سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – مهسا پایسته: برای عموم مردم استان خراسان رضوی، که بخش پهناوری از شرق کشور ایران را فرا گرفته، با وجود مقدس امام رضا (ع) و شهر زیبای مشهد می‌شناسند. این استان دارای مولفه‌های فرهنگی بسیاری است که آشنایی با ارزش‌های فرهنگی و امکانات استان و سطح‌بندی توسعه فرهنگی در اتخاذ تصمیمات جدید و تقویت بنیان‌های فرهنگی و موفقیت در برابر تهدیدهای آتی بخش فرهنگ تاثیرگذار است.
یکی از این ارزش‌های فرهنگی خراسان رضوی وجود ناشران متعدد و بعضاً حرفه‌ای در عرصه چاپ و نشر کتاب ایران است که با تولید آثار خوب در توسعه فرهنگ ایرانی - اسلامی و ترویج فرهنگ مطالعه کتابخوانی تلاش می‌کنند.
به بهانه اردیبهشت ماه و نمایشگاه کتاب تهران، از میان ناشران فعال این استان به سراغ نشر ستاره رفتیم و با سیدسجاد جلینی مدیرمسئول جوان نشر ستاره‌ها درباره این انتشارات، آثار منتشر شده، فعالیت‌های ترویجی حوزه کتاب و دغدغه هایشان در حوزه نشر گفتگو کردیم.
سید سجاد جلینی متولد سال ۱۳۶۵ دانش‌آموخته حقوق خصوصی است و بیش از ۱۵ سال در عرضه‌های مختلف فرهنگی سابقه فعالیت دارد و در حال حاضر به عنوان مدیرمسئول نشر ستاره‌ها وابسته به کنگره ۱۸ هزار شهید خراسان رضوی در حال خدمت در صنعت چاپ و نشر کتاب است.
-آقای جلینی انتشارات ستاره‌ها در چه سالی و با چه رویکردی تاسیس شد؟
انتشارات ستاره‌ها در دهه ۸۰ و با هدف پاسداشت سرداران شهید استان خراسان بزرگ تشکیل شد. از همان سال‌های آغازین با جمع‌آوری خاطرات و سرگذشت ایثارگران و رزمندگان، سرداران پرافتخار، جانبازان و شهیدان عالی‌مقام خطه خراسان شروع به چاپ کتب با ژانرهای مختلف داستان، رمان و زندگی‌نامه کرد.
فعالیت انتشارات در سال‌های نخست اغلب در حوزه خاطرهنگاری و تاریخ شفاهی بود اما در سال‌های اخیر و با رویکرد جدیدی که در پیش گرفته شده به صورت حرفه‌ای وارد عرصه چاپ اثر در قالب رمان و داستان ویژه سنین مختلف شد. تلاش شد تا علاوه بر به موضوع جنگ و مقاومت ژانرهای متعدد دیگر همچون عاشقانه - حماسی، زنان قهرمان و… نیز پرداخته شود. نشر ستاره‌ها از ابتدای تاسیس تاکنون بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب منتشر کرده است.
-پرفروش‌ترین کتاب‌های نشر ستاره‌ها کدام‌اند؟
کتاب‌هایی مانند «خاتون قوماندان» «رویای بیداری؛ زندگی همسرانه شهید عارفی»، «بابارجب، خاطرات جانباز رجب محمدزاده»، «روایت بی‌قراری؛ زندگی همسرانه شهید حسین محرابی» که به پنج زبان مختلف ترجمه شده است، «در حسرت یک آغوش»، «دریا دل»، «حوض شربت»، «میلیشیا»، «خال هندو»، «شهربانو» از آثار خوش‌خوان و پرفروش نشر ستاره‌ها است.
- «خاتون قوماندان» از انتشارات شما تقریظ مقام معظم رهبری دریافت کرد.
