به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، دکتر سعید حسام‌پور در آیین گشایش هشتمین همایش ملی دانشگاهی ادبیات کودک، گفت: شاید هیچ‌گاه در اردیبهشت 98 فکرش را هم نمی کردیم ناگهان در زمستان همان سال ویروسی که اصلا به تاج های زیبا شباهتی ندارد، همه چیز را زیر و رو کند ولی دیدیم که غافلگیرمان کرد و مجبورمان کرد سبک زندگی خودمان را با آن همراه سازیم و حالا ما در تالاری هستیم که چند نفر محدود در آن دور از هم و با فاصله نشسته اند و شما در پشت لپتاپ، رایانه، موبایل هایتان و... ما را می بینید. از اینکه نمی توانیم حضوری روی گل شما را ببینیم، ناخرسندیم، از اینکه نمی‌توانیم دستهایتان را به گرمی بفشاریم دلمان می گیرد، از اینکه در اردیبهشت شیراز سعادت میزبانیتان را نداریم، حسرت خواهیم خورد.
استاد تمام زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، افزود: یک لحظه اما خودمان را بگذاریم جای کودکانی که در این یک و سال و اندی از دیدن دوست هایشان محروم هستند، از لذت بازی های شیرین و پرهیاهو در حیاط مدرسه دور شده اند، از دیدن معلمان مهربانشان بی بهره اند، حتی می‌ترسند پدر و مادر و نزدیکانشان را در آغوش بگیرند و یا در آغوش گرفته شوند. کودکانی که هر روز وقتی پدر و مادرشان از خانه بیرون می روند نگرانشان هستند و وقت بازگشتشان مضطرب که مبادا کرونا بگیرند.
دبیر علمی همایش ادبیات کودک ادامه داد: اینها و صدها اضطراب پیدا و پنهان دیگری که بر روح و روان همه کودکان جهان تاثیر گذاشته و خواهد گذاشت واقعیت جهان امروز ما است و بی‌گمان زمان زیادی خواهد برد تا هولناکی، تلخی و تیرگی این دوران سخت و دلهره آور شسته شود.
دبیر علمی هشتمین همایش ملی دانشگاهی ادبیات کودک، ادامه داد: ما اما اینجا دور هم جمع شده ایم تا درباره دورانی تازه با هم سخن بگوییم، دورانی که دیگر به مانند دو سال پیش نخواهد بود. مجموعه ای از عوامل دست به دست هم داده اند تا شرایط تازه روی دور تند بیفتد. ما هم ناگزیریم خودمان را با آن هماهنگ کنیم و بکوشیم نخست به‌خوبی و سنجیدگی بدانیم چه کرده ایم؟ چه مسیرهایی را رفته‌ایم؟ برای چه چیزهایی آمادگی کافی نداشته ایم و چرا؟
به گفته حسام‌پور، بشر همه‌گیری بیماری کرونا و شرایط دشوار آن را که تنها به بخشهای کوچکی از آن اشاره شد، تاکنون تجربه نکرده و برای پیچیدگی های گوناگون و واقعیت‌های تلخ و گزنده‌اش آماده نبوده است. تجربه‌های عمیق و همه‌گیر مرگ، ترس، دوری و تنهایی برای انسان دردناک و جبران‌ناپذیرند؛ بنابراین راهی جز این ندارد که در سبک زندگی، باورها، فلسفه و ایدئولوژی‌اش به گونهای ژرف بازنگری کند و غافلگیری ما در برابر این شرایط باعث شده که فعلا تنها کارمان این باشد تا حدی بکوشیم کودکان‌مان را از این شرایط آگاه کنیم و اندکی توانمندشان سازیم.
وی ادامه داد: اکنون ما بایسته است پس از گذر از این بحران بارها و بارها مساله را در ذهن‌مان و در جمع های تخصصی‌مان بازشناسی، تحلیل و واکاوی کنیم تا بیشتر بفهمیم چه دگرگونی های بنیادینی در زیست جها‌نمان رخ داده است.
دبیر علمی همایش ادبیات کودک شیراز اظهار کرد: اندیشه پساانسانگرایی را می‌توان واکنشی به انسان‌گرایی مسلّط در علوم انسانی دانست که روزبه‌روز بر گستره و ژرفای آن افزوده می‌شود. این رخداد زمینه را برای تحولاتی ژرف در علوم انسانی و تربیتی فراهم آورده است. هم‌اکنون، با تحولی که پساانسانگرایی در مفهوم انسان، رابطه انسان و طبیعت، رابطه انسان و جامعه و ... پدید آورده، برداشت‌ها از مفهوم کودکی نیز دگرگون شده و در پی آن نظام‌های تعلیم و تربیت و نیز ادبیات کودک به راهکارهای تازهای رسیده اند.
