به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، برنامه رونمایی از کتاب پی‌نمای «از چیزی نمی‌ترسیدم» زندگی‌نامه خودنوشت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی با حضور سعید رزاقی، پژوهشگر هنر، پرویز اقبالی، عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد و داوود امیریان، نویسنده و پژوهشگر جنگ چهارشنبه 14 دی‌ماه در (سرای کتاب) موسسه خانه کتاب و ادبیات داستانی ایران برگزار شد.

سعید رزاقی گفت: دست‌نوشته‌های حاج قاسم را به ما دادند و بعد از ما خواستند پی‌نما (تصویرسازی) بسازیم. من متن یادداشت‌ها را در یک ساعت خواندم و در ذهنم شروع کردم به تصویرسازی. بعد متن یادداشت‌ها را برای پی‌نما نویس فرستادم تا به شکل پی‌نامه دربیاورد.

او افزود: هر کشوری برای خودش قهرمان‌هایی دارد. برخی از کشورها روی قهرمانان فوتبالی مثل رونالدینو کار می‌کنند و آن را به کشورهای مختلف به صورت این نوع قالب هنری در کتاب‌ها می‌فرستند و فرهنگ‌سازی می‌کنند. در بعضی از کشورها مثل آمریکا قهرمانان چندانی دارند برای همین سراغ قهرمان‌های اساطیری می‌روند که قهرمان‌های تخیلی خودشان را در بیاورند. ما در اینجا در فرهنگ ایرانی پهلوان داریم. در این میان فرق پهلوان و ابرقهرمان در این است که وقتی ابر قهرمان‌های آمریکایی را نگاه می‌کنیم به نوعی هدف وسیله‌یشان را توجیه می‌کند و مسیری را که بخواهند می‌روند.    

این پژوهشگر با اشاره به دشواری‌های کار درباره قهرمان ایرانی عنوان کرد: ما در ایران پهلوان علمی داریم، پهلوان ورزشی، پهلوان نظامی که به هر شکلی حاضر نمی‌شود هر کاری را پیش ببرد. پهلوان یک ایدئولوژی و نگرش خاص عقیدتی دارد و همین طوری نیست که سر خود کاری را انجام بدهد، مسلما عقایدی دارد. ما در این پی‌نامه بر آن شدیم که روی شخصیتی مانند حاج قاسم کار کنیم. ابتدا خیلی دلم خواست که این کار انجام شود، اما وقتی وارد کار شدیم، تازه دریافتم چه کار دشواری است! با همه دشواری‌ها در این کتاب بسیار سعی کردیم دوباره حاج قاسمی را  که قبل از شهادت دورادور می‌شناختیم برای این اثر تلاش کردیم به او نزدیک‌تر و نزدیک‌تر شویم.

سعید رزاقی گفت: در هنگام کار به این فکر می‌کردیم که چه تصویری در خواهیم انداخت و به نوجوانی که قرار است چه شخصیتی را به عنوان الگوی خودش قرار بدهد. اجازه دهید برایتان مثالی بزنم؛ در بازی‌های ایرانی از مرحله پایین تا بالا به حرکت درمی‌آید و مسیر آخر را طی می‌کند تا به بالا برسد. خب، حاج قاسم دقیقا همان نوجوانی بود با همان آزمون‌های درست و خطای نوجوانی درست مثل تک تک ما که خودش به این مسائل اشاره می‌کند. او مراحل پیشرفت را پله پله با سختی زیاد پشت سر می‌گذارد. من تصور می‌کنم به دو دلیل او توانست مراحل پیشرفت را طی کند؛ ابتدا لقمه حلال که خودش در خاطراتش بارها و بارها به آن اشاره که در زندگی‌اش خیلی نقش مهمی داشته و دیگری؛ پای روضه امام حسین(ع) نشسته است.

او ادامه داد: در این کتاب هم نشان داده شده که این همه وقت سر روضه و سینه‌زنی امام‌ حسین(ع) چه با خودش آورده است. من باید اثرات این حضور را تا حدودی در این کتاب منتقل می‌کردم. برای همین در بخشی از کتاب این موضوع قابل لمس است، در قسمتی از زندگی‌نامه خودنوشت قرار بود، حاج قاسم برای مبارزه در زمان شاه از یک پلیس اسلحه‌اش را بگیرد. با یکی از دوستانش قرار می‌گذارد و در پاساژ کسری در آنجا پلیس را دعوت می‌کنند و قاسم مخفی می‌شود. به دلیلی این اتفاق رخ نداد.

این پژوهشگر با تکیه بر فرهنگ ایرانی و الگوسازی از سردار سلیمانی با توجه به جزئیات فرهنگ ایرانی به عنوان یک پهلوان نظامی بیان کرد: خب، من باید چه جوابی به مخاطب نوجوان بدهم که سوال برایش پیش می‌آید. نوجوان امروز که قرار است از حاج قاسم الگو بگیرد، در این قسمت برایش سوال پیش می‌آید که چرا اسلحه را از پلیس نگرفت؟ من در این قسمت به پی‌نامه‌نویس گفتم بنویسد که پلیس به خانه دوست حاج قاسم می‌رود و دوستش سر پلیس را گرم می‌کند تا حاج قاسم اسلحه را از پلیس بگیرد. در اینجا چنین مطرح کردیم که رفتار حضرت مسلم را انجام می‌دهد. وقتی پای روضه امام حسین(ع) می‌نشینی پس باید از این روضه سهمی ببری. مسلما آن لقمه حلال و روضه امام حسین(ع) این موضوع را نشان می‌دهد که پلیس به عنوان مهمان وارد خانه شده و خلع سلاح کردن مهمان جایز نیست.

