به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، روز جهانی حقوق بشر (به انگلیسی: Human Rights Day) به عنوان یک رویداد سالانه در ۱۰ دسامبر برگزار می‌شود. روز جهانی حقوق بشر توسط یونسکو نامگذاری شده ‌است. اعلامیه جهانی حقوق بشر یک پیمان بین‌المللی است که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ در پاریس به تصویب رسیده ‌است. این اعلامیه نتیجه مستقیم جنگ جهانی دوم بوده و برای اولین بار حقوقی را که تمام انسان‌ها مستحق آن هستند، به صورت جهانی بیان می‌دارد. اعلامیه مذکور شامل ۳۰ ماده است که به تشریح دیدگاه سازمان ملل متحد در مورد حقوق بشر می‌پردازد. مفاد این اعلامیه حقوق بنیادی مدنی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی‌ را که تمامی ابنای بشر در هر کشوری باید از آن برخوردار باشند، مشخص کرده‌ است. به مناسبت این روز نگاهی داریم به تعدادی از کتاب‌هایی که در مورد حقوق بشر چاپ و راهی بازار نشر شده‌اند. اطلاعات این کتاب‌ها برگرفته از تارنمای خانه کتاب و ادبیات ایران در بازه زمانی دو ساله است.
 


اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر
سال نشر: 1401
ناشر: ذکر
کتاب «اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر» 49 پرسش و پاسخ درباره اعلامیه جهانی حقوق بشر به انضمام متن انگلیسی و فارسی اعلامیه جهانی حقوق بشر است که به کوشش دکتر محمدمهدی سیدناصری و زهرا خادمی مطلق تالیف شده است. این کتاب حقوق بشر، اعلامیه‌ها و شعارها و... را دربرمی‌گیرد. این کتاب در قالب 49 پرسش به شرح کامل حقوق بشر می‌پردازد.
در مقدمه کتاب آمده است: حقوق بشر به حقوقی گفته می‌شود که همگان در همه زمان‌ها و مکان‌ها از آن برخوردارند. اعلامیه جهانی حقوق بشر شامل سی ماده است که به تشریح دیدگاه سازمان ملل متحد در مورد حقوق بشر می‌پردازد. مفاد این اعلامیه حقوق بنیادی مدنی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را که تمامی انسان‌ها در هر کشوری باید از آن برخوردار باشند، مشخص کرده است. منشور بین‌المللی حقوق بشر از اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و دو پروتکل انتخابی آن تشکیل شده است. در سال 1966 میلادی مجمع عمومی دو میثاق مذکور را به تصویب رساند. در سال 1976 میلادی هنگامی که منشور بین‌المللی حقوق بشر از سوی تعداد قابل قبولی از ملت‌ها مورد تایید قرار گرفت، به حقوق بین‌الملل تبدیل شد.
 


تغییرات اقلیم و حقوق بشر
سال نشر: 1401
ناشر:نگارستان اندیشه
کتاب «تغییرات اقلیم و حقوق بشر» حاصل ترجمه و تحقیق راحله خنده‌رو و سحر صحتی‌پور است که به تغییرات اقلیم، جنبه‌های زیست‌محیطی، حقوق بشر، تغییرات اقلیمی قوانین و مقررات و حقوق بین‌الملل محیط‌زیست می‌پردازد.
در مقدمه کتاب آمده است: مدت مدیدی است که یک محیط پاک، سالم و کارآمد برای برخورداری از حقوق بشر، مانند حقوق زندگی، سلامتی، غذا و استانداردهای مناسب زندگی امری ضروری برای ابنای بشر است. تغییرات آب و هوایی انسانی بزرگترین و فراگیرترین تهدید برای محیط طبیعی و جوامع بشری است که جهان تاکنون تجربه کرده است.
تغییرات آب و هوایی تاثیر عمیقی بر برخورداری از حقوق بشر برای افراد و جوامع در سراسر کره زمین خواهد داشت. این امر صرفا یک امکان انتزاعی نیست. تغییرات آب و هوایی در حال حاضر بر دما، شرایط هیدرولوژیکی و دمایی، عملکرد اکوسیستم و بهره‌وری کشاورزی در بسیاری از مناطق تاثیر می‌گذارد. جابجایی همچنین یک چشم‌انداز قریب‌الوقوع برای برخی از جوامع است، مانند جوامعی که در قطب شمال یا شمالگان قاره در حال ذوب شدن سریع و مناطق کم‌ارتفاع ساحلی قرار دارند. پژوهش مورد نظر نشان می‌دهد که چگونه دولت‌ها و سایر بازیگران می‌توانند تغییرات آب و هوایی را به شیوه‌ای سازگار با تعهداتشان برای احترام و رعایت، حفاظت، ترویج و اجرای حقوق بشر بررسی کنند.
 


