مهرشاد زارعی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در گرگان، عنوان کرد: در طرح خرید از کتابفروشیها و یا بخش کتابفروشیها در نمایشگاه کتاب 1402، حضور نداریم و شاید کوتاه‌ترین دلیلی که می‌توانم درباره آن عنوان کنم این است که حضور در نمایشگاه زحمت بسیاری دارد. این طرح تفاوت فاحشی نسبت به طرح‌های تخفیف فصلی دارد که در آنجا فروش حضوری و بر مبنای موجودی خود کتابفروشی بود.
وی افزود: اضافه کردن کتاب‌ها به این سیستم جدید خودش بحث مفصلی را می‌طلبد. مثلاً موجودی کتابفروشیها روزانه کم‌وزیاد می‌شود و نیز قیمت‌ها هم همین‌طور است و به‌روز کردن دائمی آن در سیستم دیگری، خودش شاید به نیروی کار اضافه‌تری نیاز داشته باشد و در این میان رفتن به اداره پُست و پُست کردن آن به‌کل در گوشه‌ی دیگری از قضیه قرار می‌گیرد.
زارعی درباره اینکه امسال در نمایشگاه برای نخستین بار شرایطی پدید آمد که کتابفروشیها هم بتوانند حضور پیدا کنند، گفت: به نظرم این ظرفیت به وجود آمده شاید برای کتاب‌فروشی‌های کوچک‌تر مناسب باشد؛ اما برای کتاب‌فروشی‌های بزرگ که همواره حضوری فعال در طرح‌های فصلی داشتند مقرون‌به‌صرفه نیست. از سویی دیگر طبق روال همیشگی مخاطبان می‌توانند مستقیماً از خود ناشر کتاب‌ها را تهیه کنند.
وی درباره برپایی رویدادی چون نمایشگاه کتاب 1402، اظهار کرد: علی‌رغم وجود چنین مسائلی، بسیاری از دوست داران کتاب، همه‌ساله چشم‌انتظار برپایی نمایشگاه هستند تا مثلاً با ناشرین بدون واسطه و به‌صورت یکجا مواجه شوند و یا مجالی پیش می‌آید که مخاطبان با مترجمان و نویسنده‌ها به‌صورت حضوری ملاقات داشته باشند.
زارعی ادامه: با توجه به قیمت رو به رشد کتاب‌ها، ارائه بُن کارت‌های تخفیفی از سوی برگزارکنندگان برای اقشار مختلف، فرصتی است تا بتوانند باقیمت مناسب‌تری کتاب تهیه کنند اما در این میان لازم است به مسئله مهمی اشاره‌کنم.
وی افزود: ناشرین اکثراً پیش از نمایشگاه یا افزایش قیمت می‌دهند یا کتاب‌های تجدید چاپ‌شده خود را بر روی پیشخوان قرار می‌گذارند. به‌طور مثال رمان‌هایی چون بینوایان، جنایت و مکافات و یا آناکارنینا از برخی ناشران هم‌اکنون با نصف قیمتی که الآن در نمایشگاه به فروش می‌رسد در کتاب‌فروشی‌های محلی و سایت‌های فروش کتاب پیدا می‌شود.
مدیر فروش کتابفروشی سرزمین کتاب گفت: همچنین وجود نمایشگاه کتاب فضایی را ایجاد می‌کند که مخاطبان کتاب‌های چاپ نخست ناشران که در محل نمایشگاه رونمایی می‌کنند را با تخفیف و یا با بُن کارت باقیمت مناسبی خریداری کنند و نیز حتی بسیاری از اشخاص کتاب‌های کل سال خود را یکجا از نمایشگاه می‌گیرند. در نگاه کلی جذاب به نظر می‌رسد اما در مقابل بستری را فراهم می‌کند که مخاطب توجه اش از کتاب‌فروشی‌های محلی معطوف به نمایشگاه شود که این مسئله از تداوم پویایی کتابفروشیها می‌کاهد.