سعید رزاقی گفت: وقتی پلیس از خانه می‌رود، دوست حاج قاسم سوال می‌پرسد: «چیه ترسیدی؟» او در جواب می‌گوید: «آخه مهمانت بود، اگر می‌زدم بی‌معرفتی می‌شد.» همین جمله کافی است و احتیاج به گل درشت کردن آن نیست.پهلوان نظامی ایرانی یعنی اصول مردانگی را بدانی و به جا بیاوری. به همین سادگی.

تاثیر بسزای تصویر در انتقال فرهنگ
پرویز اقبالی، پژوهشگر هنر در ادامه این برنامه گفت: وقتی در یک تمدن قرار است انتقال فرهنگی اتفاق بیفتد، معمولا در آن تمدن که بر اساس یک تفکر و فرهنگی شکل می‌گیرد، سعی می‌کنند فرهنگ خودشان را به زبان تصویر ترجمه کنند تا بیشتر بتواند روی نسل‌ها تاثیر بگذارد. در یک فرهنگ هم شیوه انتقالش بر اساس زبان و کلام است که سینه به سینه انتقال پیدا می‌کند. لذا فرهنگ تصویری نقش خیلی کمی دارد.

او افزود: اما برای درک بهتر عامل انتقال فرهنگ به نسل‌های گذشته اکنون به این نتیجه رسیدند که از ابزارهای تصویری نهایت استفاده را بکنند. اگر توجه کنید سینما و تلویزیون با فیلم‌هایی که پحش می‌کنند هم تاثیر مثبت دارد هم تاثیر منفی. اگر بتوان در آن فرهنگ تصاویری ایجاد کرد و قهرمانان و الگوهای مثبت جامعه را منتقل کرد. خوشبختانه کشور ما در حوزه‌های مختلف کم الگو ندارد؛ هم در تاریخ قدیم هم در تاریخ جدید.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: برای مثال نگاه کنید کره‌ای‌ها مثل ما تاریخ ندارند اما چه قهرمان‌هایی برای فیلم‌هایشان تولید می‌کنند! در حالی که ما تاریخی سه هزار ساله پر از تغییر و تحولات داریم سرشار از قهرمان و الگو در زمینه‌های مختلف علمی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و نظامی. ما می‌توانیم روی تاریخ ایران سرمایه‌گذاری کنیم نه برای اینکه بگوییم کاری انجام دادیم بادی به هر جهت! بلکه کاری کنیم که نسل‌های گذشته به تاریخ خودشان افتخار کنند.

معرفی شخصیت‌های ملی و مذهبی تاریخ ایران به نوجوانان
داوود امیریان در رونمایی پی‌نمای کتاب «از چیزی نمی‌ترسیدم» گفت: معمولا انتقال برخی مفاهیم به صورت کمیک استریپ به کودکان و نوجوانان بسیار راحت‌تر است و کودکان با این شیوه انتقال فرهنگ بهتر ارتباط برقرار می‌کنند. در پی‌نمایی کتاب «از چیزی نمی‌ترسیدم» نیز مطالب بسیار خوبی به بچه‌ها منتقل شده است در حالی که ارتباط برقرار کردن نوجوانان با متن زندگی‌نامه خودنوشت حاج قاسم بسیار دشوار است. 

او افزود: سعید رزاقی فردی استخوان خرد کرده در زمینه پی‌نماست و خیلی خوب است که او زندگی‌نامه سردار سلیمانی را برای کودکان و نوجوانان پی‌نمایی کرده است. اما برای ادامه‌دار بودن چنین کارهایی نیاز به امکاناتی چون استدیو و یک گروه حرفه‌ای است که در کنار هم بتوانند کار را با بالاترین کیفیت و در عین حال کمترین زمان پیش ببرند. متاسفانه در کشور ما از این شیوه چندان استفاده نمی‌شود و بهتر است بگوییم از چنین کارهایی حمایت خوبی صورت نمی‌گیرد. 

این طنزنویس بیان کرد: سرمایه‌گذاری در زمینه پی‌نمایی به مدیریت فرهنگی برمی‌گردد. از آنجا که مدیران فرهنگی ما وقتی بر سر کار می‌آیند، طرح و برنامه ندارند، لذا در مدت زمانی که بر سر کار هستند، کار چندانی هم صورت نمی‌گیرد. در حالی که اگر مدیر فرهنگی ما از هنر سر بیارود و در زمینه پی‌نمایی برنامه داشته باشد از این طریق می‌توان بسیاری از پهلوانان، شخصیت‌های مهم ملی و مذهبی تاریخ ایران را به صورت پی‌نما به کودکان و نوجوانان این سرزمین معرفی کرد. متاسفانه در این زمینه چند کار خوب انجام شد اما هنوز این حوزه برای مدیران ما حداقل ناشناخته است و نتوانستند از ظرفیت‌های خوب آن بهره بگیرند.