به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «مقدمه‌ای بر ریاضیات جمعیت» به همت محمدحسین نجاتیان، از سوی انتشارات روشن‌اندیشان منتشر شد. محمدمیرزایی عضو هیات علمی گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران و عضو انجمن جمعین شناسی ایران بر این کتاب تقریظی نوشته است و محمدحسین نجاتیان، که در این کتاب هم نقش مترجم و هم نقش مؤلف را دارد، با زمینه‌های ریاضی و آمار به جمعیت‌شناسی گرایش پیدا کرده‌ و نهایتاً جمعیت‌شناس شده‌است.

از ویژگی‌های مهم و قابل توجه کتاب حاضر آن است که افزون بر ارائه خلاصه‌ای ازمفاهیم مقدماتی جبرماتریس و انتگرال درفصل اول، نظریه‌های ریاضی نیز به صورتی ارائه شده‌اند که با استفاده از داده‌های آماری قابل فهم باشند. به این منظور، حداکثر کوشش به عمل آمده است که نظریه‌های مزبور بر پایه داده‌های حقیقی از جوامع بشری، و بدون استفاده از مثال‌های فرضی، نشان داده شوند. در همین راستا و به منظور نشان دادن چگونگی کاربرد یکی از آن نظریه‌ها در ایران، به طراحی و اجرای یک طرح پژوهشی برای آینده‌نگری در جمعیت زنان کشور بر پایه یک فرض معین (موضوع فصل پنجم کتاب حاضر) پرداخته شده، که در این زمینه از نگرشی نسبتاً جدید برخوردار است. تفصیل این طرح پژوهشی همراه با یافته‌های آن، موضوع فصل هفتم کتاب حاضر است.

در بحث ریاضیات جمعیت (فصل‌های دوم تا ششم)، به منظور تسهیل در پیگیری مطالب و نیز جلوگیری از پراکندگی ذهن خواننده، از اثبات ریاضی برخی از قضایا و نیز چگونگی رسیدن از یک صورت‌بندی به صورت‌بندی دیگر اجتناب، و اثبات آن‌ها بر عهدۀ خواننده گذاشته شده است. برای کمک به خواننده در این زمینه و نیز ارائه تمرین‌هایی در مورد جبر ماتریس و روش‌های انتگرال‌گیری، مجموعه مستقلی تهیه و همراه با نمادسازی‌های مورد استفاده در کتاب و تعریف هر یک از آن‌ها، در فصل هشتم ارانه شده است. به این ترتیب، فصول دوم تا ششم کتاب حاضر ــ جمعاً پنج فصل ــ از کیفیتس اقتباس شده، و سه فصل اول و هفتم و هشتم را نگانده تألیف کرده و بر متن افزوده است.

جای چنین کتابی در منابع فارسی جمعیت‌شناسی، به خصوص برای دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی، خالی بود. این مهم با تلاش دکتر نجاتیان به بار نشسته و به ترجمه و تألیف این کتاب منجر شده است.

جمعیت‌شناسی شاخه‌ای از علوم اجتماعی و رفتاری است و طبیعتی «میان‌رشته‌ای»، یا بر اساس تقسیم‌بندی اگوست کنت «ترکیبی» دارد. این طبیعت میان‌رشته‌ای ایجاب می‌کند که جمعیت‌شناسی با طیف وسیعی از علوم دیگر در ارتباط باشد. این رشته، به لحاظ طبیعت میان‌رشته‌ای‌اش، اصولاً در سطح تحصیلات تکمیلی و دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترا شکل می‌گیرد و دانشجویان با زمینه‌های متنوع و متفاوت در دوره کارشناسی برای تحصیلات تکمیلی وارد رشته جمعیت‌شناسی شده و در سطح کارشناسی ارشد یا دکترا فارغ‌التحصیل می‌شوند.

ریاضیات و آمار در تکوین روش‌ها و تکنیک‌های جمعیت‌شناسی نقش محوری داشته‌اند به‌طوری که بخش بزرگی از جمعیت شناسی تحت عنوان جمعیت شناسی ریاضی یا ریاضیات جمعیت به چگونگی کاربرد ریاضیات در جمعیت‌شناسی اختصاص یافته است. ریاضیات جمعیت، درواقع همزادی جدایی‌ناپذیر ازمطالعات جمعیت شناختی است چراکه از یک طرف هیچ یک از صورت‌بندی‌ها و الگو سازی‌های جمعیتی، که پایه و مایه پیدایش نظریه‌های جمعیت شناختی است، جز بر بستر ریاضیات شکل نمی‌گیرد و از طرف دیگر، انجام مطالعات میدانی و نیز برآوردهای گوناگون جمعیت شناختی، اعم از گذشته نگر یا آینده نگر، جز عبور ازمسیر ریاضیات راهی به مقصود ندارند.

یعنی، ریاضیات جمعیت در هرسه مرحله شکل‌گیری، تکامل و استفاده عملی از نظریه‌های جمعیت شناختی، نقش کلیدی دارد. صاحب‌نظرانی که با زمینۀ ریاضیات و آمار به جمعیت‌شناسی گرایش پیدا کرده‌اند در تدوین و تکوین تکنیک‌ها و روش‌های کاربردی این رشته نقش محوری داشته‌اند. مالتوس ریاضیدانی بود که اولین جایزۀ خود را در کمبریج در زمینۀ ریاضیات دریافت کرد. البته بعداً او به اقتصاد و از آن طریق به مباحث جمعیت‌شناسی گرایش یافت.