در این کتاب نویسنده کوشیده است با استفاده از نظریه‌های جامعه‌شناسانه به شرح و توصیف و تحلیل تاریخ سلسله‌ها و حکومت‌گران ایرانی بپردازد. این کتاب از سوی غلامرضا علی بابایی و از سوی انتشارات «کتاب آمه» در سال 1390 در یک جلد و چهارصد و شصت و نه صفحه به چاپ رسیده است. کتاب «تاریخ سیاسی ایران از شاهنشاهی هخامنشیان تاکنون» در هشت فصل تدوین شده است اما در واقع دو بخش اصلی دارد: بخش اول سیری در تاریخ ایران پیش از اسلام، از هخامنشیان تا سقوط ساسانیان و بخش دوم تاریخ ایران از ورود اسلام تا سقوط سلسله پهلوی در سال 1357.
وی افزود: نویسنده در کتابش شرحی تحلیلی از ویژگی‌های سرزمین ایران و چگونگی تشکیل نخستین حکومت‌ها در ایران و به دنبال آن چالش‌های فرمانروایان سلسله‌های پیش از اسلام را با گروه‌ها و طبقات مختلف اجتماعی مورد نقد و بررسی قرار داده است. سپس نتایج فتح ایران به دست اعراب مسلمان را بررسی کرده که مهم‌ترین نتیجه آن سقوط ساسانیان، آخرین سلسله قدرتمند حکومتی در ایران پیش از اسلام بود. همچنین از نتایج اساسی دیگری که فتح ایران به دست اعراب مسلمان در پی داشت، البته از نگاه مولف کتاب سرازیر شدن اقوام و ایلات مختلف عرب و ترک و مغول به ایران و تشکیل سلسله‌های جدید حکومتی در ایران بود، که مولف کوشیده است تحلیلی تاریخی و جامعه‌شناسانه درباره آنها ارائه کند.
رفیعی بیان کرد: فصل‌های 6 و 7 و 8 این کتاب درباره تاریخ مدرن ایران، از صفویه تا سقوط سلسله پهلوی است. مسائل مختلف دوران معاصر در عصر رضاشاه و سپس محمدرضا شاه و چالش‌های آنان با نیروهای ملی و مذهبی و در نهایت عوامل موثر در سقوط سلسله پهلوی و تحلیل‌هایی تاریخی و سیاسی ارائه شده است. از این روی این کتاب می‌تواند برای نسل جوان ما که مشتاق آگاهی از تاریخ سرزمین مادری است، مفید باشد.
.jpg)
این پژوهشگر تاریخ در ادامه گفت: دومین کتابی که برای مطالعه در روزهای تعطیل نوروز پیشنهاد می‌کنم، کتاب ارزشمند استاد فقید دکتر عبدالحسین زرین‌کوب، مورخ و ادیب نام آشنای معاصر است. این کتاب «روزگاران» نام دارد که اولین بار در سال 1375 در سه جلد چاپ شد ولی چاپ‌های اخیر آن در یک جلد چاپ شده است. این کتاب به قول استاد فقید زرین‌کوب نگاه دیگری است به تاریخ و روزگارانی که سرزمین ایران از آغاز تا امروز از سر گذرانیده است. کتاب با نگاهی گذرا ولی در عین حال عمیق، مستدل و مستند به گذشته تاریخی ایران، پیش از ورود اسلام، آغاز شده و تا دوران حاضر ادامه یافته است. بخش نخست آن دورنمایی از رویدادهای تاثیرگذار در تاریخ فرهنگ و تمدن ایران را در بردارد. دوران پیش از اسلام به قول استاد فقید دکتر زرین‌کوب «دوران کشمکش برای تثبیت هویت ایرانی» بود. بخش‌های دیگر کتاب دوران اسلامی، یعنی از ورود اسلام به ایران تا دوران صفویه را در برمی‌گیرد.
وی افزود: از نگاه استاد زرین‌کوب ویژگی مهم این دوران «تلاش برای حفظ هویت ایرانی» توسط ایرانیان است و در نهایت بخش سوم کتاب هم از تشکیل سلسله صفویه تا زمان حاکمیت سلسله پهلوی تحلیل‌های نغز و دلنشینی ارائه کرده است. استاد زرین‌کوب ویژگی این دوران را نیز دوران «استغراق در هویت ایرانی» می‌داند. از نگاه مولف این سه دوران در توالی با یکدیگر و در جهت وحدت و استمرار تاریخی مردم ایران قرار دارد.
رفیعی بیان کرد: زرین‌کوب در جایی از کتاب می‌نویسد نگاه به گذشته‌های دور، برخلاف نظریه برخی از منکران، واپس‌گرایی نیست، بلکه استوار کردن قدم در موضعی است که آنچه پیش روی است و آینده نام دارد از آن جا روشن‌تر و بهتر می‌تواند دیده شود. استاد زرین‌کوب به درستی متذکر شده است که تاریخ هرگز تکرار نمی‌شود و عموما تکرار خطاها و تجربیات انسانی را تکرار تاریخ می‌پندارند. چیزی که این توالی رویدادهای روزگاران به انسان می‌آموزد همانا تحول دائم و بی‌وقفه جهان و تکامل انسانیت واقعی و تداوم جهت دریافت فرصت تزکیه و تلاش برای برقراری سعادت و عدالت در میان انسان‌ها برای رسیدن به انسانیت واقعی است.
وی در ادامه گفت: مطالعه این دو کتاب همراه با هم و در مقایسه با یکدیگر و شناخت نقطه نظرات ارائه شده توسط نویسندگان، که یکی ایرانی و دیگری غیر ایرانی است، می‌تواند به شناخت هر چه بهتر و علمی‌تر تاریخ ایران برای نسل جوان مفید و تجربه‌آموز باشد.
نظر شما