به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بیش از یک قرن از مرگ نویسندهای می‌گذرد که با دو اثر به شهرت رسید و بعد از مرگش همین شخصیت‌های داستانی‌اش بودند که نام او را در ادبیات جهان زنده نگه داشتند. نویسندهای که عنوان کتابش در زبان انگلیسی به صورت ضرب‌المثل درآمد؛ نویسندهای که کتابش، «دکتر جکیل و آقای هاید»، در دانشگاه‌های سراسر دنیا نیز تدریس شد؛ لوییس استیونسون.
سلیمانی، داستان‌نویس، مترجم و پژوهشگر ادبیات داستانی، دو كتاب مطرح استیونسون را به فارسی ترجمه كرده است؛ «جزیره گنج» و «دكتر جكیل و آقای هاید». وی درباره این نویسنده گفت: استیونسون نویسندهای است كه در دسته‌بندی داستان‌نویسی آثارش جز دسته «تفریحی» قرار می‌گیرند. با این حال چون یكی از نخستین افرادی بوده كه برخی از این نوع آثار را ارایه داده، همچنان نامش در بین مهمترین نویسنده‌های جهان آورده می‌شود.
وی با اشاره به كتاب «جزیره گنج» گفت: این رمان یكی از اولین آثاری است كه در آن با داستان دزدانی دریایی روبه‌رو هستیم كه در جست‌وجوی گنجی هستند. بعد از چاپ این اثر بود كه آثار زیادی در حوزه سینما و داستان‌نویسی به تقلید از این اثر نوشته شد و نویسنده‌های زیادی در قرن نوزده، بیست و حتی در قرن حاضر این سبک را ادامه دادند كه شاید آثار قوی‌تری هم ارایه داده باشند.
این استاد دانشگاه در ادامه به داستان «دکتر جكیل و آقای هاید» اشاره كرد و آن را روایتی از تقابل جنبه‌های نیک و بد آدمی دانست. وی افزود: نویسنده در این اثر با بیان داستان زندگی مردی كه طی آزمایش‌هایی سعی می‌كند جنبه‌های نیک و بد انسانی را از هم جدا كند داستانی نیمه تخیلی ارایه می‌دهد و روان دو پاره انسان را از هم جدا می‌كند. هر چند در پایان، داستان او به موفقیتی نمی‌رسد و یك تراژدی رقم می‌خورد.
به گفته سلیمانی انگلیسی‌ها در قرن 19 تنها چند نویسنده مطرح دارند ولی یكی از مهمترین عوامل استقبال زیاد از آثارشان، خود زبان انگلیسی است كه با تبلیغات این كشور به زبانی بین‌المللی تبدیل شد و آثار نویسندگانی که به زبان انگلیسی می‌نوشتند مورد توجه بیشتری قرار گرفت. وی افزود: این مساله بسیار مهمی در ریشه‌یابی استقبال از نویسندگان انگلیسی زبان است كه آثارشان بیش از اندازه لازم مورد توجه قرار گرفته است.
وی که یکی از عامل موفقیت آثار استیونسون را پیشگام بودن این نویسنده در داستان‌سرایی آثار «تفریحی» دانسته افزود: داستان «رابینسون كروزویه» اثر دانیل دوفو را نیز می‌توان در زمره همین آثار اولیه و شاخص قرار داد. اثری كه در آن فردی در یک جزیره تنها گیر افتاده؛ بعد از این اثر داستان‌های زیادی با همین مضمون نوشته شدند، اما چون دوفو از نخستین نویسندگانی بود كه این گونه آثار را نوشته به شهرت زیادی دست یافته؛ در حالی كه آثاری بهتر از آن هم خلق شده است.
«دکتر جكیل و آقای هاید» داستانی ساده از زندگی دكتر جكیل است؛ پزشکی كه به مبحث دوگانگی شخصیت علاقه زیادی دارد. وی دارویی برای جداکردن دو جنبه خیر و شر انسانی می‌سازد و آن را روی خودش آزمایش می‌کند. از جنبه‌های بد او، فردی به نام آقای هاید پدید می‌آید که در برخی مواقع دست به اعمال جنایت‌بار و حتی قتل هم می‌زند.
در پایان این داستان دکتر جکیل دیگر نه قادر است آقای هاید را کنترل کند و نه این توانایی را دارد که از قالب آقای هاید خارج شود و به صورت اصلی خود یعنی دکتر جکیل درآید. او در میان این دوگانگی دست به خودکشی می‌زند. این رمان با دورنمایه‌ای روانشناسانه کشمکش درونی خیر و شر هر انسان را به تصویر می‌کشد.
در کنار تمامی عیب و نقص‌های احتمالی، این اثر آنقدر جذابیت دارد که همچنان مرجعی مهم در مبحث دوگانگی شخصیت به شمار می‌رود. سرگذشت دکتر جکیل و آقای هاید منبع الهام قطعات تئاتر، فیلم‌های سینمایی و چندین آهنگ بوده است.
این کتاب که در آن به نوعی نویسنده می‌کوشد به آسیب‌شناسی روانی یک شخصیت دوگانه بپردازد، به سرعت به چاپ‌های متعدد رسید. یک سال پس از انتشارش نمایشنامه‌ای براساس آن در انگلستان و آمریكا روی صحنه رفت و فیلم‌ها و سریال‌های بسیاری نیز بر اساس داستان تولید شد.
گفته می‌شود که استیونسون رمان «دكتر جكیل و آقای هاید» را در حالی نوشت که ذهنش پر بود از کابوسی عجیب و غریب و «این داستان شگرف هیولایی» از همان کابوس به ذهنش رسید. بعد از به پایان رسیدن رمان، او به دلیل نارضایتی از زندگی و داستانی که نوشته آن را سوزاند، اما خیلی زود پشیمان شد و یکی از آثار ماندگار ادبیات جهان را به یادگار گذاشت.
آثار استیونسون تاکنون با ترجمه‌های مختلفی در ایران منتشر شده‌اند. این در حالی است که نام او در بین 26 نویسندهای دیده می‌شود که آثارشان بیش از همه در سراسر جهان و به زبان‌های گوناگون ترجمه شده‌اند.
استیونسون در سیزدهم نوامبر 1850 میلادی متولد شد و سوم دسامبر 1894 از دنیا رفت. او در طول حیاتش سیزده رمان و پنج مجموعه داستان کوتاه منتشر کرد.
شنبه ۱۲ آذر ۱۳۹۰ - ۱۰:۱۳
نظر شما