یکی از جنایینویسان که آثارش در ایران و جهان در زمره کتابهای پرفروش قرار گرفته است «یو نسبو»ی نروژی است. این نویسنده با قلم روان خود خواننده را به دنیایی مبهم و پیچیده میبرد و حس همذات پنداری را در مخاطب برمیانگیزد. نسبو برای عمق بخشیدن به داستانهایش جنبههایی از تاریخ کشورهای مختلف مانند استرالیا، یوگسلاوی و حتی تاریخ کولیها را بیان میکند. این نویسنده داستان را به گونهای روایت میکند که تصاویر پیش چشمان مخاطب نقش میبندد. در واقع آثار او تا حدی تصویری است و از همین رو قابلیت اقتباس برای ساخت فیلم سینمایی را نیز دارد، مثلا «توماس آلفردسن» کارگردان سوئدی که بیشتر آثارش در زمینه جنایی و معمایی است از رمان «آدم برفی» که جزء یازدهگانه «هری هول» اثر یو نسبو است اقتباسی انجام داده و فیلمی با همین نام ساخته است که این امر نیز سبب پر فروش شدن آثار این نویسنده نروژی شده است.
مجموعه یازدهگانه هری هول به ترتیب شامل «خفاش»، «سوسک»، «سینه سرخ»، «الهه انتقام»، «ستاره شیطان»، «منجی»، «آدم برفی»، «پلنگ»، «شبح»، «پلیس» و «عطش» میشود. همچنین در مجموعه «هوگارت شکسپیر» که نویسندگانی چون مارگارت آتوود، جینت وینترسون و هاوارد جیکبسون برخی از آثار شکسپیر مانند نمایشنامههای «توفان»، «تاجر ونیزی» و «داستان زمستان» را بازنویسی کردهاند، یو نسبو نیز تراژدی «مکبث» یکی دیگر از آثار این نویسنده کلاسیک را بازنویسی کرده است. انتشارات مانا کتاب به تازگی آثار یازده گانه یونسبو را به صورت کامل ترجمه و منتشر کرده است. یکی از مترجمانی که دو اثر از یو نسبو را ترجمه کرده سپیده حبیبی است که رمان «سوسک» و رمان «مکبث» این نویسنده را ترجمه کرده است.
این مترجم درباره فعالیتهای قبلی نسبو و چگونگی نویسنده شدن او گفت: یو نسبو قبل از تبدیل شدن به یک نویسنده، فوتبالیستی حرفهای بوده است، اما بعد از اینکه در 18سالگی رباط یکی از پاهایش پاره میشود، دیگر نمیتواند در این راه پیشرفت کند. بعد از سه سال سربازی، وارد دانشگاه میشود و در همین حین گروه موسیقی راکی به اسمِ «آنها آنجا» تشکیل میدهد.
وی در ادامه افزود: ترانههای این گروه موسیقی تا دو سال، در فهرست پرفروشترین آهنگهای نروژ قرار گرفتند اما یو نسبو زندگی حرفهای خود را فراموش نکرد و همچنان به کارش به عنوان تحلیلگر اقتصادی ادامه داد. وقتی ناشر از او خواست تا خاطراتش از نردبان موفقیت در زمینه موسیقی را بنویسد، یو ناگهان به خود آمد و دید که به جای نوشتن زندگینامه خود، شروع به نوشتن اولین رمان جناییاش به اسم «خفاش» کرده است.
حبیبی درباره علت معروفیت این نویسنده اظهار کرد: یو نسبو بعد از نوشتن کتاب سوم خود «سینه سرخ» از مجموعه یازدهگانه بسیار معروف شد و کتابهای قبلی و بعدی او بسیار مورد استقبال قرار گرفت. یکی از دلایل این معروفیت فعالیتهای او در زمینه موسیقی بود، علت دیگرش هم خاص بودن رمانهای جنایی یو نسبو است.
وی همچنین بیان کرد: به عنوان مثال هری هول کارآگاه داستانهای یو نسبو برتر از سایر افراد نیست، یعنی مانند شرلوک هلمز این قابلیت را ندارد که در ظرف چند ثانیه با دیدن فرد از روی چیزهای کوچک همه چیز را تشخیص دهد. بلکه هری هول فرد خیلی خوبی نیست، دائمالخمر است و در زندگیاش مشکلات بسیاری دارد؛ او تنها قدرت تجزیه و تحلیل بالایی دارد.
وی درباره ویژگی تصویری آثار یو نسبو گفت: نسبو به طرز نوشتنش معروف است. من زمانی که آثار او را ترجمه میکنم واقعا همه چیز را میبینم، از همان آغاز فصل اول گویی حرکت دوربین را میبینیم و با آن داستان پیش میرود؛ او همه چیز را با جزئیات توضیح میدهد، از کوچهها و خیابانها گرفته تا ظاهر افراد.