توسعه تدریجی حقوق بشر در سازمان ملل متحد
سال نشر: 1401
ناشر: موسسه اندیشه کامیاب ایرانیان
کتاب «توسعه تدریجی حقوق بشر در سازمان ملل متحد» تالیف غلامحسین راشدی و جواد رحیمی گرگانی است که به سازمان ملل متحد و شورای حقوق بشر می‌پردازد.
در مقدمه کتاب می‌خوانیم: تهیه‌کنندگان پیش‌نویس منشور ملل متحد می‌دانستند که ماموریت سازمان ملل متحد تنها در صورتی می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد که به سه اصل اساسی صلح، توسعه و حقوق بشر و نیز به ارتباط میان این سه اصل توجه داشته باشد. حمایت جهانی از حقوق بشر یکی از موشوعات بنیادی عدالت است و لذا به خودی خود یک هدف است. همچنین در راه نیل به هدف حفظ صلح و تعقیب سیاست توسعه عادلانه نیز یکی از عناصر کلیدی حمایت از حقوق بشر است.
سازمان ملل متحد دستاوردهای اندکی در ارتباط با هر سه هدف داشته است زیرا در تحقق آرمان‌های منشور ملل متحد با مشکلات بزرگی دست و پنجه نرم کرده است.
در زمینه حقوق بشر، فعالیت هنجارسازی سازمان ملل متحد خوب بوده است اما در زمینه حمایت از حقوق بشر متاسفانه از ابتدای تشکیل ملل متحد نیز دستاورد بسیار ناچیزی داشته است. بر اساس منشور ملل متحد، ترویج و حمایت از حقوق بشر از ماموریت‌های اصلی این سازمان است. منشور سازمان ملل شامل ارجاعاتی کلی مبنی بر احترام به حقوق بشر بدون اشاره به حقوق‌های خاص است.
 


جنسیت و منع تبعیض در آموزش رویکرد نظام بین‌المللی حقوق بشر
سال نشر: 1401
ناشر: پژوهشکده حقوقی شهر دانش
کتاب «جنسیت و منع تبعیض در آموزش رویکرد نظام بین‌المللی حقوق بشر» به قلم فرانک ظهیری با دیباچه‌ای از دکتر سیدقاسم زمانی به موضوع تبعیض در آموزش و پرورش با تکیه بر نظام بین‌المللی حقوق بشر می‌پردازد.
در مقدمه کتاب آمده است: یکی از مقولات مهم برای پیشرفت، سعادت و بهروزی مردم هر کشور، اهمیت و جایگاهی است که برای نهاد آموزش قائلند. نقش آموزش در توسعه و تعالی جوامع انسانی قابل کتمان نیست و همواره یکی از دغدغه‌های سیاستمداران و مسوولان در هر اجتماعی به شمار می‌رود. حجم عظیم سرمایه‌گذاری‌ها در این حوزه و تلاش برای بهره‌گیری از مناسب‌ترین و جدیدترین روش‌ها برای آموزش، گواهی بر این مدعاست.
حق بر آموزش نیز باید بسان دیگر حق‌های بشری بدون تبعیض و با رعایت دقیق و همه جانبه اصل برابری اعمال شود و ماهیت این حق چنین چیزی را ایجاب می‌کند. اولین و مهم‌ترین تبعیضی که در مقام اجرای احق به ذهن متبادر می‌شود، تبعیض جنسیتی در آموزش است که تفوق و برتریی جنس مذکر را بر «جنس دوم» رقم می‌زند. این تبعیض، مبین رابطه‌ای اجتماعی است که در آن مردان بر زنان اعمال قدرت می‌کنند و حقوق آموزشی زنان نادیده گرفته می‌شود. این کتاب به بررسی نقطه تلاقی دو مفهوم یادشده، یعنی «حق بر آموزش» و «عدم تبعیض» از منظر جنسیت می‌پردازد و تلاش می‌کند با محور قرار دادن اسناد و معاهدات بین‌المللی، شمایی کلی و جامع از آخرین تحولات حقوق بین‌الملل در این زمینه ترسیم کند و البته به تحولات حقوق داخلی ایران نیز بی‌اعتنا نیست.
 


