مرتضی قاضی، مدیرگروه مطالعات فرهنگی اجتماعی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در حاشیه مراسم جشن امضاء کتاب «شماره پنج» که در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در رابطه با فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی صورت گرفته در این مرکز گفت: در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس جدا از بحث کتاب‌هایی که در حوزه اسناد، مطالعات نظامی و تاریخ شفاهی منتشر می‌شود، با تأکید سردار علی محمد نائینی، رئیس مرکز، بخشی با عنوان گروه معاونت فرهنگی و اجتماعی ایجاد شده که به بحث خاطرات رزمندگان و نقش‌آفرینان دفاع مقدس به شکل مستند می‌پردازد.
 
وی اظهار کرد: کتاب‌هایی مانند «یحیی» که به خاطرات سردار رحیم صفوی با زبان روایی و داستان‌گونه پرداخته و زیر نظر مرتضی سرهنگی منتشر شده، کتاب «موقعیت ننه» که خاطرات طنز رزمندگان است، «آبادان لین 1» خاطرات مسئول بنیاد شهید آبادان در دوران جنگ، «روزهای جنگی سعید»، خاطرات سعید بلوری، از اعضای تخریب لشکر 27، «به شرط بهشت»، زندگینامه یکی از شهدای راوی مرکز به نام سعید امیری‌مقدم، «خانه بیست‌وششم»، خاطرات شهید مجید صادقی‌نژاد و کتاب «رسا» که مربوط به خاطرات میرزایی، مسئول کارخانه مهمات‌سازی جنگ است، از جمله آثاری است که اخیرا از سوی این مرکز منتشر شده است.
 
قاضی عنوان کرد: از جمله کتاب‌هایی که از قبل در این مرکز وجود داشته و در این نمایشگاه نیز ارائه شده می‌توان به کتاب «شماره پنج» اشاره کرد که نویسنده آن خودم بوده‌ام و تحقیق آن را خانم حسینی انجام داده‌اند. این اثر به نقش زنان در مقاومت آبادان به روایت فاطمه جوشی می‌پردازد و جایزه کتاب سال دفاع مقدس را دریافت کرد.
 
وی افزود: بخش ترجمه نیز در این مرکز، زیرمجموعه گروه معاونت فرهنگی و اجتماعی است و از کتاب‌های معروف این حوزه می‌توان به کتاب «ویرانی دروازه شرقی»، حاوی اطلاعات منحصربه‌فردی به قلم سرلشکر عراقی وفیق السامرائی از جنگ ایران و عراق، هجوم ارتش بعثی به کویت و پیامدهای آن، همچنین اوضاع عراق در دوران صدام است و کتاب «جنگ صدام» که شامل خاطرات راعد حمدانی، از فرماندهان صدام است، از زبان انگلیسی به فارسی ترجمه شده در در این مرکز به چاپ رسیده است.
 
مدیرگروه مطالعات فرهنگی اجتماعی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، کتاب «درس‌های جنگ مدرن»، تألیف آنتونی کردزمن را از جمله آثار برند این مرکز معرفی کرد و گفت: بخش پژوهش در این مرکز به بررسی نقش استان‌ها و اقشار مختلف در جنگ می‌پردازد و از جمله پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی می‌توان به جنگ شهرهای تهران و دزفول اشاره کرد. درواقع این گروه متشکل از سه بخش شده که یکی از آن‌ها، روایت مستند مردمی است که شامل خاطرات و زندگینامه شهدا و فرماندهان شهید است، مانند کتاب «مژه‌های سوخته» که به زندگینامه یوسف کلاهدوز پرداخته و از سوی حامد کلاهدوز، فرزند ایشان نگاشته شده است.
 
وی به آثاری با عنوان «نخل‌ها و آدم‌ها» و «عشق و نفرت» که در گذشته در قالب رمان در این مرکز منتشر شده اشاره کرد و افزود: در دوره جدید هنوز به رمان پرداخته نشده است.
 
قاضی تصریح کرد: یکی از مأموریت‌هایی که مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس دارد، ترجمه کتاب‌ها به زبان‌های دیگر است. کتاب‌ها چند طیف هستند. برخی کتاب‌ها مربوط به تاریخ جنگ هستند و در قالب این آثار می‌خواهیم به دنیا بگوییم که ماجرای جنگ ایران و عراق چه بوده و برای مخاطب انگلیسی که فرق ایران و عراق را نمی‌داند و درمورد این‌که چرا این دو کشور با هم جنگیدند، اطلاعی ندارد، روشنگری کنیم. ما باید با زبان روشن و ساده، ماجرای جنگ را تبیین و هدف خود را بیان کنیم. البته در گذشته، اطلس عملیات‌ها و سیر جنگ به زبان‌های فرانسه، عربی، روسی و انگلیسی ترجمه شده و تلاش شده این آثار به مخاطبان خارجی معرفی شوند. در این دوره نیز به دستور سردار نائینی، مسئول مرکز، کتاب‌هایی که برای مخاطب خارجی مناسب هستند، ترجمه شده‌اند از جمله کتاب «شماره پنج» که به سه زبان عربی، انگلیسی و فرانسه ترجمه شده و کتاب «امدادگر کجایی» و «خرمشهر در جنگ طولانی» نیز انتخاب شده‌اند که ترجمه شوند.