وی افزود: گسترش فناوری‌های دیجیتال و فضای مجازی که در دوران پیش از کرونا بر پدیده‌‌هایی مانند تعلیم و تربیت، کتاب، هنر و ادبیات و سرگرمی و ارتباطات تأثیرگذارده بود، با پیدایش کرونا با سرعت خیره کنندهای به رشد خود ادامه داد و بر همه جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی انسان سایه‌‌ای سنگین فروافکند؛ پدیده‌ای که در دوران پساکرونا نیز همچنان تداوم خواهد یافت. این تحول به گونهای است که افرادی که پیش از این ضرورتی برای استفاده از فن‌آوری نوین و فضای مجازی به شکلی گسترده احساس نمی‌کردند در دوران کرونا به‌دلیل ضرورت‌های حرفه‌ای یا برای غلبه بر احساس تنهایی و ترس به آن تن دردادند و آرام آرام پس از پذیرش این شرایط از ظرفیت های معجزه‌گونه و شگفت‌انگیز این پدیده آگاه شدند و چه بسا در شمار هواخواهان آن قرار گرفتند.
حسام‌پور تاکید کرد: درهم‌تنیدگی سه عنصر بنیادین پساانسانگرایی، پساکرونا و جهان در شرایط مجازی و پیوندهای ناگزیر این سه با هم چشم‌اندازی دیگرگون پیش رویمان گذارده است و نباید اجازه دهیم از آن، جا بمانیم و منفعلانه با آن روبرو شویم. بر ماست هوشمندانه و به‌دور از شعارزدگی های مرسوم چاره جویی کنیم و برنامه هایی سنجیده برای آن داشته باشیم.
دبیر علمی همایش ادبیات کودک سپس گفت: با توجه به همین ضرورت های پیش‌گفته از پاییز گذشته که قرار بود برای همایش اردیبهشت 1400 فراخوان دهیم، با وجود اینکه شورای علمی همایش می دانست موضوع و محورهای همایش خیلی ویژه و تخصصی خواهد شد، اما همگی بر این باور بودیم باید همایش زمینه ساز درنگ و اندیشیدن درباره همین مسایل بنیادین روز شود. پس از انتشار فراخوان چهل چکیده برگزیده شد و سرانجام 18 مقاله برای ارایه در این همایش در نظر گرفته شد که یکی از آنها با توجه به تفاوت زمانی پیش از آیین گشایش ارایه شد و امیدوارم دیگر ارایه ها برای شما مفید باشد.
وی عنوان کرد: در اینجا شایسته است از رییس دانشگاه شیراز که با رویی گشاده پذیرفتند در خدمتشان باشیم، همچنین دکتر زبرجد معاون پژوهشی، کانون پرورش کودکان و نوجوانان، به‌ویژه افسون امینی معاون محترم فرهنگی این نهاد اثرگذار، شورای کتاب کودک به ویژه استاد عزیز شهرام اقبال‌زاده که همیشه مهربانانه و عاشقانه آماده یاری و همراهی هستند، دکتر بوذری مدیر انجمن تصویرگران ایران، دکتر حفیظی مدیر امور فرهنگی دانشگاه شیراز، دکتر مرتضی جعفری رییس سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری و همکاران ایشان سپاسگزاری کنم. همچنین از استاد یگانه و همیشه پیشگام در ادبیات کودک دانشگاهی ایران دکتر خسرونژاد صمیمانه سپاسگزارم.
استاد تمام زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، افزود: یک لحظه اما خودمان را بگذاریم جای کودکانی که در این یک و سال و اندی از دیدن دوست هایشان محروم هستند، از لذت بازی های شیرین و پرهیاهو در حیاط مدرسه دور شده اند، از دیدن معلمان مهربانشان بی بهره اند، حتی می‌ترسند پدر و مادر و نزدیکانشان را در آغوش بگیرند و یا در آغوش گرفته شوند. کودکانی که هر روز وقتی پدر و مادرشان از خانه بیرون می روند نگرانشان هستند و وقت بازگشتشان مضطرب که مبادا کرونا بگیرند.
دبیر علمی همایش ادبیات کودک ادامه داد: اینها و صدها اضطراب پیدا و پنهان دیگری که بر روح و روان همه کودکان جهان تاثیر گذاشته و خواهد گذاشت واقعیت جهان امروز ما است و بی‌گمان زمان زیادی خواهد برد تا هولناکی، تلخی و تیرگی این دوران سخت و دلهره آور شسته شود.
دبیر علمی هشتمین همایش ملی دانشگاهی ادبیات کودک، ادامه داد: ما اما اینجا دور هم جمع شده ایم تا درباره دورانی تازه با هم سخن بگوییم، دورانی که دیگر به مانند دو سال پیش نخواهد بود. مجموعه ای از عوامل دست به دست هم داده اند تا شرایط تازه روی دور تند بیفتد. ما هم ناگزیریم خودمان را با آن هماهنگ کنیم و بکوشیم نخست به‌خوبی و سنجیدگی بدانیم چه کرده ایم؟ چه مسیرهایی را رفته‌ایم؟ برای چه چیزهایی آمادگی کافی نداشته ایم و چرا؟
به گفته حسام‌پور، بشر همه‌گیری بیماری کرونا و شرایط دشوار آن را که تنها به بخشهای کوچکی از آن اشاره شد، تاکنون تجربه نکرده و برای پیچیدگی های گوناگون و واقعیت‌های تلخ و گزنده‌اش آماده نبوده است. تجربه‌های عمیق و همه‌گیر مرگ، ترس، دوری و تنهایی برای انسان دردناک و جبران‌ناپذیرند؛ بنابراین راهی جز این ندارد که در سبک زندگی، باورها، فلسفه و ایدئولوژی‌اش به گونهای ژرف بازنگری کند و غافلگیری ما در برابر این شرایط باعث شده که فعلا تنها کارمان این باشد تا حدی بکوشیم کودکان‌مان را از این شرایط آگاه کنیم و اندکی توانمندشان سازیم.
