غلامرضا جمشیدیها؛ استادتمام دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، در این نشست، به علت گرایشش به نظریات امامخمینی اشاره کرد و گفت: بهخاطر علاقه به اندیشههای دکتر شریعتی پا در رشته جامعهشناسی گذاشتم و در مسیر مطالعات جامعهشناسی به دنبال یک تئوری بودم که جواب سوالاتم را بدهد، ولی درسهای جامعهشناسی هم بازخوانی تاریخ غرب است، نه چیز دیگر و این درسها جواب سوالات مرا نداد تا اینکه در مقطع دکترا به نظریهای رسیدم که با نظر امامخمینی هم تطابق داشت. نظریه «دولت و تمدن»، به این معنی که هر جا دولتی باشد، تمدن هم هست و برای اصلاح جامعه باید دولتها اصلاح شوند.
وی اظهار کرد: در جریان مطالعات خود بدین نتیجه رسیدم که نهاد سیاسی بیش از هر چیز روی فرهنگ تأثیر دارد. در ادبیات جامعهشناسی هم میگویند که خردهنظامهای سیاسی برای جامعه هدفگذاری میکند و خلاصه دولتها میتوانند مسیر جامعه را تغییر دهند.
جمشیدیها سپس به موضوع حقوق بشر که آن را هم میتوان در چارچوب نظریه «دولت و تمدن» تحلیل کرد، پرداخت و آن را یک موضوع قدیمی دانست و افزود: در این زمینه دو نظریه وجود دارد: یکی ناهمانندی انسانها و دیگری همانندی آنها. تا قرن 18 میلادی اروپاییها با نظریه همانندی انسانها آشنا نبودند و حتی ارسطو به نظریه ناهمانندی انسانها معتقد است و طبق نظر او یونانیان آزاده هستند و باقی مردم به حکم طبیعت بردهاند. این فکر، فکر مسلط بر یونان و بهطور کلی در اروپا بوده و بیشتر متفکران آنها، چنین اندیشهای دارند. هگل هم میگوید کودک تاریخ در شرق شروع شده و در غرب به پختگی رسیده و ملت ژرمنی در اوج است. لذا طبق این نظر، آنها شرقیها را تحقیر میکنند و میگویند شما نمیتوانید و نمیفهمید و میخواهند شرق تحت سلطه آنها باشد. این نظریه ابزاری در دست سیاستمداران است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در مقابل، نظریه همانندی انسانها وجود دارد که ما اشاراتی به این نظریه را در نهجالبلاغه میبینیم. حضرت امیرالمؤمنینعلی علیهالسلام در مقدمه فرمان خود به مالک اشتر میفرماید: «وأشعِرْ قَلبَكَ الرَّحمَةَ لِلرَّعِيَّةِ ، والمحبَّة لَهُم ، واللُّطفَ بهِم؛ ولاتَكونَنَّ علَيهِم سَبُعا ضارِيا تَغتَنِمُ أكلَهُم؛ فإنَّهُم صِنفانِ : إمّا أخٌ لَكَ في الدِّينِ ، أو نَظيرٌ لَكَ في الخَلقِ»؛ دل خود را آكنده از مهر و محبّت و لطف نسبت به مردم گردان و مبادا براى آنان چون جانور درندهاى باشى كه خوردنشان را غنيمت دانی؛ زيرا كه مردم دو دستهاند: يا برادر دينی تو هستند و يا همنوع تو (نظيرٌ لَكَ في الخَلقِ).
مؤلف کتاب «حقوق بشر آمریکایی از اندیشۀ امام خمینی(ره)» تصریح کرد: بعد از قرن 18 اروپاییها به این نظریه رسیدند و حقوق بشر را بر اساس این نظریه تدوین کردند؛ ولی تنها در مقام حرف! در مقام عمل به همان نظریه ناهمانندی معتقدند و اعتقادشان این است که مردم شرق نمیتوانند فکر کنند. آنها اصلا نمیتوانند قبول کنند که با ما برابر هستند.
وی به ابتدای صحبت خود بازگشت و گفت: امامخمینی در آغاز انقلاب اسلامی همان نظریه همانندی و برابری انسانها را مطرح کرد و شعار «ما میتوانیم» براساس همین نظریه است. ایشان بر این اصل که فقط اروپاییها میفهمند، خط بطلان کشید. بنابراین طبق نظر ایشان، علت عقبماندگی مسلمین، دولتهای مسلمان هستند نه مردم. طبق نظر ایشان، اصلاحات باید از بالا شروع شود؛ راه اصلاح جامعه، اصلاح دولتمردان است و این با همان نظریه «دولت و تمدن» تطابق دارد.
جمشیدیها در پایان سخنان تأکید کرد: در منابع ما آنچه برای نظریهسازی در علوم اجتماعی نیاز است، وجود دارد و ما در دانشگاه تهران به سمت تأسیس یک گروه علوم اجتماعی اسلامی رفتیم و مجلهای هم داریم تحت عنوان «نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان». ما به دنبال این هستیم که اندیشههای امام و رهبری را با یک بینش جدید برجسته کنیم.
انتشار چنین آثاری از تحریف اندیشه امام جلوگیری میکند
محمدجواد محمدحسینی، مدیر روابط عمومی شرکت چاپ و نشر بینالملل نیز در این نشست با اشاره به کتاب «آنچه در آمریکا نیافتم»، تألیف ابوالحسن ندوی که در دهه 80 از سوی این انتشارات به چاپ رسید، از سابقه انتشار آثار فاخر درباره استکبارستیزی و نقد تمدن غرب سخن گفت و اهمیت کتاب «حقوق بشر آمریکایی از منظر اندیشه امام خمینی» را در این دانست که انتشار چنین آثاری از تحریف اندیشه رهبر کبیر انقلاب اسلامی جلوگیری میکند.
وی اظهار کرد: شرکت چاپ و نشر بینالملل آماده است تا آثار محققانی که با رویکردی آکادمیک و بر پایه اسناد معتبر خارجی سوابق آمریکا در نقض حقوق بشر و نقض عهدهای بینالمللی را به قلم میآوردند، منتشر کند؛ مشروط به آنکه تکمیلکننده و تصحیحکننده آثار مشابه قبلی باشد. این دست آثار که بر پایه چنین اسنادی باشد، میتواند در تمام محافل علمی مورد استناد قرار بگیرد و ذهنیت جامعه جهانی را نسبت به آمریکا روشنتر کند. همچنین این شرکت از ترجمه آثار خارجی با این موضوع و رویکرد هم استقبال میکند.
کتاب «حقوق بشر آمریکایی از منظر اندیشه امام خمینی(ره)»، با شمارگان یکهزار و 100 نسخه به بهای 40 هزار تومان از سوی شرکت چاپ و نشر بینالملل به زینت طبع آراسته شده است.
نظر شما