خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): حسین خانجانی: اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی ویروس کرونا آوار شد روی سر مردم جهان، همه ابعاد زندگی و کار را تحت تاثیر خود قرار داد، قلب تعداد زیادی از مردم جهان را چنگ زد و نفس خیلی‌ها را بند آورد. بنیان‌های اساسی فرهنگ را با چالش مواجه کرد؛ سوار بر پاندای پاندمی شد و جهانی را دچار تعلیق کرد. فاصله را به جان روابط آدم‌ها تزریق کرد و جوامع زیادی را به تنهایی و انزوا فرو برد.
ویروس کرونا ممکن است هوشمند نباشد اما جوامع جهانی را متوجه این موضوع کرد که صرفا یک مسئله پزشکی نیست و به همین سبب اگر اصحاب اندیشه، جامعه شناسان و اهالی فرهنگ بینشی تنگ نظرانه به آن داشته باشند، نمی‌توان به درک آن پرداخت. بنابراین لازم است کرونا را که یک پدیده همه گیر و جهانی است در هم‌اندیشی‌های وسیع بفهمیم.
اواخر سال گذشته کتابی با «عنوان فهم کرونا: از شکستن کلان روایت‌ها تا تولد انسان - پروتز (هفت گفت‌وگو - یک بحث)» اثر مشترک مرتضی بریری، محمدمهدی سیدناصری و محمد آسیابانی توسط موسسه نشر و تحقیقات ذکر منتشر شد که پس از مدتی هم به چاپ دوم رسید. در صفحات آغازین این کتاب به موضوع هم‌اندیشی اشاره و بر اهمیت آن تاکید شده است. این اهمیت بر اساس درک کنشگری کرونا دوچندان می‌شود، چرا که این ویروس طریق زندگی و سیر و سلوک جهان را نیازمند تغییرات اساسی کرد. بر این اساس، به دست آوردن نظم و نظامی برای دوران پساکرونا نیازی مهم است و به دستیابی به این نظم، فهم عمیق‌تری از کرونا طلب می‌کند.
بیایید قدری از واژگان پرطمطراق فاصله بگیریم و با کلماتی ساده‌تر ابعاد این مهم را مرور کرده تا عمق حال و روز مردم پرمدعا و بی دفاع جهان کمی روشن‌تر شود، تا بتوانیم از رهگذر این مرور به فهمی ولو اندک از آن دست پیدا کنیم:
هر روز تعداد ما کم می‌شود اما این کم شدن داستان خاصی دارد؛ تا پیش از این بیماری اگر خانواده‌ای عزیزی را از دست می‌داد اقوام و دوستان چندین روز متوالی نزد خانواده می‌ماندند تا جای خالی عزیز سفر کرده‌شان کمتر حس شود. اما پس از شیوع ویروس کرونا دیگر عزاداری‌ها را نباید به صورت دست جمعی برپا کرد و خانواده‌های داغدار باید خود به تنهایی از پس خود بربیایند. بسیاری می‌گویند میزان رنجی که کرونا به بشریت منتقل کرده است قابل شمارش نیست.
حتی اکنون نوع دین ورزی انسان‌ها نیز تغییر کرده و معلوم نیست جهان پس از کرونا از منظر نوع نگاه به دین چه تغییری خواهد کرد. کرونا دشمنی است که که در تاریکی بر آدمیزاد هجوم آورد و باعث شد همه انسان‌ها در طول شبانه روز ساعت‌های مدیدی به آن فکر کنند. بشریت تا مدت‌ها استراتژی خاصی برای دفاع مقابل آن نداشت و هنوز هم البته دنبال راهی برای فهم آن است.