بله پس از انتشار کتاب «خاتون قوماندان» داستان زندگی همسرانه فرمانده و موسس تیپ فاطمیون علیرضا توسلی معروف به ابوحامد، رزقی از سمت شهدا شامل حال نشر ستاره‌ها شد و این کتاب موفق به دریافت تقریظ از سوی مقام معظم رهبری شد. تا قبل از این کتاب، تمام تقریظ‌های مقام معظم رهبری، مربوط به کتب شهدای ایرانی بود و «خاتون قوماندان» اولین کتابی است که تقریظ رهبری را برای شهید غیرایرانی و اولین شهید امت اسلامی به همراه داشته است.
از میان تمام آثار منتشر شده ناشران خراسانی «خاتون قوماندان» اولین کتابی است که در سطح استان خراسان رضوی دارای تقریظ رهبری است. در بیست و دومین روز از دومین ماه سال ۱۴۰۲ متن تقریظ رهبری برای این کتاب رونمایی شد و در حال حاضر چاپ ۸۵ کتاب در دسترس مخاطبان قرار دارد.
-کمی از این کتاب بگویید.
این کتاب خواندنی با زاویه نگاه بانو ام‌البنین حسینی به بیان ماجراها و تجارب زندگی یک خانواده اهل افغانستان از قبل و بعد از مهاجرت به ایران و مجاهدت‌های همسرش ابوحامد تا زمان شهادت می‌پردازد. این کتاب به نوعی روایت‌گر زندگی مجاهدی بدون مرز است که نشان می‌دهد ایشان هم در افغانستان و ایران و نیز در سوریه در راه اسلام مجاهدت داشتند و به همین دلیل هم او را قوماندان نامیدند.
-درباره سایر افتخارات و آثار برگزیده ستاره‌ها در جشنواره‌های ادبی هم بگویید؟
انتشارات ستاره‌ها از ابتدای تاسیس، دو بار موفق به کسب عنوان ناشر برگزیده کشوری شد. کتاب «خاتون قوماندان» علاوه بر دریافت تقریظ مقام معظم رهبری، در بیستمین جشنواره کتاب سال دفاع مقدس مورد تقدیر قرار گرفت.
جایزه کتاب سال خراسان رضوی، کتاب سال ایثار و شهادت برخی دیگر از افتخارات کتاب است. «چهارمین نفر» موفق به کسب نشان کتاب سال خراسان رضوی شد. کتاب «بابا رجب» نوشته نسرین رجب‌پور، جوایز متعددی از جمله؛ کتاب سال خراسان رضوی، نامزد دریافت جایزه بخش مستندنگاری چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد شد همچنین مولف کتاب در سومین همایش کتاب سال بانوان، موفق به کسب مقام شایسته تقدیر بخش گروه علمی ادبیات و هنر گردید.
-از برنامه‌های انتشارت برای حضور در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب ایران بگویید؟
طبق روال هر ساله مجموعه آثارمان را در نمایشگاه کتاب بصورت حضوری و مجازی عرضه خواهیم کرد. در حال انجام تمهیدات لازم برای چاپ و تامین کتاب و برنامه‌ریزی برای برگزاری برنامه‌های جانبی ازجمله نشست‌های نقد و بررسی و رونمایی از کتاب در محل نمایشگاه هستیم.
-در زمینه اشاعه فرهنگ مطالعه نیز فعالیت دارید؟
بله ستاره‌ها اخیراً با اجرای دو طرح با عناوین؛ «باشگاه مخاطبان ستاره‌ها» و «کتاب‌یار» در حوزه ترویج کتاب و کتابخوانی فعالیت دارد. باشگاه مخاطبان که به تازگی و با هدف دسترسی آسان کتاب به مخاطب راه‌اندازی شد، تلاش دارد با همراهی اعضای باشگاه هر ماه یکی از کتاب‌ها را در فضای مجازی هم‌خوانی کند. علاوه بر کتابخوانی مهارت‌هایی همچون آشنایی و گفتگوی مستقیم با مولفین، نقد و بررسی آثار، آموزش نویسندگی، آشنایی با قالب و ژانرهای مختلف، شیوه‌ها و مهارت‌های خوانش کتاب، نیز به اعضا آموزش داده می‌شود.
