محمود اکرامیفر در گفتوگو با ایبنا مطرح کرد:
پتانسیل خوبی در شعر دفاع مقدس داریم اما بازارش نیست/ «کتابباز» مولفباز است
محمود اکرامیفر، شاعر و دبیر چندین دوره کنگره شعر دفاع مقدس در گفتوگو با ایبنا به مشکلات این روزهای بازار شعر دفاع مقدس اشاره و بیان کرد که در این حوزه پتانسیلهای خوبی وجود دارد؛ اما بازار مناسبی دیده نمیشود.
وی ادامه داد: زمانی شورای شعر دفاع مقدس وجود داشت که امروز چنین چیزی دیگر وجود ندارد یا ما در روزنامهها صفحات پایداری داشتیم که این صفحات نیز به مرور زمان از مطبوعات حذف شد. از آن طرف صداوسیما هم که اصلا برنامهای برای ادبیات پایداری و دفاع مقدس ندارد و تنها چند خبرگزاری و سایت خبری که خاص این قضیه هستند، میمانند که آنها نیز خیلی سراغ شاعران نمیروند. لذا نه اینکه شاعران نخواهند برای دفاع مقدس شعر بگویند، بلکه از آن طرف تقضا نمیشود و حمایتی هم وجود ندارد.
این شاعر انقلاب و دفاع مقدس با اشاره به وضعیت این روزهای شعر دفاع مقدس گفت: این روزها شعرهایی برای دفاع مقدس گفته میشود؛ اما به آن شدتی که قبلا بود، نیست؛ چراکه همانطور که گفتم بازاری وجود ندارد. یک زمانی ما رشتهای تحت عنوان کارشناسی ارشد رشته ادبیات دفاع مقدس در دانشگاه داشتیم که در آن تولید محتوا و تولید کتاب میشد؛ اما به هزار و یک دلیل بازار همان رشته نیز کساد شده است.
وی افزود: زمانی من در واحد تهران جنوب در این رشته درس میدادم و حدود 40 دانشجو کارشناسی ارشد ادبیات دفاع مقدس میخواندند؛ اما الان وضعیت به چه شکل است؟ این را گفتم تا بگویم که شاعر میخواهد و تولید هم میکند؛ اما بازار مصرف از بین رفته است و آثار دیده نمیشود. با این حال انگیزه شاعران کم نشده است و اگر شرایط فراهم شود، ما دوباره شاهد قوت گرفتن شعر دفاع مقدس در کشور خواهیم بود. من و خیلی از شاعران گاهگداری شعر دفاع مقدس مینویسیم؛ اما اگر شرایط لازم وجود داشته باشد، شاعر انگیزه میگیرد و دست به قلم میشود که متاسفانه در حال حاضر آن شرایط وجود ندارد.
اکرامی با گلایه از وضعیت شعر دفاع مقدس گفت: باید این نکته را در این روزها یادآور شوم که ما نسبت به پتانسیلهای موجود بیتوجه هستیم و از آن استفاده نمیکنیم. شما به رسانه ملی نگاه کنید، در نهایت دو سه برنامه طنز داریم و برنامه شعر جدی اصلا وجود ندارد. برنامهای هم که متمرکز و اختصاصی به موضوع کتاب میپردازد، «کتابباز» است که به نظر من این برنامه بیش از اینکه کتابباز باشد، مولفباز است و بیشتر با مولف گپوگفت میکند. من خودم در آن برنامه شرکت کردهام و دیدم که صبحتها تنها پیرامون آن است که فلانی چند تا کتاب داری؟ چکار میکنی؟ و نقد و بررسی تخصصی در آن نمیبینیم.
وی ادامه داد: نقدی که یک نفر بیاید یک کتابی را باز کند و به شکل تخصصی به آن بپردازد وجود ندارد. اتفاق زیادی در «کتابباز» نمیافتد؛ چراکه آن آقایی که مسئول اجرای برنامه است، با جریان ادبیات معاصر آشنا نیست و بیشتر یک هنرپیشه است تا یک اهل کتاب.
این شاعر با اشاره به تعطیلی کنگره شعر دفاع مقدس اظهار کرد: نبود کنگره شعر دفاع مقدس در وضعیت امروز شعر دفاع مقدس خیلی تاثیرگذار بوده است. من در دو کنگره شعر دفاع مقدس و در یک کنگره کتاب دفاع مقدس دبیر بودم که در سالی که دبیر کنگره کتاب بودم به خاطر دارم که حدود 12 -13 رشته داوری داشتیم و هر رشته چهار، پنج داور در هر مرحله داشت و جایزه در مرحله استانی و کشوری برگزار میشد. به نظر من حسن کنگره این است که از شهرستان شروع میشود و به مرکز میرسد و یک جریانی است که کل کشور را فعال و درگیر میکند و از این رو ظرفیت تولید اثر به وجود میآید.
