فاطمه نیروی آغمیونی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به مروری کوتاه بر زندگی و فعالیت‌های ادبی مهرداد اوستا، پدر شعر انقلاب اسلامی پرداخت و عنوان کرد: این شاعر، نويسنده و متفكر بزرگ معاصر سال 1308 در خانواده‌ای از اهل و شعر ادب در شهر بروجرد متولد شد. مهرداد اوستا استعداد شعرگویی داشت و از کلاس پنجم ابتدایی (12 سالگی) به تشویق معلمان خود سرودن شعر را آغاز كرد. وی پس از گذراندن تحصیلات دبستان و متوسطه به تهران رفت و فعالیت‌های ادبی خود را آغاز کرد. اوستا تحصیلات دانشگاهی خود را از سال1327  با ورود به دانشکده الهیات دانشگاه تهران آغار کرد و لیسانس گرفت. سپس با مدرک فوق ‌‌لیسانس در رشته فلسفه از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. مهرداد اوستا هم‌زمان با تحصیل در دانشگاه، به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد و به عنوان دبیر در چندین دبیرستان تهران به تدریس پرداخت. مهرداد اوستا در شهریور ماه ۱۳۳۲ شعرهایی در مخالفت با رژیم پهلوی سرود و مدت هفت ماه را به عنوان زندانی سیاسی در زندان گذراند. مهرداد اوستا روز 17 اردیبهشت 1370 زمانی كه در محل كار خود مشغول تصحيح شعر يكی از شاعران بود بر اثر عارضه قلبی درگذشت.
 
وی با اشاره به اینکه استاد اوستا به قصیده بیشتر از دیگر انواع شعرعشق می‌ورزید، افزود: به‌حق می‌توان لقب بزرگ‌ترین قصیده‌سرای معاصر را بعد از ملک‌الشعرای بهاربه وی داد. اوستا با مطرح کردن نیازها، دردها و رنج‌های انسان به صورت قصیده، جانی تازه در این قالب دمید و با درهم آمیختن غزل و قصیده، توانست قالب نوین غزل ـ قصیده را پدیدار سازد. نمودهایی از روش خاقانی در قصاید اوستا دیده می‌شود، اما تعبیرهایی ویژه وتکرارهایی زیبا، سبک وی را متمایز می‌کند و بر زیبایی قصایدش می‌افزاید و ترکیب‌های نو و واژه‌های بدیع و زیبا، به قصاید وی جلوه‌ای خاص می‌بخشد.

نیروی در معرفی آثار به جای مانده از اوستا به تصحیح دیوان سلمان ساوجی، عقل و اشراق، از کاروان رفته و پالیزبان اشاره کرد و گفت: از دیگر کتاب‌های وی می‌توان به «حماسه آرش»، «از امروز تا هرگز»، «اشک و سرنوشت»، «روش تحقیق در دستور زبان فارسی و شیوه نگارش»، «شراب خانگی ترس محتسب خورده»، «تیرانا» و «امام، حماسه‌ای دیگر» اشاره کرد.

سبك شعری
این پژوهشگر ادبی درباره سبک شعری اوستا توضیح داد: زبان شعر اوستا به سمت سرايندگان سبك‌های خراسانی و عراقی گرايش داشت ولی دامنه نفوذ سبك خراسانی در اشعار وی بسيار گسترده‌تر است. در قصيده‌سرايی طرحی نو درانداخت و در سبك خراساني تحولي ايجاد کرد. وی زبان زمخت و خشن قصيده را به زبان لطيف و نرم غزل تبدیل و اين بدعت بزرگ، وی را صاحب ‌سبك کرد. مهرداد اوستا از دوره‌ جوانی به مطالعات ادبی اشتياق داشت و استعداد قابل توجهی را از خود در اين مسير نشان داد. از دهه 20 به انجمن‌های ادبی راه يافته بود كه در اين مسير نيما را دريافت و به شيوه نو نيمايی روی آورد. از موفق‌ترين آثار ادبی وی می‌توان به «آرش كمانگير» اشاره كرد.

وی با اشاره به پیشاهنگی اوستا در سبک خراسانی معاصر افزود: با توجه به شيوه‌ نيمايي به شعر كلاسيك روی آورد و از آن ميان قالب قصيده را ترجيح می‌داد. اوستا در سرودن قصيده مستقل بود كه آن را می‌توان سبك خراساني خواند. وی در اين سبك از پيشاهنگان بود و به قالب‌هايي چون غزل، مثنوی و قطعه نيز توجه می‌كرد.

نیروی با تأکید بر تأثیرگذاری اوستا بر سبک خراسانی گفت: وی تنها شاعری تا امروز بوده كه با شيوه‌ای نو در احيای سبك خراسانی كوشيد و با زبانی شيوا اين شيوه را جانی تازه بخشيد. وی اين شيوه را كه يادگار شاعران سبك خراسانی است، از موزه باستان ادبيات بيرون كشيد و با معماری جديد كلمات، به مرمت ديواره‌ها و ستون‌های ريخته ‌آن پرداخت. در اين باب قصايد وی كه بی‌گمان سرآمد قصيده‌سرايان معاصر بود، دريچه‌ای جديد در ذهن ادب‌دوستان و شاعران عصر خويش گشود. قصايد اوستا، ميراث‌دار ادبيات گذشته ماست، ادبياتي كه در وادی فراموشی می‌رفت و از هجوم افكار و اشعار پوچ و دنيای ماشينی به نيستی می‌رفت.

