نیکنام حسینی‌پور، مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب در گفت‌‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، درباره ارائه ایده و طرح برگزاری مجازی سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از سوی خانه کتاب بیان کرد: نخستین‌بار در سال 1393 برگزاری مجازی بخش کوچکی از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را -البته با وجود همه ریسک‌ها- تجربه کردیم که این تجربه به عقد قرار‌داد بین‌ یک شرکت مجری و موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی منجر شد.

وی با بیان این مطلب که تلاش می‌کنم در تصمیم‌گیری‌ها و عملکرد‌ها ریسک‌پذیر باشم ادامه داد: حافظه کوتاه‌مدت ایرانی‌ها و بی‌توجهی به مستند‌سازی فعالیت‌ها و البته گردش و جابه‌جایی مدیران، موجب می‌شود بسیاری از فعالیت‌ها نادیده گرفته شوند.

حسینی‌پور درباره طرح مجدد ایده برگزاری مجازی نمایشگاه کتاب تهران افزود: تجربه سال 1393، مشکل شیوع ویروس کرونا و همچنین اهمیت و جایگاه نمایشگاه کتاب تهران در تقویم داخلی و بین‌المللی، ایده برگزاری مجازی این رویداد را که می‌دانیم فروشگاه بزرگ تازه‌های کتاب است، مطرح کرد.

مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب با بیان اینکه برگزاری فیزیکی نمایشگاه کتاب تهران، مطلوب من و مسئولان و فعالان عرصه نشر و کتاب است، گفت: برگزاری نمایشگاه به شکل فیزیکی در مقایسه با شکل مجازی آن زمینه رخداد‌های مثبت‌تری را فراهم می‌کند اما شیوع ویروس کرونا، شرایط جدیدی را تحمیل کرده است.

حسینی‌‌پور، تصمیمات مناسب در شرایط جدید را ضروری دانست و بیان کرد: اگر بر ادامه و اجرای رویکرد‌های گذشته بدون توجه به فناوری‌های نوین پافشاری کنیم -همان‌طور که تاریخ به ما ثابت کرده- فناوری‌‌ خود را به ما تحمیل خواهد کرد. بنابراین چه بهتر که با توجه به معیار‌های فرهنگی خودمان، به‌دور از رویکرد منفعلانه، از قابلیت‌های فناوری استفاده کنیم. براساس همین رویکرد، ضمن مشورت با متخصصان، ایده برگزاری نمایشگاه مجازی را به معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه کردیم.
 
 ضرورت تامین زیر‌ساخت‌ها برای اجرای نمایشگاه مجازی کتاب
وی با بیان اینکه برگزاری مجازی بزرگترین رویداد فرهنگی کشور منوط به انجام یک‌سری هماهنگی‌‌ها و توجه به زیر‌ساخت‌ها است، ادامه داد: اجرای این ایده به هماهنگی با نهاد‌های دست‌اندرکار در حوزه مخابرات، ارتباطات، فضای مجازی، شرکت پست و اپراتور‌های تلفن همراه نیازمند است. اگر پیش‌تر برای برگزاری نمایشگاه با 70 نهاد در حوزه‌های مختلف هماهنگی‌ها انجام می‌شد، برای برگزاری نمایشگاه به‌صورت مجازی هماهنگی با نهاد‌های حاکمیتی و خصوصی را باید مورد توجه قرار دهیم.

مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب، درباره چند و چون برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب گفت: ایده‌‌های مختلفی در این زمینه مطرح شده است؛ از‌جمله فروش آنلاین نمایشگاهی با قابلیت صدور بن‌کارت‌ خرید کتاب برای متقاضیان و پرداخت از طریق درگاه‌های اینترنتی. همچنین طراحی سه‌بعدی از فضای مصلا و جانمایی ناشران با نام کاربری مخصوص، طراحی این فضا به ناشران امکان عرضه متنوع امکانات در بخش‌های مختلف را می‌دهد.