حقوق بشر امنیت در روابط ایران و اتحادیه اروپا
سال نشر: 1401
ناشر: میراث شرق
کتاب «حقوق بشر امنیت در روابط ایران و اتحادیه اروپا» تالیف محمدصادق محمودی به موضوع حقوق بشر ایران و حقوق بشر کشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌پردازد. نویسنده در مقدمه کتاب آورده است: کتاب حاضر برای بررسی رفتار و تعامل سیاسی اتحادیه اروپا در قبال ایران نگاشته شده است و سعی می‌کند تا با تحقیق پیرامون روابط ایران و اتحادیه اروپا در بازه زمانی 1992 تا 2015 معمای رفتاری آنها را حل کرده و برای تغییرات رفتاری اتحادیه اروپا در برابر ایران علت قانع‌کننده‌ای بیابد و به موضوع «حقوق بشر- امنیت در روابط ایران و اتحادیه اروپا» پاسخ مناسبی بدهد.
برای یافتن این پاسخ پس از بررسی اسناد، کتب و مقالات مرجع به این نتیجه رسیدیم که اتحادیه اروپا تا زمانی که تهدید خاصی ندارد و یا احتمال خطری برای مردم، هویت و مرزهای خود نداشته باشد، همواره بر امور هنجاری مورد تایید خود تاکید می‌ورزد و خود را مدافع اموری همچون حقوق اساسی و حقوق بشر می‌داند. اما به محض اینکه خطری کیان این اتحادیه را تحت تاثیر بگذارد و یا هویت آنها را تحت‌الشعاع خود قرار دهد، با تغییر موضع رویکردی امنیتی به خود می‌گیرد و در حقیقت حقوق بشر در اولویت بعد از امنیت قرار دارد.


 
مبانی حق حیات از منظر قرآن کریم و اسناد حقوق بشر
سال نشر: 1400
ناشر: مرکز بین‌المللی
کتاب «مبانی حق حیات از منظر قرآن کریم و اسناد حقوق بشر» تالیف سیدمحمدعلی عون است که به حقوق بشر و جنبه‌های قرآنی آن می‌پردازد. در این کتاب می‌خوانیم: با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و در عصر جهانی شدن ارتباطات، پرسش‌ها و چالش‌های نوینی در حوزه علوم انسانی، فراروی اندیشمندان مسلمان قرار گرفت که برخاسته از مسوولیت دشوار حکومت در این عصر است؛ دورانی که پایبندی به دین و سنت در مدیریت همه جانبه کشورها بسیار چالش‌برانگیز می‌‌کند. از این رو، مطالعات و پژوهش‌های به روز، جامع، منسجم و کاربردی در حوزه دین، بر اساس معیارهای معتبر جهانی و اندیشه‌های ناب و ژرف بایسته و ضروری است و جلوگیری از انحرافات فکری و تربیتی پژوهندگان حوزه دین، مهم و مورد عنایت بنیان‌گذاران این شجره طیبه است.
جهانی شدن و گسترش سلطه فرهنگی غرب در سایه رسانه‌های فرهنگی و ارتباطی اقتضا دارد که دانش‌پژوهان و علاقه‌مندان به این مباحث با اندیشه‌های بلند و ارزش‌های متعالی آشنا شوند و این مهم با ایجاد رشته‌های تخصصی، تولید متون جدید و غنی، گسترش دامنه آموزش و تربیت سازمان‌یافته دانشجویان به سرانجام خواهد رسید.
 


حقوق بشر
سال نشر: 1400
ناشر:رهام اندیشه
کتاب «حقوق بشر» به قلم محسن طاعتی مقدم ضیابری به تبیین حقوق بشر پرداخته است. در مقدمه این کتاب آمده است: از اساسی‌ترین و بنیادی‌ترین حقوق، حقوق بشر است که هر شخص به صرف انسان بودن از آن برخوردار می‌شود و عوارضی که بر انسان وارد می‌شود از قبیل جنسیت، نژاد، ملیت، رنگ، زبان، مذهب و سالم یا معلول یا مریض بودن و امثال اینها در برخورداری انسان‌ها از این حقوق به هیچ وجه مدخلیتی ندارد. با بررسی و غور در اعلامیه جهانی حقوق بشر شامل جهان شمول بودن، غیرقابل سلب بودن، تبعیض ناپذیری و برابری است. حال پس از آنکه ویژگی‌های حقوق بشر را شناسایی کردیم، به مصادیق حقوق بشر می‌پردازیم.