وی ادامه داد: اکنون ما بایسته است پس از گذر از این بحران بارها و بارها مساله را در ذهن‌مان و در جمع های تخصصی‌مان بازشناسی، تحلیل و واکاوی کنیم تا بیشتر بفهمیم چه دگرگونی های بنیادینی در زیست جها‌نمان رخ داده است.
دبیر علمی همایش ادبیات کودک شیراز اظهار کرد: اندیشه پساانسانگرایی را می‌توان واکنشی به انسان‌گرایی مسلّط در علوم انسانی دانست که روزبه‌روز بر گستره و ژرفای آن افزوده می‌شود. این رخداد زمینه را برای تحولاتی ژرف در علوم انسانی و تربیتی فراهم آورده است. هم‌اکنون، با تحولی که پساانسانگرایی در مفهوم انسان، رابطه انسان و طبیعت، رابطه انسان و جامعه و ... پدید آورده، برداشت‌ها از مفهوم کودکی نیز دگرگون شده و در پی آن نظام‌های تعلیم و تربیت و نیز ادبیات کودک به راهکارهای تازهای رسیده اند.
وی افزود: گسترش فناوری‌های دیجیتال و فضای مجازی که در دوران پیش از کرونا بر پدیده‌‌هایی مانند تعلیم و تربیت، کتاب، هنر و ادبیات و سرگرمی و ارتباطات تأثیرگذارده بود، با پیدایش کرونا با سرعت خیره کنندهای به رشد خود ادامه داد و بر همه جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی انسان سایه‌‌ای سنگین فروافکند؛ پدیده‌ای که در دوران پساکرونا نیز همچنان تداوم خواهد یافت. این تحول به گونهای است که افرادی که پیش از این ضرورتی برای استفاده از فن‌آوری نوین و فضای مجازی به شکلی گسترده احساس نمی‌کردند در دوران کرونا به‌دلیل ضرورت‌های حرفه‌ای یا برای غلبه بر احساس تنهایی و ترس به آن تن دردادند و آرام آرام پس از پذیرش این شرایط از ظرفیت های معجزه‌گونه و شگفت‌انگیز این پدیده آگاه شدند و چه بسا در شمار هواخواهان آن قرار گرفتند.
حسام‌پور تاکید کرد: درهم‌تنیدگی سه عنصر بنیادین پساانسانگرایی، پساکرونا و جهان در شرایط مجازی و پیوندهای ناگزیر این سه با هم چشم‌اندازی دیگرگون پیش رویمان گذارده است و نباید اجازه دهیم از آن، جا بمانیم و منفعلانه با آن روبرو شویم. بر ماست هوشمندانه و به‌دور از شعارزدگی های مرسوم چاره جویی کنیم و برنامه هایی سنجیده برای آن داشته باشیم.
دبیر علمی همایش ادبیات کودک سپس گفت: با توجه به همین ضرورت های پیش‌گفته از پاییز گذشته که قرار بود برای همایش اردیبهشت 1400 فراخوان دهیم، با وجود اینکه شورای علمی همایش می دانست موضوع و محورهای همایش خیلی ویژه و تخصصی خواهد شد، اما همگی بر این باور بودیم باید همایش زمینه ساز درنگ و اندیشیدن درباره همین مسایل بنیادین روز شود. پس از انتشار فراخوان چهل چکیده برگزیده شد و سرانجام 18 مقاله برای ارایه در این همایش در نظر گرفته شد که یکی از آنها با توجه به تفاوت زمانی پیش از آیین گشایش ارایه شد و امیدوارم دیگر ارایه ها برای شما مفید باشد.
وی عنوان کرد: در اینجا شایسته است از رییس دانشگاه شیراز که با رویی گشاده پذیرفتند در خدمتشان باشیم، همچنین دکتر زبرجد معاون پژوهشی، کانون پرورش کودکان و نوجوانان، به‌ویژه افسون امینی معاون محترم فرهنگی این نهاد اثرگذار، شورای کتاب کودک به ویژه استاد عزیز شهرام اقبال‌زاده که همیشه مهربانانه و عاشقانه آماده یاری و همراهی هستند، دکتر بوذری مدیر انجمن تصویرگران ایران، دکتر حفیظی مدیر امور فرهنگی دانشگاه شیراز، دکتر مرتضی جعفری رییس سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری و همکاران ایشان سپاسگزاری کنم. همچنین از استاد یگانه و همیشه پیشگام در ادبیات کودک دانشگاهی ایران دکتر خسرونژاد صمیمانه سپاسگزارم.
نظر شما