به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، دانشنامه فلسفه استنفورد دانشنامه‌ای رایگان و برخط است که از سوی دانشگاه استنفورد و از سال ۱۹۹۵ به سرپرستی دکتر ادوارد ن.زالتا آغاز به کار کرده است. انتشارات ققنوس که به ترجمه تدریجی مقالات این دانشنامه به زبان فارسی تحت سرپرستی مسعود علیا می‌پردازد، نود و هشتمین دانشنامه فلسفه استنفورد را به «ضدواقع‌گرایی اخلاقی» اختصاص داده است.
بسیاری از علاقه‌مندان به فلسفه در ایران که با فضای مجازی بیگانه نیستند نام دانشنامه فلسفه استنفورد را شنیده‌اند و چه بسا از این مجموعه کم‌نظیر بهره هم برده باشند. این مجموعه از مدخل‌های مناسبی برای ورود به گستره‌های متنوع فلسفی برخوردار است و کسی که می‌خواهد برای اولین‌بار با مسأله یا مبحثی در فلسفه آشنا شود، یکی از گزینه‌های راهگشایی که پیش رو دارد این است که ابتدا به سراغ مدخل یا مدخل‌های مربوط به آن در این دانشنامه برود.
نگارش، تدوین و انتشار مدخل‌های دانشنامه فلسفه استنفورد به سرپرستی دکتر ادوارد. ن. زالتا افزون بر اینکه پیوندی فراگیر میان فضای دانشگاهی و عرصه عمومی برقرار کرده، ویژگی‌های درخور توجه دیگری هم دارد و آن اینکه این دانشنامه به ویژه به کار دانشجویان و محققانی می‌آید که می‌خواهند در زمینه‌ای خاص پژوهش کنند.
ترجمه و انتشار تدریجی این دانشنامه به زبان فارسی و فراهم کردن امکان مواجهه شمار هرچه بیشتری از خوانندگان علاقه‌مند با آن از جمله اهدافی بوده که چه بسا مورد نظر بانیان این طرح بوده لذا انتشارات ققنوس با همکاری گروهی از مترجمان به سرپرستی دکتر مسعود علیا و با کسب اجازه از گردانندگان دانشنامه فلسفه استنفورد (SEP) اقدام به ترجمه و انتشار این دانشنامه می‌کند و امیدوار است چاپ این مجموعه استمرار پیدا کند.
با توجه به ویژگی‌های دانشنامه فلسفه استنفورد شاید بی‌راه نباشد بگوییم برای کسی که می‌خواهد برای اولین‌بار با مسئله یا مبحثی در فلسفه آشنا شود یا شناخت بهتری از آن حاصل کند، یکی از گزینه‌های مناسب این است که کار را با خواندن مدخل‌های مربوط به آن در این دانشنامه آغاز کند.
شاید انتظار داشته باشیم که مدخل «ضد واقع‌گرایی اخلاقی» تنها حاوی ارجاعاتی به مدخل‌هایی دیگر در دانشنامه فلسفه استنفورد باشد و همین برایش کفایت کند. ممکن بود این مدخل [صرفاً] حاوی ارجاعی به «واقع‌گرایی اخلاقی» باشد و بر نقیض دیدگاهی که در آن‌جا توصیف شده است تصریح کند؛ یا ممکن بود [صرفاً] ارجاعاتی به مدخل‌هایی «ضدواقع‌گرایی» و «اخلاق» داشته باشد و بر عطف مطالب مندرج در آنها تصریح کند [بی‌آن‌که حاوی چیزی بیش از این باشد] اینکه هیچ‌یک از این رویکردها کافی نیست ـ و از آن جالب‌تر، اینکه این دو رویه به نتایج اساساً نایکسانی می‌انجامند ـ نشان‌دهنده ماهیت بحث‌انگیز و نامعلوم این مبحث است.
«ضد واقع‌گرایی»، «واقع‌گرایی» و «غیر واقع‌گرایی» را برای غالب مقاصد ممکن است مترادف بدانند. گاه به جهات آموزشِ مقطعی تمایزاتی مطرح شده است (مثلاً، بنگرید به Wright 1988a, Dreier 2004) اما عموما چنین تمایزی برقرار نکرده‌اند. («شبه واقع‌گرایی» به امری بسیار متفاوت اطلاق می‌شود که در ادامه در تکمله 1: فرافکنی‌گرایی و شبه واقع‌گرایی از آن بحث می‌شود.) باید این سه اصطلاح را در مقابل واقع‌گرایی تعریف کرد، اما چون اجماعی در این باب وجود ندارد که «واقع‌گرایی» را چگونه باید فهمید، وضع «ضد واقع‌گرایی» هم بهتر از این نیست.
کریسپین رایت (Wright 1992, 1) معتقد است: «اگر هم زمانی در باب فهم «واقع‌گرایی» به‌عنوان اصطلاحی فلسفی اجتماعی وجود داشته، بدون شک تحت تفشار بحث‌های متعدد چندپاره شده است، تا آن حد که فیلسوفی که اظهار می‌دارد، مثلاً، در باب علوم نظری یا اخلاق واقع‌گراست، احتمالاً نزد اغلب مخاطبان فلسفی، کاری بیش از صاف کردن گلویش انجام نداده است.»
مدخل حاضر مدعی نیست که حق غموض و ظرافت مبحث واقع‌گرایی را ادا می‌کند؛ در همین ابتدا باید تصدیق کرد که چندپارگی‌ای که رایت از آن دم می‌زند این امر را نامحتمل می‌سازد که عنوان «ضدواقع‌گرایی اخلاقی» حتی در مشخص ساختن موضع خاصی موفق باشد. در عین حال، شاید بتوانیم لااقل در صاف کردن گلویمان کمی پیشرفت کنیم.
توصیف ضدواقع‌گرایی اخلاقی، بار برهان بر دوش کیست؟ ناشناختی‌انگاری، نظریه خطاانگاری (درباب اخلاق)، ناعینی‌انگاری و نتیجه‌گیری بخش‌های مختلف کتاب را دربردارد. عینیت اخلاقی و نسبی‌انگاری، ضد واقع‌گرایی اخلاقی در مقابل واقع‌گرایی اخلاقی: شهودها، ضد واقع‌گرایی اخلاقی در مقابل واقع‌گرایی اخلاقی: قدرت تبیینی، فرافکنی‌گرایی و شبه واقع‌گرایی، استدلال‌های مکی در تایید و نظریه خطاانگاری در باب اخلاق تکلمه‌های فصل‌های کتاب را تشکیل می‌دهند. کتابنامه، واژه‌نامه انگلیسی به فارسی و نمایه پایان‌بخش کتاب است.
«ضدواقع‌گرایی اخلاقی» در 132 صفحه، شمارگان 1100 نسخه و قیمت 9 هزار تومان از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است.
یکشنبه ۶ خرداد ۱۳۹۷ - ۰۹:۰۳
نظر شما