در این باشگاه ما به مخاطبان کمک می‌کنیم تا ذائقه کتابخوانی خود را بشناسند و با توجه به روحیاتشان کتاب مناسبی را برای مطالعه انتخاب کنند. رشد جنبه‌های مختلف مخاطب برای ستاره‌ها ارزشمند است زیرا قرار نیست به هر قیمتی به مخاطب کتاب بفروشیم اگر فهم مخاطب، توانمندی‌ها و استانداری وی رشد یابد، ناشر مجبور خواهد شد که ظرفیت‌هایش را بالا ببرد، کتاب خوب چاپ کند، به سراغ موضوعات جدید و به‌روز برود و با مولفان خوب همکاری کند. در این صورت است که حوزه نشر کتاب و کتابخوانی چارچوب مند می‌شود.
-از طرح ترویجی «کتاب‌یار» هم بگویید.
«کتاب‌یار» طرح دیگری است که با هدف معرفی و دسترسی راحت به کتاب در سطح شهر مشهد در حال انجام است و قصد داریم آن را در سطح استانی و کشوری هم اجرا کنیم. برای اینکه تمام اشخاص ازجمله کودک و نوجوان، پیر و جوان، زن و مرد را به کتابخوانی علاقمند کنیم باید ابتدا کتاب‌های خوب را به آنان بشناسانیم و در دسترس آنان قرار دهیم. شاهدیم که تعداد محل‌های توزیع یا کتابفروشی به نسبت جمعیت شهرها متناسب نیست و اغلب ساکنان مناطق مختلف مشهد امکان دسترسی آسان و سریع به کتاب را ندارند در چنین شرایطی اگر به فردی بگوییم این کتاب خوب است بخوانید آیا او امکان تهیه کتاب را دارد. آیا شبکه تامین و عرضه کتاب در محله آنان وجود دارد. با وجود این مسئله انتشارت ستاره‌ها طرح «کتاب یار» را اجرا می‌کند.
برای این منظور در هر محله مهارت‌هایی را به فردی که به کتاب علاقه‌مند است و هم دغدغه کتاب و کتابخوانی را دارد آموزش می‌دهیم و منتخبی از کتاب‌های خوب و خوش‌خوان تمامی ناشران را در اختیار او قرار می‌دهیم تا به اهالی محله خود معرفی نماید و بفروشد. به نوعی کنش‌گر اجتماعی و فرهنگی را به کنش‌گر کتاب تبدیل می‌کنیم.
-شرایط چاپ کتاب در انتشارات ستاره‌ها چیست؟ در نمایشگاه فرصتی برای علاقمندان در این زمینه است؟
مجموعه ستاره‌ها از همان ابتدا و بیشتر در سال‌های اخیر با جمعی از نویسندگان خوش‌قلم نظیر؛ مریم قربانزاده نویسنده کتاب‌های «حوض شربت»، «شهربانو»، «دریادل» و «خاتون قوماندان»، زنده‌یاد استاد سعید تشکری نویسنده کتاب‌های «وسنی»، «کافه داش آقا» و کتاب «رفیق» که به تازگی از چاپ اول آن رونمایی شد.
داوود امیریان، محمد خسروی‌راد، علیرضا مهرداد، حمیدرضا صدوقی، نسرین رجب‌پور، بتول پادام همکاری دارد. انتشارات ستاره‌ها همواره تلاش کرده در کنار پذیرش موضوعات نو و کمتر پرداخته شده‌ی حوزه ادبیات پایداری از نویسندگان و داستان‌نویسانی که موضوع آثارشان منوط به جغرافیای استان خراسان رضوی باشد، حمایت کند. مولفین می‌توانند برای ارسال اثر در نمایشگاه و بعد از آن با انتشارات ستاره‌ها تماس بگیرند.
-به‌عنوان ناشر چه تحلیلی از وضعیت کنونی صنعت نشر ایران دارید؟
یکی از ساحت ها در حوزه «تولید» است، ما در برهه‌ای از زمان هستیم که سوژه‌ها در حال از بین رفتن است. مردم ایران در دوران معاصر چه از زمان سلطنت رضاخان و پهلوی بگیرید که دوران سانسور بوده و چه پس از انقلاب و جنگ تحمیلی اتفاقات منحصر بفردی را تجربه کردند. اغلب با وجود صدها هزار رزمنده و هزاران شهید و جانباز سرافراز، کمتر نویسنده‌ای به سراغ نوشتن درباره آن دوره تاریخی می‌رود تا عرصه پیشرفت و دانش علم و فناوری امروز. ماجراهایی که ملت ایران در حوزه‌های مختلف تجربه کرده هریک دارای ظرفیت‌هایی است که مورد غفلت تولیدکنندگان و داستان‌نویسان قرار گرفته است.