وی افزود: وقتی کتابفروشیها خود کتاب‌ها را با تخفیف‌های ۳۰ درصدی با چندین واسطه تهیه می‌کنند و نمایشگاه تا حدود ۵۰ درصد مستقیماً کتاب را به مخاطبینش می‌رساند، سیستمی است که به کتابفروشیها آسیب وارد می‌کند و درست کردن سازوکاری به‌ظاهر سهل و در باطن ممتنعی که کتابفروشیها در نمایشگاه تأثیر داشته باشند؛ بیشتر شبیه مانع‌شدن از اعتراضی است که ممکن است کتابفروشیها داشته باشند.
زارعی با اشاره به شعار نمایشگاه کتاب 1402 با مضمون «آینده خواندنی است»، گفت: معتقدم که بسیاری اوقات کتاب می‌خوانیم که از یاد نبریم که گذشته را در زمان حال به یادآوریم و بااین‌حال روبه‌جلو و آینده زندگی کنیم. مدت‌زمانی را که با خواندن کتابی از کف می‌دهیم معطوف به آن است که در آینده آن را بازیابیم. اگر بتوانیم چنین معناهایی از آن بیرون بیاوریم شعار بدی نیست.
مهرشاد زارعی همچنین، گفت: به نظرم حضور فعال افراد شاخص؛ همچون مترجم‌ها، نویسنده‌ها و منتقدهای ادبی در نمایشگاه و حتی در صفحه‌های مجازی و معرفی کتاب‌هایی پرمحتواتر بسیار مهم است؛ زیرا معتقدم با حضور پررنگ‌تر آنها می‌توان از تأثیر سوء بعضی بلاگرهایی که هر کتابی را (خوانده یا ناخوانده) معرفی می‌کنند کاست.
کتاب‌هایی که به خاطر چنین بلاگرهایی پرفروش‌ترین‌های بازار نشر می‌شوند، روی پیشخوان کتابفروشیها را پر می‌کنند و ناشرین راهم به چاپ چنین آثاری تشویق می‌کنند. حضور افراد شاخصی که عنوان کردم دستکم می‌تواند ازاین‌دست کتاب‌ها بکاهد و فروش آن را در برابر آثار فاخرتر تعدیل کند.
وی ادامه داد: به نظرم در این جامعه کتابخوانی که تأثیرگذارترین معرفی کنندگان کتابش بلاگرها هستند در طولانی‌مدت ممکن است نه‌تنها به سلیقه و توجه به آثار مهم‌تر کمتر شود بلکه نقطه توجه هم از نویسندگان و منتقدان خودمان آهسته‌آهسته کم‌رنگ می‌شود.
وی افزود: اضافه کردن کتاب‌ها به این سیستم جدید خودش بحث مفصلی را می‌طلبد. مثلاً موجودی کتابفروشیها روزانه کم‌وزیاد می‌شود و نیز قیمت‌ها هم همین‌طور است و به‌روز کردن دائمی آن در سیستم دیگری، خودش شاید به نیروی کار اضافه‌تری نیاز داشته باشد و در این میان رفتن به اداره پُست و پُست کردن آن به‌کل در گوشه‌ی دیگری از قضیه قرار می‌گیرد.
زارعی درباره اینکه امسال در نمایشگاه برای نخستین بار شرایطی پدید آمد که کتابفروشیها هم بتوانند حضور پیدا کنند، گفت: به نظرم این ظرفیت به وجود آمده شاید برای کتاب‌فروشی‌های کوچک‌تر مناسب باشد؛ اما برای کتاب‌فروشی‌های بزرگ که همواره حضوری فعال در طرح‌های فصلی داشتند مقرون‌به‌صرفه نیست. از سویی دیگر طبق روال همیشگی مخاطبان می‌توانند مستقیماً از خود ناشر کتاب‌ها را تهیه کنند.
وی درباره برپایی رویدادی چون نمایشگاه کتاب 1402، اظهار کرد: علی‌رغم وجود چنین مسائلی، بسیاری از دوست داران کتاب، همه‌ساله چشم‌انتظار برپایی نمایشگاه هستند تا مثلاً با ناشرین بدون واسطه و به‌صورت یکجا مواجه شوند و یا مجالی پیش می‌آید که مخاطبان با مترجمان و نویسنده‌ها به‌صورت حضوری ملاقات داشته باشند.
