معرفی و بررسی کتاب «رویکردی جامعه شناختی انتقادی به جراحی زیبایی»
شایع ترین جراحیهای زیبایی در ایران کدامند؟/ انتقاد از گسترش گرایش افراطی به جراحی زیبایی
این نوشتار با وجود تمام کاستیهایش بازتابی است از دل نگرانیهای نویسنده آن به مسئله گسترش گرایش افراطی به جراحی زیبایی در سطح جهانی به طور عام و در جامعه ایرانی به طور خاص.
در بخش دوم کتاب تاریخچه جراحی زیبایی در جهان و ایران به طور مختصر بیان شده است. در این بخش بیان شده که آراستن ظاهر و بدن پدیدهای است که در طول چند هزار سال در جوامع بشری رواج داشته است. برخلاف دوران مدرن، در دوران کهن میل به زیبایی یک میل طبیعی و متعارف بوده، نه میلی افراطی و تصنعی. اما مدیریت بدن در دنیای کنونی ضمن آنکه غیرمتعارف، افراطی و تصنعی است، گرایش افراطی به مدیریت بدن در بسیاری از اقشار و لایههای اجتماعی گوناگون پدیدار شده است.
در بخش سوم این کتاب وضعیت و آمار جراحی زیبایی در جهان و ایران ارائه شده است. آمار موجود جراحی زیبایی در سطح جهانی نشان دهنده این واقعیت است که این پدیده در سالهای اخیر به طور فزایندهای رواج یافته و حتی در بخشهای درحال توسعه و توسعه نیافته جهان در حال افزایش است. بر اساس یک آمار غیر رسمی هر ساله بیش از ۳۶ هزار ایرانی جراحی زیبایی انجام میدهند و حداقل به لحاظ عمل زیبایی بینی ایران دارای رتبه نخست در سال ۲۰۱۰ بوده است. از این رو ضرورت دارد که به لحاظ ابعاد گوناگون پزشکی، روانشناختی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زمینهها و پیامدهای آن مورد بحث قرار گیرد.
بخش چهارم کتاب شایع ترین جراحیهای زیبایی در ایران را بررسی کرده است. در این بخش گفته شده است که شایع ترین جراحیهای زیبایی در ایران بر اساس نظر برخی مسئولان و کارشناسان ایرانی عبارتند از جراحی بینی، تزریق بوتاکس، پیوند مو، تزریق چربی، جراحی سینه، جراحی شکم، جراحیهای زیبایی صورت و لیپوساکشن.
بخش پنجم این کتاب بررسی مختصر دیدگاههای مخالفان و طرفداران جراحی زیبایی پرداخته است. جراحی زیبایی همانند دیگر امور که مداخله بشری در آن وجود دارد موافقان و مخالفان خود را دارد که هرکدام با تکیه بر برخی استدلالها در لایحه موافقت و مخالفت خود با این کار را بیان میکنند. در بخش ششم این کتاب عوامل موثر بر گرایش به جراحی زیبایی در جهان و ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
در بخش هفتم این کتاب به پیامدها و آسیبهای جراحی زیبایی پرداخته شده است. در این بخش سه پیامد آسیب جراحی زیبایی مطرح و بررسی شده که عبارتند از پیامدها و آسیبهای پزشکی جراحی زیبایی، نارضایتی به علت عدم موفقیت عمل و پیامدهای فکری هویتی و فرهنگی. در این بخش گفته شده که جراحی زیبایی دارای چالشها و آسیبهای گوناگون پزشکی روانشناختی حقوقی اقتصادی اجتماعی و فرهنگی است. در بخش هشتم کتاب نیز برخی راهکارها برای رویارویی با گرایش افراطی به جراحی زیبایی به طور کلی و در جامعه ایران به طور خاص ارائه شدهاند.
