فروغ پارسا رئیس پژوهشکده قرآنی پژوهشگاه انسانی و مطالعات فرهنگی در ابتدای این برنامه تجلیل از بزرگان را تجلیل از علم و دانش و خردورزی دانست و گفت: مرحوم خسروشاهی از طلایه‌داران و پیشگامان حرکت نهضت اندیشه تقریب بین مذاهب اسلامی در ایران معاصر است.
وی اضافه کرد: مرحوم خسروشاهی دو مؤلفه بازگشت به قرآن و اتحاد و وحدت جهان اسلام را همیشه مدنظر داشت و تمام تلاش حیات علمی خودش را معطوف به این آرمان کرد. او به این دو مؤلفه اعتقاد داشت و معتقد بود تا زمانی که مذاهب با هم نزاع داشته باشند هرگز به عظمت و شکوه اسلام برنمی‌گردیم.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: مرحوم خسرو شاهی سال 1317 چشم به دنیا گشود. مقدمات تحصیلی خود را در تبریز گذراند و برای آموزش بالاتر در حوزه علوم اسلامی به قم مراجعه کرد. در قم از محضر بزرگانی همچون آیت‌الله بروجردی، آیت‌الله شریعتمداری و حضرت امام خمینی و علامه طباطبائی بهره‌مند شد و از جانب بسیاری بزرگان صاحب اجازه اجتهاد بودند.
پارسا به خاطرات آیت‌الله خسروشاهی اشاره کرد و یادآور شد: مرور خاطرت وی نشان می‌دهد که او علاقه‌مند به مسائل سیاسی بوده است و وارد حلقه‌های مبارزاتی بر علیه رژیم پهلوی شده است. طبق مدارکی که از اسناد سازمان ساواک منتشر شده است، رهبری بسیاری از تظاهرات را برعهده داشت و گروهی به‌عنوان هیئت مجاهدین اسلام را راه‌اندازی کرد، به همین دلیل همان سال‌ها خسروشاهی مورد توجه ساواک بود و بارها تبعید و دستگیر شد اما این عالم مبارز فعالیت سیاسی خودش را قطع نکرد.
وی بیان کرد: مرحوم خسروشاهی از سر احساسات وارد جریان‌های سیاسی نشدند. وی درصدد تحقیق و پژوهش بود و این جهت را در مواجهه با جمعیت فدائیان اسلام متوجه می‌شویم. خسروشاهی در یکی از خاطراتش مطرح می‌کند که عضو جمعیت فدائیان اسلام نبود و صرفاً هوادار و دوستدار این جمعیت بوده است.
رئیس پژوهشکده قرآنی پژوهشگاه انسانی و مطالعات فرهنگی هدف و راهبرد مرحوم خسروشاهی را از تاسیس مرکز بررسی‌های اسلامی در قم ترویج اندیشه‌های تقریبی برای وحدت اسلام معرفی کرد و گفت: بعد از پیروزی انقلاب در خارج و داخل کشور همین ایده و هدف را دنبال می‌کرد. فعالیت‌های قلمی و مکتوب ایشان از جوانی آغاز شد و تا آخرین روزهای حیات او ادامه داشت. حاصل این تلاش تدوین ده‌ها مقاله و کتاب بود.
پارسا به دو خصیصه مهم مرحوم خسروشاهی پرداخت و گفت: اولین خصیصه ایشان علاقه و احترام برای تاریخ بود. او همواره به تاریخ و تاریخ‌نگاری اهمیت می‌داد و در پی کشف روابط وقایع و علت پیدایش آنها بود. دومین خصلت ایشان این بود که از مسیر اعتدال و میانه‌روی خارج نشده بود. اگر علمای حوزه را در سه جریان اسلام سنتی، اسلام رادیکال، اسلام میانه‌رو و تجددخواه طبقه‌بندی کنیم، مرحوم خسروشاهی در جریان سوم قرار می‌گیرد و اندیشه‌های تقریبی وی برآمده از ویژگی اعتدال و میانه‌روی است.
وی تاکید کرد: وی از جریان نواندیشی دینی حمایت می‌کرد و معتقد بود جریان روشنفکری باید به مقتضیات زمان و مکان و نیازهای جامعه اهمیت دهد.
حجت‌الاسلام محمد نقدی مدیرعامل «مؤسسۀ فرهنگی ترجمان وحی» در بخش بعدی این برنامه مهمترین ویژگی خسروشاهی را وجه تبلیغی وی برشمرد و گفت: در زندگی مرحوم خسروشاهی تبلیغ بسیار بارز بود و با جهان عمیقاً ارتباط داشت. شرکت در اغلب کنفرانس‌های اسلامی، ارتباط با متفکرین جهان گواه این مطلب است.
وی افزود: خسروشاهی در دهه 60 فعالیت گسترده‌ای قبل از چاپ قرآن در نهضت ترجمه قرآن شروع کرده بود. وی خیلی انگیزه‌ای قوی در این زمینه داشت. در دهه 70 به وسیله مؤسسه فرهنگی ترجمان وحی قرار شد یک مرکزی برای ترجمه قرآن تاسیس شود و قرآن را به زبان دنیا ترجمه کنیم. خسروشاهی وقتی متوجه شد، چندین جلد قرآن که در آرشیو داشت در اختیار ما قرارداد و برای چاپ از هیچ کمکی مضایقه نکرد.
محمدمهدی جعفری استاد بازنشسته دانشگاه شیراز که 60 سال با مرحوم خسروشاهی همکاری علمی سیاسی داشته است از دیگر مهمانان این برنامه بود. وی در آغاز سخنانش گفت: آشنایی اولیه من با خشروشاهی برمی‌گردد به کتاب‌هایی که ایشان از قم برای کتابخانه انجمن اسلامی دانشجویان به شیراز می‌فرستادند.
وی گفت: خسروشاهی مصداق آیه شریفه « أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ» است. اگر بخواهم به عمده فعالیت‌های علمی خسروشاهی فهرست‌وار اشاره می‌کنم می‌توانم بگویم که وی در صدد احیاء آثار دیگر شخصیت‌های جهان اسلام بود. مورد دیگر ترجمه و نشر آثار جهان اسلام است، آثار بزرگانی از جمله علامه شهرستانی، کاشف‌الغطاء و حاج سراج انصاری.
این استاد بازنشسته دانشگاه ادامه داد: یکی دیگر از محورهای مهم شخصیتی ایشان، خدمات اجتماعی و ارتباط با دانشمندان جهان اسلام اعم از ایرانی و غیرایرانی و روحانی و دانشجو بود. خسروشاهی تواضع فوق‌العاده‌ای داشت. با هر کسی ارتباط برقرار می‌کرد و ذره‌ای تکبر علمی و عملی نداشت. دیگر امتیاز وی انصاف علمی بود. او تاریخ را تحریف نمی‌کرد و واقعیت را بیان می‌کرد. تحمل و مدارا از دیگر امتیازات ایشان بود که به همین خاطر با عمده جریانات اسلامی ارتباط داشت.
نظر شما