کتاب «فهم کرونا» اثری – هر چند مختصر – برای فهم کروناست و در آن تلاش شده تا مختصاتی کلی از تاثیرات فرهنگی، جامعه شناختی و حقوقی به خوانندگان خود منتقل کند. مرتضی بریری، محمدمهدی سیدناصری و محمد آسیابانی دغدغه‌های خود را با چند تن از اندیشمندان و روشنفکران در میان گذاشته‌اند و حاصل هم اندیشی خود را در قالب کتاب «فهم کرونا» با اهالی کتاب در میان گذاشته‌اند و وعده داده‌اند در آینده‌ای نزدیک تلاش خود را ادامه داده و ابعادی تازه‌ای از مضامینی همچون «تاثیر کووید ۱۹ بر مناسبات دینی و زندگی دین ورزانه انسان‌ها»، «تحولاتی که این بیماری در عرصه حقوق و روابط بین الملل خواهد گذاشت»، «صنایع فرهنگی در جهان پس از کرونا» و... را به اشتراک بگذارند.
کتاب «فهم کرونا» که در دو نوبت چاپ خود هزار نسخه تیراژ را تجربه کرده، با اینکه به نظر می‌رسد در صفحه آرایی و حروفچینی‌اش کمی عجله به خرج داده شده (چرا که شاهد برخی از غلط‌های تایپی در آن هستیم) اما محتوایش خاص است و همین محتوای مطلوب و مهم اشکالات کوچک را درون خود می‌بلعد.
هم‌اندیشی تهیه کنندگان کتاب با چهره‌هایی شاخص از اهالی فرهنگ و اندیشه ایران بوده است. اسامی طرف‌های گفت‌وگو از این قرار است: حمیدرضا شعیری، بهمن نامورمطلق، نظام بهرامی کمیل، فرید قدمی، محمد میلانی و فرزاد امینی. نگاهی به موضوعات گفت‌وگوها نیز اهمیت محتوا را می‌رساند: «کرونا و تولد انسان، پروتز»، «اثر پروانه‌ای کرونا و سندروم قرنطینه»، «کرونا و دین؛ ضرورت رویکرد ایجابی به مناسک»، «تحولات ساختاری در جهان پس از کرونا»، «کرونا و مصائب دست نامرئی بازار»، «کرونا و به چالش کشیده شدن کلان روایت‌های جهان مدعی» و «کرونا: آخرین مرحله نسخ تاریخ معنوی نفس ایرانی». همه این مباحث فهمی از کرونا را برای مخاطب به دست خواهد داد.
در اپیزود دوم کتاب «فهم کرونا» به کرونا و مسئله حقوق بین الملل پرداخته شده است. مقدمه روایی این بخش خواننده را به شدت با خود همراه می‌کند. کرونا از منظر حقوق بین الملل سلامت در چهار مبحث مورد پرداخت و جراحی قرار گرفته که شامل نقش و جایگاه و قواعد و اصول بهداشتی بین المللی در نظام حقوق بین الملل، توانمندی مقررات بهداشتی بین المللی در مقابله با شیوع ویروس کرونا، حقوق بین‌الملل بشر و سازوکار جهانی مقابله با کرونا و در نهایت وضعیت نظام بین الملل در دوران پس از کروناست.
علاوه بر این مطالب مختصری درباره مسائل مهم بین المللی که شامل مسئله اصلی، مسئله جهانی شدن، مسئله محیط زیست، صلح و منازعه، نظامیان و نظامی‌گری نیز آورده شده که جذابیت کتاب فهم کرونا را بیشتر می‌کند.
به هر حال کرونا صرفا یک پدیده پزشکی نبود و بر حوزه‌های فرهنگ، اقتصاد، سیاست و... نیز تاثیر گذاشت. فهم آن نیازمند دانش‌های بینارشته‌ای است. شاهد بودیم که پس از شیوع کرونا تنی چند از اندیشمندان مهم و اثرگذار در سطح جهان از جمله اسلاوی ژیژک، دیوید هاروی و... به فلسفه‌ورزی درباره آن پرداختند و جامعه‌شناسان نیز ابعاد جامعه‌شناختی این ویروس کنشگر را بررسی کردند، اما در کشور ما مباحث میان‌رشته‌ای چندانی در مسئله کرونا مطرح نشد. قطعا بشریت در آینده همانطور که در قبل با طاعون و... مواجه شد، با بیماری‌های فراگیر دیگری هم دست و پنجه نرم خواهد کرد. فهم میان‌رشته‌ای از بیماری‌ها، راه انسان را در مقابله پزشکی به آنها نیز هموارتر می‌کند.