در پشت جلد این کتاب میخوانیم: «توجه به ظاهر جسمانی و آراستن آن پدیدهای است که در طول تاریخ در میان انسانها رواج داشته است اما در دهههای اخیر موضوع مدیریت بدن اشکال گوناگون آن همچون جراحی زیبایی در بسیاری از جوامع امروزی به موضوع و مسئله مهم در محافل علمی، اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده است. اساس یکی از مهمترین آسیبهای جراحی زیبایی در سطح جهانی آسیبهای فکری هویتی و فرهنگی است: فراموش کردن فلسفه وجودی خود، تنزل هویت فردی از انسان متعالی به موجودی صرفاً زیبا، تنزل نگرانیهای انسانها از امور انسانی و اخلاقی متعالی به امور سطحی و ظاهری، بیگانگی فرهنگ خودی و مستحیل شدن در یک فرهنگ دستکاری شده توسط رسانههای تحت مالکیت نظام سود محور و سرمایه دارانه تنها بخشهای کوچکی از چالشها و آسیبهای فکری فرهنگی و هویت جراحی زیبایی هستند.
در وضعیتی که مشغله بخش مهمی از افراد جامعه، به ویژه نسل نوجوان و جوان، زیبا سازی صورت و ظاهر جسمانی شان باشد، بدون آن که به زیبایی معنوی و باطنی توجه داشته باشند، یا این که تلاش و کوشش برای افزایش دانش و پیشبرد زندگی برای آنها اهمیت کمتری از زیبا سازی و مدیریت بدن داشته باشد، اساسا نمیتوان به تحقق توسعه در آن جامعه امیدوار بود. در این کتاب پس از بیان مسئله، اهمیت و ضرورت پژوهش درباره پدیده جراحی زیبایی از دیدگاه جامعه شناختی ، تاریخچه، وضعیت و آمار جراحی زیبایی در ایران، مخالفان و طرفداران جراحی زیبایی، پیامدها و آسیبهای جراحی زیبایی و راهکارهای رویارویی با گرایش افراطی به جراحی زیبایی مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند.»
این نوشتار با وجود تمام کاستیهایش بازتابی است از دل نگرانیهای نویسنده آن به مسئله گسترش گرایش افراطی به جراحی زیبایی در سطح جهانی به طور عام و در جامعه ایرانی به طور خاص. هر چند در مورد ابعاد اجتماعی و فرهنگی جراحی زیبایی در کشورهای دیگر به ویژه کشورهای توسعه یافته منابع پژوهشی متعددی در قالب کتاب، مقاله و طرحهای پژوهشی وجود دارد اما در ایران در این زمینه غیر از تعداد معدودی کتاب که بیشتر به موضوع مدیریت بدن پرداختهاند و کمتر موضوع جراحی زیبایی را مورد بحث قرار دادند و همچنین مقالات مربوط به گزارشهای پژوهشهای تجربی در مورد جراحی زیبایی منبع پژوهشی چندانی ندارد حتی بخش مهمی از پژوهشهای انجام شده در مورد جراحی زیبایی در حوزه پزشکی و روانشناسی انجام شدهاند. از این رو نبود منبع پژوهشی در زمینه جراحی زیبایی به ویژه در قالب کتاب کاملاً محسوس است. نوشتار حاضر به هیچ روی این داعیه را ندارد که تمام ابعاد اجتماعی و فرهنگی جراحی زیبایی را مورد بحث و بررسی قرار داده است اما میتواند بیان کند که مهمترین موضوعات مربوط به ابعاد اجتماعی و فرهنگی جراحی زیبایی را مورد کنکاش و پژوهش قرار داده است.
همچنین پژوهش حاضر تلاش کرده مهمترین منابع موجود در زمینههای جراحی زیبایی را در قالب کتابها، نشریات، طرحهای پژوهشی، پایاننامههای در دسترس و سایتهای اینترنتی معتبر مورد استفاده قرار دهد.
کتاب «رویکردی جامعه شناختی انتقادی به جراحی زیبایی» نوشته اسدالله بابایی فرد در ۳۴۵ صفحه به بهای ۸۵ هزار و ۹۰۰ تومان از سوی انتشارات تیسا منتشر شده است.
نظر شما