در تاریخ روایت کلدانی‌ها از سیل بزرگ» می‌خوانیم: مابین عصر اسطوره و افسانه، سیل عظیمی جاری می‌شود. میان سنت روایت شفاهی و تاریخ مکتوب سیلی جا خوش کرده است. کتاب آفرینش، بخش ۱-۹ به داستان میان‌رودان می‌پردازد سپس به دنبال آن، داستان‌های قوم کنعان از قبایل بادیه‌نشین در بخش ۱۲ کتاب آفرینش ذکر می‌شود و در پی آن تورات عبری، داستان نوح و کشتی عظیمش و فرود این کشتی را روایت می‌کند.
عذاب الهی خداوند بر همه موجودات زنده نازل می‌شود و تنها یک مرد و هر آنچه او می‌تواند در کشتی خود جای دهد، از این عذاب در امان می‌مانند. این حادثه در روایت سرگذشت انسان در ادیان یهودی، مسیحی و اسلام نقطه عطف مهمی است. جمیز آشر، سراسقف اعظم ایرلندی، اوایل قرن هفدهم، طی محاسبات ریاضیاتی به این نتیجه رسید که احتمالاً کشتی نوح روز چهارشنبه ۵ می ۱۴۹۱ پ.م، در جایی در نزدیکی کوه‌های آرارات به زمین نشسته است. از آن زمان به بعد، بیش از ۲۰۰ سفر اکتشافی برای یافتن بقایای کشتی به ارمنستان ترتیب داده شد. کاوشگران به دنبال شواهدی از بقایای فرسوده کشتی بودند که به گفته آشر، ۳ هزار و ۵۰۰ سال قدمت داشت. حدود چهل گروه از گروه‌های اعزامی، گزارش دادند که با چشم خود شاهد سازه‌ای چوبی بودند که شباهت زیادی به یک وسیله نقلیه دریانوردی داشته و در میان یخچال‌های یخی و توده‌های سنگ پنهان شده بود.
همچنین در فصل هشتم با عنوان دوران طلایی بابل حدود ۱۹۰۰ تا ۱۶۰۰ پیش از میلاد بابل آشوری، رازآلود و سحرآمیز می‌خوانیم: و بالاخره به بابل می‌رسیم. معروف‌ترین، بدنام‌ترین، تحسین‌برانگیزترین، مذموم‌ترین شهر باستانی که بیش از هر شهر دیگری در حافظه اروپایی‌ها باقی مانده است. نام این شهر از متن یونانی برگرفته شده که خود از نسخه اکدی این متن ترجمه شده است. در متون اکدی نام این شهر بابل به معنی Bab-IIu، به معنی دروازه سرزمین خدا، اقتباس شده و اما در کتاب آفرینش ادعا شده که این نام ریشه عبری داشته و از Balal به معنی درهم‌آمیخته گرفته شده و اشاره به تنوع زبانی در این شهر دارد که به عنوان مجازاتی برای سازندگان مغرور برج بابل از سوی خدا نازل شد. موقعیت مکانی این شهر مدیون موقعیت ویژه جغرافیایی‌اش است: نزدیک به دشت میان‌رودان، نزدیک به نقطه‌ای که دجله و فرات تلاقی می‌کنند، تقریباً در ۵۰۰ کیلومتری خلیج‌فارس.
روایت تبعید یهودی‌های بابل در تورات به این شهر نام بدی به جا گذاشته است. «در کنار رود بابل می‌نشستیم و به یاد صهیون می‌گریستیم.» در کتاب مکاشفه و در رویای قدیس جان نیز، از زنی سخن می‌رود «در جامه‌ای ارغوانی، آراسته به سنگ‌های گرانبها و مرواریدهای ارزشمند، جامی طلایی در دست دارد.»
در بخشی دیگر آمده است: هیچ پادشاهی به خودی خود قدرتمند نیست. در طی چند صد سال، شهر فرنگی از قوم‌های گوناگون سراسر میان‌رودان را فراگرفت. غربی‌های آموری از هر طرف روانه این سرزمین می‌شدند. آنها فقط از یک قوم نبودند. از روی نام‌هایشان پیداست که حداقل به دو گویش متفاوت زبان سامی تکلم می‌کردند. مردمان دیگری نیز از شرق و شمال روانه میان‌رودان شدند. سلسله‌ها می‌آمدند و می‌رفتند و دائماً با یکدیگر در حال جنگ بودند. هر شهر علیه شهر دیگر به طمع به دست آوردن برتری، جنگی به راه می‌انداخت.
کتاب «میان‌رودان» مهد تمدن امپراتوری بابل تالیف پل کریوازک و ترجمه مریم ستاری در ۳۷۶ صفحه، با شمارگان ۵۰۰ نسخه از سوی نشر جمهوری چاپ و راهی بازار نشر شد.
نظر شما