ساحت بعدی مربوط به «توزیع» است. اکثر ناشران برای چاپ اثر با تیراژ حداقل هزار نسخه شک دارند و نمی‌دانند آیا کتاب فروش خواهد رفت. مگر در شرایطی که کتاب دارای تقریظ باشد یا از سوی سازمانی حمایت و معرفی شود. در حالت عادی چیزی به نام شبکه توزیع کتاب وجود ندارد. حجم تولیدی صنعت کتاب با حجم تولید سایر صنایع قابل قیاس نیست. ما نیازمند شبکه‌سازی قوی در عرصه توزیع هستیم.
ساحت دیگر مربوط به «نویسندگان» است. خوشبختانه ما در حال حاضر در ایران نویسندگان خوب و قهار داریم اما آیا این نویسندگان تکثیر شدند. ما در مشهد داستان‌نویسان خوبی داریم. آیا استان‌های دیگر هم نویسنده خوب دارند. اغلب ناشران استانی تماس می‌گیرند ما سوژه داریم اما نویسنده‌ای برای نگارش آن نداریم. بایستی حوزه آموزش نویسندگان و گسترش شبکه نویسندگان در سطح کشور را جدی گرفت.
دغدغه دیگر ناشر در حوزه «تامین کاغذ» است. محدودیت در تامین و گران شدن کاغذ عاملی است که ضمن اینکه تولید کتاب را کاهش می‌دهد باعث بالاتر رفتن هزینه چاپ و قیمت کتاب می‌شود.
در نهایت چالش‌هایی که صنعت نشر ایران دچارش شده است این است که ناشر تا زمان انتشار کتاب تمام هزینه‌هایش از جمله؛ حق تالیف، تامین کاغذ، گرافیک، چاپ و … را باید نقد پرداخت کند اما وقتی کتاب وارد شبکه توزیع و فروش می‌شود، سرمایه حاصل از فروش ۶ ماه بعد به ناشر پرداخت می‌شود. همه اجزا باید در یک حد فشار را تحمل کند تا چرخ این صنعت همچنان بچرخد.
- علاقه‌مندان به ادبیات پایداری کتاب‌های شما را از کجا تهیه کنند؟
مخاطبان می‌توانند نسخه چاپی کتاب را از کتابفروشی‌های سراسر کشور و سایت‌های معتبر فروش کتاب تهیه کنند و یا نسخه الکترونیک آثار را در فضای مجازی از طریق سایت فراکتاب تهیه و مطالعه نمایند.
- مهم ترین دغدغه امسال برای شما چیست؟
مقام معظم رهبری امسال را سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نامیدند. چاپ و نشر نیز یک صنعت است مثل تمام صنایع دیگر. متولیان و حکمرانان فرهنگی برای دستیابی به هدف سال چه فعالیت‌ها و راهبردهایی را پیش بینی کردند؟ ضرورت دارد هریک از ما ناشران نیز به نوبه خودمان اقداماتی را برای تحقق شعار امسال انجام دهیم.
اگر ایده محوری و خوبی داشته باشیم ظرفیت عظیم مردمی برای به ثمر رسیدن آن همراه ناشران خواهند شد. علاقه‌مندیم متولیان فرهنگی طرح کتاب‌یار ستاره‌ها را مطالعه، ما را حمایت کنند تا بصورت گسترده در سطح کشوری انجام شود. نکته آخر به رسمیت شناختن مخاطب است. این مسئله مهم و کلیدی ناشران است تا برای تمام افراد جامعه هم دختر و پسر در هرگروه‌سنی کتاب‌های مفید و متناسب با نیاز مخاطبین تولید و عرضه کند.
نظر شما