حبیبی درباره رمان «سوسک» نسبو اظهار کرد: این کتاب از مجموعه دوم یازدهگانه یو نسبو است که با قتل سفیر نروژ در تایلند شروع میشود. این سفیر در یک متل بدنام با یک ضربه به پشتش میمیرد. همانطور که میدانید این کشور به بدنامی یکسری چیزها معروف است. چون این اتفاق برای سفیر نروژ و در یک متل بدنام رخ داد طبیعی است که دولت نروژ نخواهد که این موضوع فاش شود. چون دولت نروژ نمیخواست این موضوع برای مردم علنی شود که سفیرشان در این متلها رفت و آمد داشته و آدم هوسبازی بود، به سراغ یکی از بهترین کارآگاههای نروژ میروند که هری هول است، اما ماموریت او این نیست که راز قتل این سفیر را کشف کند بلکه او مامور میشود تا روی این قتل سرپوش بگذارد و کاری انجام دهد تا جسد این سفیر را به کشورش بازگردانند؛ ولی زمانی که هری هول به تایلند میرود چون تا حدی کنجکاو است و احساس وظیفهشناسی بالایی دارد، دقیقا میرود تا درباره علت قتل سفیر نروژ تحقیق کند.
او همچنین گفت: در این میان خانواده مقتول رازهایی برای پنهان کردن دارند و فقط تعداد کمی از آدمها راغب به حرف زدن هستند. وقتی هری به تعدادی فیلم ضبط شده توسط دوربینهای مداربسته دست پیدا میکند، اوضاع از قبل هم پیچیدهتر میشود. مردی که این فیلمها را به او داده است، گم میشود و هری میفهمد موفق نشدن در حل این پرونده، تنها خطری نیست که جانش را تهدید میکند.
این مترجم درباره داستان دیگر یو نسبو، «مکبث» بیان کرد: این رمان اقتباسی از داستان «مکبث» شکسپیر است و داستان تبدیل شدن مردی شریف به یک دیکتاتور خونخوار است. این رمان نسبو زمینههای روانشناسی، سیاسی و فلسفی دارد و تا حدودی رمز آلود است. مکبث در این رمان سرپرست یگان ویژه نیروی پلیس در شهریست که نام این شهر مشخص نیست.
وی در ادامه افزود: این شخص از پس ماموریتی برای دستگیری باند مواد مخدر خوب برمیآید و بعد از این موفقیت سه روسپی که در نمایشنامه شکسپیر سه جادوگرند ولی یونسبو اینها را به روسپی تبدیل کرده، پیشبینی میکنند و به مکبث میگویند که تو در آینده رئیس پلیس میشوی. دقیقا در همان روز مکبث به سرپرست بخش جرایم ارتقا پیدا میکند.
او درباره ویژگیهای شخصی مکبث در این رمان بیان کرد: مکبث فردی شریف و درستکار است که زمانی که به قدرت میرسد فاسد میشود و این کتاب قصد دارد نشان دهد که قدرت و سیاست چگونه میتواند یک انسان شریف را فردی فاسد و دیکتاتور تبدیل کند. مکبث در این رمان همکاری به نام داف دارد که این فرد در ظاهر فردی جاهطلب و بدی است اما در پایان خلاف این ثابت میشود و روح بهتری نسبت به مکبث دارد.
حبیبی درباره تفاوتهای مکبث یو نسبو، با نمایشنامه شکسپیر اظهار کرد: نمایشنامه سکسپیر افسانهای و غیر واقعی است، ولی یو نسبو در این رمان آن را واقعیتر نشان میدهد، رمان متنی غیرادبی و خودمانی دارد، یو داستان را در زمان مدرن روایت میکند، سه جادوگر درون نمایشنامه، در این کتاب روسپی هستند، دانکن شاه نیست بلکه رئیس پلیس است، اینوِرنس کازینو است، و لیدی صاحب آن همسر مکبث نیست، دوست دختر اوست و هکاته یک لرد بزرگ مواد مخدر است.
این مترجم درباره مشکلاتی که سر راه ترجمه آثار این نویسنده بود بیان کرد: آثار و نوع نگارش یو در ابتدا برایم غریب و سخت بود. در متن داستانهایش جملات کامل نیست و اگر بخواهم در یک جمله بگویم این است که طرز نوشتن یونسبو مبهم است اما کمکم که داستان پیش رفت ترجمه برایم راحتتر شد و سبک نوشتاری او را درک کردم. سبک او تاریک و واقعی است و ازندگی واقعی سخن میگوید.
سپیده حبیبی در پایان گفت: البته در این رابطه نمیتوان به راحتی قضاوت کرد چون من از ترجمه انگلیسی رمانهای یو نسبو ترجمه کردهام، زمانی که تحقیق کردم متوجه شدم این مترجم انگلیسی کاملا با یو نسبو ارتباط دارد؛ مجبور نیست بعد از نگارش آثار را ترجمه کند، یعنی این که ابتدا یو نسبو کتابهایش را بنویسد و بعد این مترجم انگلیسی آنها را ترجمه کند بلکه این دو فصل به فصل و با همکاری هم کار میکنند.
انتشارات مانا کتاب «سوسک» اثر یو نسبو را با ترجمه سپیده حبیبی در 590 صفحه، 2000نسخه و با قیمت 75000تومان چاپ کرده است؛ همچنین رمان «مکبث» اثر همین نویسنده و مترجم در 484 صفحه، 2000 نسخه و با قیمت 52000 تومان منتشر شده است.
نظر شما