ویروس کرونا ممکن است هوشمند نباشد اما جوامع جهانی را متوجه این موضوع کرد که صرفا یک مسئله پزشکی نیست و به همین سبب اگر اصحاب اندیشه، جامعه شناسان و اهالی فرهنگ بینشی تنگ نظرانه به آن داشته باشند، نمی‌توان به درک آن پرداخت. بنابراین لازم است کرونا را که یک پدیده همه گیر و جهانی است در هم‌اندیشی‌های وسیع بفهمیم.
اواخر سال گذشته کتابی با «عنوان فهم کرونا: از شکستن کلان روایت‌ها تا تولد انسان - پروتز (هفت گفت‌وگو - یک بحث)» اثر مشترک مرتضی بریری، محمدمهدی سیدناصری و محمد آسیابانی توسط موسسه نشر و تحقیقات ذکر منتشر شد که پس از مدتی هم به چاپ دوم رسید. در صفحات آغازین این کتاب به موضوع هم‌اندیشی اشاره و بر اهمیت آن تاکید شده است. این اهمیت بر اساس درک کنشگری کرونا دوچندان می‌شود، چرا که این ویروس طریق زندگی و سیر و سلوک جهان را نیازمند تغییرات اساسی کرد. بر این اساس، به دست آوردن نظم و نظامی برای دوران پساکرونا نیازی مهم است و به دستیابی به این نظم، فهم عمیق‌تری از کرونا طلب می‌کند.
بیایید قدری از واژگان پرطمطراق فاصله بگیریم و با کلماتی ساده‌تر ابعاد این مهم را مرور کرده تا عمق حال و روز مردم پرمدعا و بی دفاع جهان کمی روشن‌تر شود، تا بتوانیم از رهگذر این مرور به فهمی ولو اندک از آن دست پیدا کنیم:
هر روز تعداد ما کم می‌شود اما این کم شدن داستان خاصی دارد؛ تا پیش از این بیماری اگر خانواده‌ای عزیزی را از دست می‌داد اقوام و دوستان چندین روز متوالی نزد خانواده می‌ماندند تا جای خالی عزیز سفر کرده‌شان کمتر حس شود. اما پس از شیوع ویروس کرونا دیگر عزاداری‌ها را نباید به صورت دست جمعی برپا کرد و خانواده‌های داغدار باید خود به تنهایی از پس خود بربیایند. بسیاری می‌گویند میزان رنجی که کرونا به بشریت منتقل کرده است قابل شمارش نیست.
حتی اکنون نوع دین ورزی انسان‌ها نیز تغییر کرده و معلوم نیست جهان پس از کرونا از منظر نوع نگاه به دین چه تغییری خواهد کرد. کرونا دشمنی است که که در تاریکی بر آدمیزاد هجوم آورد و باعث شد همه انسان‌ها در طول شبانه روز ساعت‌های مدیدی به آن فکر کنند. بشریت تا مدت‌ها استراتژی خاصی برای دفاع مقابل آن نداشت و هنوز هم البته دنبال راهی برای فهم آن است.
کتاب «فهم کرونا» اثری – هر چند مختصر – برای فهم کروناست و در آن تلاش شده تا مختصاتی کلی از تاثیرات فرهنگی، جامعه شناختی و حقوقی به خوانندگان خود منتقل کند. مرتضی بریری، محمدمهدی سیدناصری و محمد آسیابانی دغدغه‌های خود را با چند تن از اندیشمندان و روشنفکران در میان گذاشته‌اند و حاصل هم اندیشی خود را در قالب کتاب «فهم کرونا» با اهالی کتاب در میان گذاشته‌اند و وعده داده‌اند در آینده‌ای نزدیک تلاش خود را ادامه داده و ابعادی تازه‌ای از مضامینی همچون «تاثیر کووید ۱۹ بر مناسبات دینی و زندگی دین ورزانه انسان‌ها»، «تحولاتی که این بیماری در عرصه حقوق و روابط بین الملل خواهد گذاشت»، «صنایع فرهنگی در جهان پس از کرونا» و... را به اشتراک بگذارند.