نمایشگاه مجازی کتاب یعنی رفع محدودیت‌ها
حسینی‌‌پور با بیان اینکه نمایشگاه مجازی کتاب، محدودیت‌های نمایشگاه فیزیکی را ندارد، ادامه داد: محدودیت تخصیص غرفه به ناشران با برگزاری نمایشگاه مجازی بر‌طرف خواهد شد. بنابراین در صورت موافقت معاونت امور فرهنگی، ناشران بیشتری می‌توانند برای حضور در این دوره از نمایشگاه ثبت‌نام کنند و نظارت‌ها نیز انجام شود.  

وی با اشاره به رایزنی با شرکت طرف مشورت برای برگزاری نشست‌های نقد کتاب موسسه خانه کتاب گفت: تاکید می‌کنم با توجه به قابلیت‌ها و امکان گفت‌و‌گو در فضای مجازی که فرصت‌‌های جدیدی را فراهم کرده است، نباید بنشینم تا دیگران برای ما تصمیم بگیرند و عقب بمانیم. همان‌طور که برای برگزاری وبیناری‌های نقد کتاب موسسه خانه کتاب در حال رایزنی است، برگزاری برنامه‌های جنبی به‌صورت وبینار و حتی تورهای گردشگری مجازی نیز برای نمایشگاه کتاب تهران مطرح شده است.  
 
به گفه وی، ایده برگزاری نشست‌های نقد و بررسی کتاب و برگزاری جلسات رونمایی کتاب در قالب نمایشگاه مجازی، نیازمند پیش‌بینی زیرساخت‌های اساسی شامل تامینس سرور‌های قوی است.    

مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب، دوران پسا کرونا را آغاز دوره تحول در همه عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دانست و بیان کرد: بعد از کرونا اتفاقات بزرگی را در ساحت‌های مختلف علم، معرفت‌ و همچنین در سطوح پا‌یین‌تر آموزش در سراسر عالم شاهد خواهیم بود. نباید فراموش کنیم انسان همواره در طول تاریخ برای عبور از موانع و چالش‌ها دنبال راه‌حل بوده است و اگر چنین نمی‌کرد، باید در همان دوره پارینه سنگی می‌ماند.

برگزاری نمایشگاه به فرصت 45روزه نیاز دارد
حسینی‌پور با بیان اینکه وقتی کرونا موجب شده تا در برگزاری سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه کتاب تهران با مشکل مواجه شویم باید دنبال راهکار باشیم، ادامه داد: هدف ما دسترسی مخاطب به کتاب است بنابراین باید فکر ایجاد راهکار جدید باشیم.
    
وی افزود: اجرای ایده برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیازمند بررسی‌های کارشناسی است؛ بنابراین در ایام نوروز و بعد از پایان تعطیلات با  کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات مشورت‌‌ها را شروع کردیم. 18 فروردین‌ماه نیز این ایده در قالب مکاتبه با معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طرح و به همراهی شرکت‌های دانش‌بنیان که با حمایت معاونت علمی و فناوری رشد قابل‌توجهی داشته‌اند، ارائه شد.

مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب بیان کرد: همراهی شرکت‌های دانش‌بنیان و حتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و البته با تکیه بر تجربه گذشته آمادگی برای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران وجود دارد.

حسینی‌پور با اشاره به ظرفیت‌های موسسه خانه کتاب برای اجرای ایده نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: موسسه خانه کتاب، صاحب جامع‌ترین بانک اطلاعاتی حوزه نشر کشور است؛ بنابراین دسترسی به اطلاعات نشر، زیرساخت‌های آماری خانه کتاب، تجربه فروش آنلاین کتاب و همچنین موفقیت سامانه پست کتاب که از سوی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد تاکید قرار گرفته‌است، می‌تواند امکان برگزاری نمایشگاه مجازی را میسر کند.
 