زارعی ادامه: با توجه به قیمت رو به رشد کتاب‌ها، ارائه بُن کارت‌های تخفیفی از سوی برگزارکنندگان برای اقشار مختلف، فرصتی است تا بتوانند باقیمت مناسب‌تری کتاب تهیه کنند اما در این میان لازم است به مسئله مهمی اشاره‌کنم.
وی افزود: ناشرین اکثراً پیش از نمایشگاه یا افزایش قیمت می‌دهند یا کتاب‌های تجدید چاپ‌شده خود را بر روی پیشخوان قرار می‌گذارند. به‌طور مثال رمان‌هایی چون بینوایان، جنایت و مکافات و یا آناکارنینا از برخی ناشران هم‌اکنون با نصف قیمتی که الآن در نمایشگاه به فروش می‌رسد در کتاب‌فروشی‌های محلی و سایت‌های فروش کتاب پیدا می‌شود.
مدیر فروش کتابفروشی سرزمین کتاب گفت: همچنین وجود نمایشگاه کتاب فضایی را ایجاد می‌کند که مخاطبان کتاب‌های چاپ نخست ناشران که در محل نمایشگاه رونمایی می‌کنند را با تخفیف و یا با بُن کارت باقیمت مناسبی خریداری کنند و نیز حتی بسیاری از اشخاص کتاب‌های کل سال خود را یکجا از نمایشگاه می‌گیرند. در نگاه کلی جذاب به نظر می‌رسد اما در مقابل بستری را فراهم می‌کند که مخاطب توجه اش از کتاب‌فروشی‌های محلی معطوف به نمایشگاه شود که این مسئله از تداوم پویایی کتابفروشیها می‌کاهد.
وی افزود: وقتی کتابفروشیها خود کتاب‌ها را با تخفیف‌های ۳۰ درصدی با چندین واسطه تهیه می‌کنند و نمایشگاه تا حدود ۵۰ درصد مستقیماً کتاب را به مخاطبینش می‌رساند، سیستمی است که به کتابفروشیها آسیب وارد می‌کند و درست کردن سازوکاری به‌ظاهر سهل و در باطن ممتنعی که کتابفروشیها در نمایشگاه تأثیر داشته باشند؛ بیشتر شبیه مانع‌شدن از اعتراضی است که ممکن است کتابفروشیها داشته باشند.
زارعی با اشاره به شعار نمایشگاه کتاب 1402 با مضمون «آینده خواندنی است»، گفت: معتقدم که بسیاری اوقات کتاب می‌خوانیم که از یاد نبریم که گذشته را در زمان حال به یادآوریم و بااین‌حال روبه‌جلو و آینده زندگی کنیم. مدت‌زمانی را که با خواندن کتابی از کف می‌دهیم معطوف به آن است که در آینده آن را بازیابیم. اگر بتوانیم چنین معناهایی از آن بیرون بیاوریم شعار بدی نیست.
مهرشاد زارعی همچنین، گفت: به نظرم حضور فعال افراد شاخص؛ همچون مترجم‌ها، نویسنده‌ها و منتقدهای ادبی در نمایشگاه و حتی در صفحه‌های مجازی و معرفی کتاب‌هایی پرمحتواتر بسیار مهم است؛ زیرا معتقدم با حضور پررنگ‌تر آنها می‌توان از تأثیر سوء بعضی بلاگرهایی که هر کتابی را (خوانده یا ناخوانده) معرفی می‌کنند کاست.
کتاب‌هایی که به خاطر چنین بلاگرهایی پرفروش‌ترین‌های بازار نشر می‌شوند، روی پیشخوان کتابفروشیها را پر می‌کنند و ناشرین راهم به چاپ چنین آثاری تشویق می‌کنند. حضور افراد شاخصی که عنوان کردم دستکم می‌تواند ازاین‌دست کتاب‌ها بکاهد و فروش آن را در برابر آثار فاخرتر تعدیل کند.
وی ادامه داد: به نظرم در این جامعه کتابخوانی که تأثیرگذارترین معرفی کنندگان کتابش بلاگرها هستند در طولانی‌مدت ممکن است نه‌تنها به سلیقه و توجه به آثار مهم‌تر کمتر شود بلکه نقطه توجه هم از نویسندگان و منتقدان خودمان آهسته‌آهسته کم‌رنگ می‌شود.
نظر شما