کتاب «فهم کرونا» که در دو نوبت چاپ خود هزار نسخه تیراژ را تجربه کرده، با اینکه به نظر می‌رسد در صفحه آرایی و حروفچینی‌اش کمی عجله به خرج داده شده (چرا که شاهد برخی از غلط‌های تایپی در آن هستیم) اما محتوایش خاص است و همین محتوای مطلوب و مهم اشکالات کوچک را درون خود می‌بلعد.
هم‌اندیشی تهیه کنندگان کتاب با چهره‌هایی شاخص از اهالی فرهنگ و اندیشه ایران بوده است. اسامی طرف‌های گفت‌وگو از این قرار است: حمیدرضا شعیری، بهمن نامورمطلق، نظام بهرامی کمیل، فرید قدمی، محمد میلانی و فرزاد امینی. نگاهی به موضوعات گفت‌وگوها نیز اهمیت محتوا را می‌رساند: «کرونا و تولد انسان، پروتز»، «اثر پروانه‌ای کرونا و سندروم قرنطینه»، «کرونا و دین؛ ضرورت رویکرد ایجابی به مناسک»، «تحولات ساختاری در جهان پس از کرونا»، «کرونا و مصائب دست نامرئی بازار»، «کرونا و به چالش کشیده شدن کلان روایت‌های جهان مدعی» و «کرونا: آخرین مرحله نسخ تاریخ معنوی نفس ایرانی». همه این مباحث فهمی از کرونا را برای مخاطب به دست خواهد داد.
در اپیزود دوم کتاب «فهم کرونا» به کرونا و مسئله حقوق بین الملل پرداخته شده است. مقدمه روایی این بخش خواننده را به شدت با خود همراه می‌کند. کرونا از منظر حقوق بین الملل سلامت در چهار مبحث مورد پرداخت و جراحی قرار گرفته که شامل نقش و جایگاه و قواعد و اصول بهداشتی بین المللی در نظام حقوق بین الملل، توانمندی مقررات بهداشتی بین المللی در مقابله با شیوع ویروس کرونا، حقوق بین‌الملل بشر و سازوکار جهانی مقابله با کرونا و در نهایت وضعیت نظام بین الملل در دوران پس از کروناست.
علاوه بر این مطالب مختصری درباره مسائل مهم بین المللی که شامل مسئله اصلی، مسئله جهانی شدن، مسئله محیط زیست، صلح و منازعه، نظامیان و نظامی‌گری نیز آورده شده که جذابیت کتاب فهم کرونا را بیشتر می‌کند.
به هر حال کرونا صرفا یک پدیده پزشکی نبود و بر حوزه‌های فرهنگ، اقتصاد، سیاست و... نیز تاثیر گذاشت. فهم آن نیازمند دانش‌های بینارشته‌ای است. شاهد بودیم که پس از شیوع کرونا تنی چند از اندیشمندان مهم و اثرگذار در سطح جهان از جمله اسلاوی ژیژک، دیوید هاروی و... به فلسفه‌ورزی درباره آن پرداختند و جامعه‌شناسان نیز ابعاد جامعه‌شناختی این ویروس کنشگر را بررسی کردند، اما در کشور ما مباحث میان‌رشته‌ای چندانی در مسئله کرونا مطرح نشد. قطعا بشریت در آینده همانطور که در قبل با طاعون و... مواجه شد، با بیماری‌های فراگیر دیگری هم دست و پنجه نرم خواهد کرد. فهم میان‌رشته‌ای از بیماری‌ها، راه انسان را در مقابله پزشکی به آنها نیز هموارتر می‌کند.
نظر شما