وی با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه مجازی موافقان و مخالفانی دارد، بیان کرد: موضوع نمایشگاه مجازی به‌عنوان یک ایده مطرح شده و تصمیم‌گیرنده نهایی، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. موسسه خانه کتاب ایده را طرح کرده و اگر موافق اعلام شود می‌توان ظرف 45 روز زیر‌ساخت‌ها را برای تحقق این ایده فراهم کرد.

نمایشگاه مجازی نقطه شروع برگزاری نمایشگاه تخصصی است
حسینی‌‌پور با تایید این مطلب که برگزاری مجازی بخش فروش نمایشگاه کتاب تهران به تخصصی شدن آن نیز کمک می‌کند گفت: فرض کنید، شیوع ویروس کرونا اتفاق نمی‌افتاد؛ اگر به برگزاری همزمان نمایشگاه فیزیکی و نمایشگاه مجازی توجه می‌کردیم، امکان دسترسی افراد بیشتری؛ حتی از دور‌ترین مناطق کشور به کتاب فراهم می‌شد. نمایشگاه مجازی بی‌تردید مکمل نمایشگاه فیزیکی است و قطعا فروش در نمایشگاه مجازی کتاب افزایش پیدا می‌کند.   
  
وی با اشاره به مزیت‌های نمایشگاه مجازی با توجه به ظرفیت‌ شرکت ملی پست گفت: تجربه همراهی پست در ایام قرنطینه نشان داد می‌توان از ظرفیت‌های پست برای ارسال کتاب از نمایشگاه مجازی کتاب تهران به‌خوبی استفاده کرد. اطلاعات نشان می‌دهد بسته‌های کتاب فقط با هزینه 3 هزار تومان از منطقه‌ای مثل آذربایجان شرقی به میناب ارسال شده است. این تجارب مکمل نمایشگاه‌ها مجازی است و به نفع اهالی نشر و مسئولان حوزه فرهنگ است که از این تجربه‌ها، حتی اگر کرونا نباشد استفاده کنند.

برگزاری نمایشگاه مجازی فقط با 500 میلیون‌تومان
حسینی‌پور با اشاره به تجریه موسسه خانه کتاب در برگزاری طرح‌های حمایتی بیان کرد: خانه کتاب در طرح‌های فصلی فقط به‌عنوان یک ناظر حضور دارد. علاوه‌براین؛ تجربه طراحی سامانه پست کتاب نشان داد دفاتر نشر به دفتر پست تبدیل شده‌اند و به مشتریان خود در ارتباط بودند. مجموع این تجارب باید دیده شود و باید به سمت تکرار این تجربه‌ها حرکت کنیم. اگر امسال نه، سال‌های بعد باید به این سمت‌و‌سو برویم.

مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب درباره هزینه‌ اجرای نمایشگاه مجازی کتاب تهران در دوره سی‌‌و‌سوم بیان کرد: در رایزنی با متخصصان معلوم شد اجرای این طرح، هزینه بسیار کمتری در مقایسه با نمایشگاه فیزیکی دارد. برآورد‌های اولیه رقم زیر 500 میلیون تومان را نشان می‌دهد که تنها با پرداخت اجاره‌بهای 5 میلیارد‌ تومانی مصلا هم فاصله بسیار زیادی است.                    
 
طرح‌های حمایتی نمود تحقق عدالت فرهنگی است
وی درباره برگزاری طرح بهارانه کتاب با بیان این مطلب که موسسه خانه کتاب با برگزاری 11 دوره موفق از طرح‌های حمایتی مامن کتاب‌فروشی‌ها شده است، گفت: طرح‌های حمایتی به گفته بسیاری از اهالی نشر، نمود تحقق عدالت فرهنگی است. کرونا مانع از برگزاری عیدانه شد، هرچند مقدمات برگزاری آن نیز انجام شده بود.

مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب ادامه داد: برگزاری طرح بهارانه به‌شیوه دوره‌های قبل، یعنی حضور مردم در کتاب‌فروشی‌ها، این پرسش را در ذهن ایجاد می‌کند که آیا با وجود شیوع ویروس کرونا مردم در کتاب‌فروشی‌ها حضور پیدا می‌کنند؟ همان‌دغدغه‌ای که برای برگزاری نمایشگاه در خرداد‌ماه نیز وجود دارد. پیش‌بینی می‌شود مردم به‌عنوان یکی از اضلاع مهم برگزاری این رویداد‌ها به‌دلیل احتیاط‌های بهداشتی حضور کمتری خواهد داشتند.  
 
حسینی‌پور با اشاره به ایده برگزاری بهارانه کتاب به‌صورت مجازی افزود: اجرای این ایده نیز با نگرانی‌هایی همراه است؛ از‌‌جمله اینکه کتاب‌فروشی‌ها از زیرساخت‌‌های لازم برخوردار نیستند. اجرای این طرح، منوط به در اختیار داشتنن موجودی کتاب‌فروشی‌ها است. با یکی از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات مشور‌ت‌هایی انجام شده و ترجیح می‌دهیم بهارانه کتاب را در ماه‌مبارک رمضان برگزار کنیم. اگر تصمیم بر برگزاری مجازی بهارانه باشد، کتاب‌فروشی‌ها باید موجودی خود را اعلام کنند.

وی ادامه داد: اگر ایده برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران از سوی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید شود، تلاش می‌‌کنیم با هدف انتفاع ناشران و کتاب‌فروشان این رویداد را با طرح بهارانه همزمان برگزار کنیم.

مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب با اشاره به انتظار کتاب‌فروشان در تسویه حساب در کمترین زمان گفت: با توجه به شرایط خاصی که شیوع ویروس کرونا ایجاد کرده، کتاب‌فروشان مشارکت‌کننده در عیدانه کتاب، انتظار خواهند داشت حداکثر در 10 تا 15 روز تسویه حساب انجام شود.

حسینی‌‌پور با اشاره به وضعیت اقتصادی نا‌مطلوب کتاب‌فروشان در پی شیوع کرونا و تعطیلی‌ها افزود: براساس گفت‌و‌گو با کتاب‌فروشان مختلف از سراسر کشور، پیش‌بینی می‌کنم اگر دولت به کمک این صنف نیاید، بسیاری از کتاب‌فروشی‌ها تعطیلی خواهند شد.

دولت همه حلقه‌های نشر را در تخصیص تسهیلات ببیند
به گفته وی، کمک و حمایت تنها به کمک‌های ملی منحصر نمی‌شود. تامین زیرساخت‌ها، تشویق مردم برای مراجعه به کتاب‌فروشی‌ها با هدف کاهش خسارت و پیشگیری از تعدیل نیروی انسانی و تعویق اقساط وام‌ها و تقویت پوشش‌ تامین اجتماعی از دیگر اشکال حمایت‌ دولت از صنعت نشر است. بار‌ها گفته شده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حمایت از صنعت نشر باید پنج حلقه‌‌های نشر را مورد توجه قرار دهد. تخصیص بودجه برگزاری طرح‌های حمایتی از‌جمله طرح‌های نمود حمایت از همه حلقه‌های نشر است.

مدیر‌عامل موسسه خانه کتاب با اشاره به اینکه پلتفروم‌های عرضه نسخه‌های الکترونیکی کتاب نیز می‌توانند در طرح‌های حمایتی خانه کتاب مشارکت داشه باشند، افزود: تجربه نشان داده ابزار‌ها با کارکرد‌های تعریف شده جایگزین یکدیگر نخواهند شد.

وی درباره پرداخت وام هل قلم در سال جدید بیان کرد: پیگیری‌های نهایی قبل از سال نو با بانک صادرات انجام شده‌است. بعد از جمع‌بندی، احتمال انتشار فراخوان جدید برای پرداخت وام به اهل قلم در هفته آینده وجود دارد.