وی با بیان اینکه مهرداد اوستا در قالب‌های نو نيز طبع‌آزمايی كرده است، افزود: شاهد این ادعا «تو رفتی و تمام شب ستاره‌های اشك من/ به جای تو ميان شعله‌های تب/ تمام شب، تمام شب، تمام شب» است. همچنین در قطعه «سرزمین قصه» زبانی ساده و كودكانه دارد «قصه‌ای دارم و درد، قصه‌ای دارم و آه/ ناله‌ای دارم و سرد/ قصه مردی كه هستيش پيش چشمش مثل يخ/ آب شد و رفت/  پشت آن كوه كبود، يك پری نشسته بود»

زبان شعر
این پژوهشگر ادبایت معاصر با بیان اینکه زبان شعری اوستا از مرز تقليد گذشته است، توضیح داد: به جز تأثيرپذيری، تقليدی از زبان و تفكر ديگران نيز دراشعار وی به چشم نمي‌خورد. زبان آركائيك، مشخصه شعر اوست و اين امر به خاطر پيوند محكمی است كه اوستا با قصیده و قصيده‌سرايی داشته و وجود چنين زبانی ضروری به نظر می‌رسد. اين زبان ارتباط و پيوند بين ادبيات گذشته و ادبيات معاصر است و به نوعی وسيله ارتباط تفكر امروز با تفكر ديروز در شعر و تنها عامل جدايي و ايجاد فاصله بين اين دو تفكر كه آن را مي‌توان بدعت ناميد. این بدعت ويرانگر تفكرهای عرفانی و ميهن‌دوستی ماست و نتيجه آن رشد شعرهای نامفهوم و بی‌حاصل بعضی از شاعران نسل دوم و سوم و احياناً شاعران بلافصل بعد از نيماست. وجود اين‌گونه شعرها در جامعه به معنی گسترش سياهی در آسمان آبي رنگ شعر و ادبيات است.  با تمام نوآوری‌های مثبت در جهت ذوق عامه و با گستردگی بينش و كشف افق‌های جديد، تنها کسی بود كه مجذوب نشد و به آن جاده‌های نامعقول و بيراهه‌های تاريكی درنغلتيد.

وی همچنین به ارادت خاص اوستا به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) اشاره کرد و افزود: وی شاعری متعهد و دین باور بود که ایمان و عشق در اشعارش موج می‌زند. هر خواننده صاحب‌دلی، با نگاهی گذرا به دیوان اشعار وی پیوند ناگسستنی اوستا را با مقدسات مذهبی به آسانی درمی‌یابد.
«جلـوه روح است یــاد روی محمـد روضه حور است خاک کوی محمـد
تافته هر سو ز ملک تا ملکوت است شـعـشعـه طلعــت نکــوی محمـد»

مبارزات سیاسی ـ اجتماعي مهرداد اوستا
نیروی از اوستا به عنوان یک ادیب مبارز نیز یاد کرد و گفت: وی با اشعار، نوشته‌ها و سخنرانی‌ها برای استقلال و پیروزی ملت ایران می‌جنگید. در شهریور ۱۳۳۲ به جرم همراهی با نهضت مردمی امام و مخالفت با شاه، به مدت هفت ماه زندانی شد. همه کسانی که هنگام کودتای ۲۸ مرداد در کنار اوستا بودند، سخنرانی‌های شورانگیز وی را به یاد دارند که چگونه مردم را به مبارزه با شاه جنایت کار فرا می‌خواند. اوستا در نوشتن و سرودن جسارت و شجاعت تحسین برانگیزی داشت تا آنجا که برخی کتاب‌های وی به دلایل سیاسی از انتشار بازماندند. مجموعه شعر شراب خانگی ترس محتسب خورده و کتاب انتقادی تیرانا به سبب طرح برخی مسائل مانند ذکر نام امام خمینی(ره) و انتقاد شدید از رژیم شاه به چنین سرنوشتی دچار شدند و در پی آن، اوستا یک سال ممنوع القلم شد.

وی همچنین توضیح داد: اوستا از مسائل سیاسی  و فرهنگی که برای انحراف اذهان و اختلال در شعور و درک فرهنگی جامعه توسط حکومت و ایادی آن از داخل و خارج در ایران رواج داده شد آگاه بود و به علل بسیاری از آنها و دست‌های خائنی که در کار بودند پی برده بود. همچنین از رفتار استعمارگران با ملت‌های مظلوم اسلامی و غیراسلامی آگاه بود و نسبت به آنها به صورتی عمیق دردمند و حساس بود که در آثار منظوم و منثور وی نمایان است. وی به حق انسان و شاعر و هنرمند آگاه و متعهد زمانه خود و به مناسبت‌ها با بیان ویژه خویش از حقایق سیاسی و تزویرهای فرهنگی پرده برمی‌داشت و چون از ارزش‌های پرصلابت اسلامی آگاه و به آنها معتقد و متکی بود به بسیاری از دام‌ها نیفتاد و به شهرت‌ها دل نداد و با بیگانگان و دشمنان مردم همراه نشد. همواره از آن ارزش‌ها و اصالت آنها دفاع کرد و با واقعیت جامعه همراه بود. اوستا در باور و در عمل انسانی مهربان، شاعری مردمی و متعهد و هنرمندی آگاه بود. همواره از درد دردمندان سخن می‌گفت و در آگاه‌سازی مردمی نقش بسزایی داشت و به‌درستی سزاوار عنوان «پدر ادبیات انقلاب» بود.