مصادیق حقوق بشر عبارتند از: حق حیات، حق عدم اعمال شکنجه بر متهم و مجرم، حق حریت یا عدم بردگی، حق برخورداری از یک محاکمه منصفانه و آزادی بیان که مطابق ماده نوزدهم میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی هیچ‌کس را نمی‌توان به مناسبت عقایدش مورد مزاحمت قرار داد و هر کسی حق آزادی بیان دارد. این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه‌ اطلاعات و افکار از هر قبیل  بدون توجه به سرحدات است. بدیهی است که مصادیق حقوق بشر منحصر به موارد فوق نیست ولی آنچه بیان شد از بنیادی‌ترین حقوقی است که هر انسان بماهو انسان از آن برخوردار است.
 


درآمدی بر حقوق بشر در اسلام
سال نشر: 1400
ناشر: دادگستر
درآمدی بر حقوق بشر در اسلام تالیف ابراهیم موسی‌زاده به حقوق بشر با تکیه بر جنبه‌های مذهبی آن با تکیه بر اسلام می‌پردازد. در مقدمه این کتاب آمده است: حقوق بشر فارغ از اینکه از چه منظری و در مقام مقایسه با کدام دین و یا فرهنگ بررسی شود، امروزه تبدیل به یکی از گفتمان‌های مسلط و رایج جهان شده است. اگر در حال حاضر چند موضوع وجود دارند که جهان معاصر را تحت سیطره خود گرفته‌اند، مسلما یکی از مهم‌ترین آنها؛ حقوق بشر است که هم دولت‌ها را در سطح داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی درگیر کرده است و هم نوع بشر و شهروندان را به مطالبه حقوق خویش ترغیب و تشویق می‌کند.

گفتمان حقوق بشر نه فقط همه شاخه‌ها و گرایش‌های حقوقی بلکه عرصه‌های دیگری همچون فلسفه، اخلاق و مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، مدیریت، هنر، پزشکی، مدیریت، اقتصاد، سیاست و... را درنوردیده است. لذا امروزه همه شاخه‌های حقوقی، همچون آئین دادرسی، حقوق اداری، حقوق کیفری، حقوق خانواده، حقوق اساسی، حقوق بین‌الملل و... سمت و سو و جهت‌گیری حقوق بشری پیدا کرده‌اند، بر این اساس آشنایی با مفاهیم، مبانی، منابع، مصادیق و نحوه تامین و تضمین حقوق بشر برای دانشجویان و دانش‌پژوهان حقوق امری ضروری است.
 


آموزش حقوق بشر در نظام بین‌المللی
سال نشر: 1400
ناشر: جهاد دانشگاهی قزوین
کتاب «حقوق بشر در نظام بین‌المللی» که به تبین حقوق بشر می‌پردازد تالیف و گردآوری محسن مقیمی کاخکی است. این کتاب شامل پنج فصل مبتنی بر آموزش در سند 2030، برنامه‌های اقدام سازمان ملل متحد، آموزش حقوق بشر از منظر منابع اصلی بین‌المللی حقوق بشر، آموزش حقوق بشر از منظر منابع فرعی بین‌المللی حقوق بشر و آموزش حقوق بشر از منظر اسناد بین‌المللی مرتبط است.
در مقدمه این کتاب آمده است: حقوق بشر تنها از طریق تقاضای توام با آگاهی و مداوم مردم برای حمایت از خویش محقق می‌شود. آموزش حقوق بشر ارزش‌ها، باورها و نگرش‌هایی را ترویج می‌کند که همه افراد را تشویق می‌د تا از حقوق خود و دیگران حمایت کنند. این درک مسوولیت مشترک همه را برای تبدیل شدن و توسعه یافتن حقوق بشر به واقعیت عینی در هر جامعه یاری می‌کند. آموزش حقوق بشر سهم اساسی در جلوگیری مستمر و طولانی مدت از نقض حقوق بشر دارد و نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری مهمی در تلاش برای دستیابی به جامعه‌ای عادلانه است که در آن حقوق بشر همه افراد مورد احترام قرار گیرد. مجمع عمومی سازمان ملل نیز طبق قطعنامه شماره (48/141مجمع عمومی) راهبردهای اجرایی و برنامه‌های خود را در زمینه آموزش حقوق بشر اعلام می‌دارد.
 