وی افزود: در این کنگرهها شعرها و حتا کتابهایی تولید میشود که آثار قابل دفاعی هستند و میشود آنها را به زبانهای دیگر ترجمه کرد. نمیخواهم تعریف کنم و میخواهم تبیین کنم که شاعران ما فراموش نکردند که چه اتفاقاتی در حوزه دفاع مقدس رخ داده است و چه پیامدهایی داشته است. بعضی وقتها میشنویم که عدهای میگویند دفاع مقدس تمام شده است؛ اما باید بگویم که دفاع مقدس تمام نشده است و اصلا ما درباره پیامدهای دفاع مقدس حرف نزدیم. مثلا هیچ وقت درباره خودباوری که دفاع مقدس ایجاد کرده، حرفی زده نشده است یا اتفاقاتی که در حوزه فناوری و تکنولوژی دفاع مقدس رخ داده است.
شاعر بیت ماندگار «یا علی گفتیم و عشق آغاز شد» با اشاره به پتانسیلهای شعر دفاع مقدس اظهار کرد: ما امروز بیش از 1000 شاعر داریم که به این حوزه علاقه دارند و منتظر هستند که برای دفاع مقدس شعر بگویند؛ اما فضا از سوی متولیان این حوزه فراهم نیست. نمیخوام بگویم که کم کاری میکنند، نه. اینها اهم و مهم میکنند و کارهای دیگری دارند که بهنظرشان مهمتر از ادبیات است؛ اما نظر من این است که ادبیات مهمتر است و شاید آنها نظر دیگری داشته باشند.
وی ادامه داد: یک بار محمدحسین جعفریان تعریف میکرد که پیش احمدشاه مسعود بودند و درباره ادبیات صحبت میکردیم که یکدفعه یک بندهخدایی آمد و گفت که الان وقت عملیات است نه وقت ادبیات! که احمدشاه مسعود در جواب آن فرد میگوید که آن عملیات هم بهخاطر همین ادبیات است. این را گفتم تا بگویم که افراد درباره مهم کردن موضوعات دیدگاههای متفاوتی دارند و متاسفانه یا خوشبختانه تصمیمگیرنده هم ما نیستیم. با این حال به نظر من این ادبیات است که میتواند همه اینتلاشها را ثبت و ضبط و منتقل کند و به این شکل به جریان انتقال فرهنگی و به انباشتگی فرهنگی کمک میکند.
اکرامیفر در توضیح وضعیت مسئولان ادبی کشور گفت: باور من این است که خیلی از مسئولانی که در نهادهای مختلف در واحد ادبیات کار میکنند، ادبیات نخواندهاند و به ظرفیت ادبیات آگاه نیستند و ادبیات را باور ندارند. اینها اگر خود ادبیات را باور داشته باشند و قابلیتها و ظرفیتهای ادبیات را در انتقال فرهنگ و اثرگذاری در حوزه عاطفه و احساس باور داشته باشند، آن موقع حتما توجه ویژهای به ادبیات خواهند داشت.
وی افزود: اگر این دوستان این جمله را بپذیرند که در خانه همه ما ایرانیها بعد از قرآن و نهجالبلاغه و کتاب دعا، اولین کتاب دیوان حافظ و شعر است؛ آن وقت به اهمیت شعر و کاربرد شعر و برد و پوشش شعر در جامعه پی میبرند و متوجه میشوند که اگر اهداف دیگری هم دارند به وسیله شعر میتوانند به آن اهداف دست پیدا کنند. متاسفانه این اتفاق نیفتاده؛ چراکه رشته این مسئولان ادبیات نیست و با آن آشنایی ندارند.
این شاعر با اشاره به توان شعر در جنگ این روزهای کشور با ویروس کرونا گفت: در همین قضیه کرونا نیز به نظر من به جای این همه سخنرانی میشود به وسیله یک شعر، یک غزل یا حتی یک بیت شعر فرهنگ خودایمنی و پرستاری از خود را در جامعه ترویج کرد؛ اما این اتفاق نمیافتد و باز به این نتیجه میرسیم که دلیل کمتوجهی به ادبیات، عدم آگاهی و عدم تطابق رشته تحصیلی با ادبیات و حوزه فرهنگ است.
وی در ادامه در تشریح بازار کتابهای شعر دفاع مقدس گفت: امروز بازار چاپ کتابهای دفاع مقدس از دو جهت مشکل دارد؛ یکی در حوزه تولید و چاپ است و یکی دیگر در حوزه توزیع. امروز تیراژ کتابها به شدت پایین آمده است و کمتر ناشری در این حوزه سرمایهگذاری میکند؛ چراکه متولیان امر کمتر از این کارها خریداری میکنند و از طرفی فضای مجازی نیز باعث شده است که مردم فکر کنند که اشباع شدهاند و نیازی به خواندن شعر در فضایی خارج از فضای مجازی ندارند.
اکرامی در پایان گفت: نکته دیگر مساله توزیع است که درست اتفاق نمیافتد. البته یک سری انتشارات مثل انتشارات شهید کاظمی در همین بازار خوب کار میکنند و زحمت هم میکشند؛ اما این ناشران نیز کمتر در حوزه شعر فعالیت دارند و بیشتر در حوزه داستان و خاطره هستند.
نظرات