مفهوم جامعه برچسبی برای یک شی از پیش موجود نیست، بلکه شیوهای است که واقعیت انسانی نهایتا شیئیت یافته است. این مفهوم جدید تصویر وفادارتری از واقعیت به ما عرضه نمیکند، بلکه شیوه دیگری از دیدن واقعیت است.
او در این کتاب، شجرهشناسی و بازسازی مفصلی از روند شکل گیری مفهوم مدرن جامعه به عنوان یک موجودیت عینی از دهه 1820 به این سو ارائه را در اختیار مخاطبان قرار میدهد. او در مقدمه کتاب مفهوم مدرن جامعه را این طور توضیح میدهد: «مفهوم مدرن جامعه مجموعه مشخصی از مفروضات ماهیت نوع بشر، منشا ذهنیت انسانی و علل رفتار انسان، پیدایش روابط و نهادهای انسانی و تغییرات تاریخی را در بر میگیرد. اولین و اساسیترین مورد از مفروضات فوق این است که گروههای انسانی صرفا حاصل جمع با تودهای از افراد نیستند، بلکه موجودیتهای خاصی هستد که کیفیتی متفاوت از بخشهای متشکلهشان دارند.»
نویسنده کتاب اولین هدف خود را بر ارائه گزارشی کامل از فرآیندی کلی قرار میدهد که طی آن مفهوم مدرن جامعه به عنوان نهادی عینی و خودگردان در دهه 1820 بعد از انقلاب فرانسه شکل گرفت. او برای رسیدن به این هدف اثر خود را در چهار فصل شامل: مقدمه، ساختن جامعه، جامعه به عنوان ساختار اقتصادی، یک مفهوم شجرهنامهای سامان میبخشد.
او در نخستین فصل پس از مقدمه چگونگی سرخوردگی سیاسی از رژیم لیبرال که منجر به واکنش انتقادی برخی افراد در مقابل جهانبینی فردگرایانه و بنای چشمانداز نظری جدیدی شد را تبیین میکند. این فصل به شکل عمده به دلایل و شرایط واکنش انتقادی در مقابل لیبرالیسم کلاسیک میپردازد. نویسنده با این پیش زمینه در فصل بعدی به سراغ جامعه به عنوان ساختاری اقتصادی رفته است. او در این فصل با فرض این که نارضایتی اقتصادی لیبرالیسم کلاسیک به سرخوردگی سیاسی منجر شده، نسخه دومی از جامعه را با این پیش فرض که عوامل اقتصادی به صورت خودمختار و فراتر از عوامل انسانی جامعه را هدایت میکنند، میپردازد. این شیوه جدید فهم از دنیای انسانی عمدتا در اندیشه کارل مارکس و فردریش انگلس و صورت کلیتر آن ماتریالیسم تاریخی نمایان میشود و به همین دلیل در این فصل مفهوم مارکسیستی جامعه مورد توجه قرار گرفته است.
فصل بعدی کتاب با عنوان«یک مفهوم شجرهنامهای» را میتوان کلیدیترین بخش این اثر به شمار آورد. به اعتقاد نویسنده برای فهم و تبیین ظهور مفهوم جامعه حلاجی فرآیند نظری که به این مفهوم منجر شده کافی نیست بلکه برای این کار توجه و عیانسازی ماهیت معرفتشناختی چنین فرآیندی نیز ضرورت دارد. این عیان سازی به معنای تحلیل دقیق شرایط و عملکرد منطقی است که انتقادات از فردگرایی به این نتیجه رسید که جامعه وجود دارد. نویسنده در مقدمه کتاب در توضیح این روند مینویسد: «مفهوم جامعه برچسبی برای یک شی از از پیش موجود نیست، بلکه شیوهای است که واقعیت انسانی نهایتا شیئیت یافته است. این مفهوم جدید تصویر وفادارتری از واقعیت به ما عرضه نمیکند، بلکه شیوه دیگری از دیدن واقعیت است». نویسنده در بخش پایانی کتاب با عنوان سخن آخر، در بخشی کوتاه، رهایی از توهم اجتماعی را مورد توجه قرار داده است.
کتاب «جامعه؛ یک شجرهشناسی تاریخی» به قلم «میگوئل ا.کابرِرا» با ترجمه «حسین احمدی» در 176 صفحه، شمارگان 500 و قیمت 35 هزار تومان در اختیار علاقهمندان قرار گرفته است.
نظر شما