ایده‌های نوین حقوق بشر
سال نشر: 1400
ناشر: شرافت
کتاب «ایده‌های نوین حقوق بشر» نوشته برترند رامچاران و ترجمه دکتر مسعود راعی، سیدعلی نوری منصوری و صبا عصیانی خوزانی به موضوع حقوق بشر و همکاری‌های بین‌المللی می‌پردازد. در پیشگفتار این کتاب به قلم دکتر مسعود راعی می‌خوانیم: نظام بین‌المللی حقوق بشر با همه فرازها و فرودهای تاریخی خویش پیشرفت‌های قابل توجه و مهمی در عرصه بین‌المللی را رقم زده است. از آنجایی که نگاه اصلی و اولیه این نظام به حمایت از انسان برمی‌گردد می‌توان آن را گامی مهم و قابل توجه در عرصه جهانی تلقی کرد. آسیب‌پذیری نوع انسان‌ها در روابط اجتماعی به صورت کلی و آسیب‌پذیرتر بودن برخی دیگر از افراد به دلایل متفاوت از سوی دیگر نیاز مبرم به حمایت از انسان را شکل داده است. فرایند چنین حمایتی ابتدا از ایده‌های مصلحان اجتماعی سرچشمه گرفت که باد اذعان کرد در راس همه این مصلحان انبیاء الهی قرار گرفته‌اند، در ادامه این جریان سندهایی بین‌المللی متعددی شکل گرفت که این اسناد زمینه اجرایی شدن نوع و کیفیت حمایت از انسان را تبیین کرده است. این اسناد که در ابتدا نگاه معاهده‌ای را نشان می‌دادند امروزه در قالب قواعد آمره و قواعد عام‌الشمول از جایگاه بسیار ویژه و مهمی برخوردار شده‌اند.
 


حقوق بشر
(مقدمه‌ای کوتاه)
سال نشر: 1400
ناشر: کتابداران
کتاب «حقوق بشر» (مقدمه‌ای کوتاه) نوشته اندرو کلافام و ترجمه دکتر محسن طاعتی مقدم ضیابری به تبیین حقوق بشر می‌پردازد.
در سخن مترجم این کتاب در آغاز می‌خوانیم: حقوق بشر به اساسی‌ترین و ابتدایی‌ترین حقوقی اطلاق می‌شود که هر شخص به طور ذاتی و فطری به صرف انسان بودن از آن بهره‌مند می‌شود. ویژگی‌های مذکور برای حقوق بشر عبارتند از: جهان‌شمولی، غیرقابل سلب بودن، تبعیض‌ناپذیری، انتقال ناپذیری، تفکیک‌ناپذیری و برابری، با عنایت به تعریف ارایه شده و ویژگی‌های ذکر شده برای حقوق بشر، می‌بایست قائل شد که این حقوق به تمامی افراد قطع نظر از مکانی که در آن زندگی می‌کنند، تعلق دارد و نمی‌توان هیچ کسی را از این حقوق محروم کرد.
در جوامع باستان مفهوم حقوق بشر به گونه‌ای که امروزه وجود دارد، نبوده است بلکه به صورت مجموعه‌ای مفصل از وظایف بشری از قبیل عدالت‌طلبی، جمال‌طلبی، کمال طلبی و خیرخواهی بوده است. اساسا حقوق بشر از مفهوم حقوق طبیعی اخذ شده است. نهایتا باید گفت که نظریه جدید حقوق بشر در طول نیمه دوم قرن بیستم ظهور پیدا کرد به گونه‌ای که در این دوره، محوری‌ترین مساله سیاسی و اجتماعی محسوب می‌شود. ماده یک اعلامیه جهانی حقوق بشر اشعار می‌دارد: تمامی ابنای بشر آزاد به دنیا می‌آیند و از لحاظ منزلت و حقوق با هم برابرند. به آنها موهبت عقل و وجدان عطا شده است و باید نسبت به یکدیگر روحیه برادری داشته باشند.