در ابتدای این نشست محمد بیطرفان با اشاره به ارتباط صنایع خلاق و فرهنگی با صنعت چاپ گفت: صنعت چاپ بزرگترین صنعت فرهنگی کشور است، صنعت چاپ بزرگترین، اثرگذارترین و یکی از مهمترین ابزارهای صنایع فرهنگی و خلاق است. علاوه بر حوزه‌هایی مانند پوستر و رویدادها، بیشترین اثرگذاری صنعت چاپ در حوزه بسته‌بندی است.
وی با بیان اینکه ما به شدت در این حوزه ضعف و مشکل داریم و این باعث شده تا ما نتوانیم محصولات کشور را با محصولات شکیل و مورد پسند بازارهای بین‌المللی ارائه کنیم، عنوان کرد: ما باید بتوانیم این موضوع را تقویت کنیم و با برگزاری دوره‌های آموزشی، سمینارها و .. به این حوزه به خوبی بپردازیم و آن را فعال کنیم.
بیطرفان با بیان اینکه استادان بسیار خوب و حرفه‌ای زیادی در این زمینه داریم، افزود: باید از ظرفیت این افراد بهره ببریم، نکته‌ای که الان به عنوان خلاء شناخته می‌شود، این است که صنایع خلاق ما جایگاه خود را پیدا نکرده‌اند.
وی تاکید کرد: پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی در این زمینه فعالیت‌هایی کرده اما هنوز گام‌های بسیاری در این مسیر باقی مانده است. امیدواریم تا دولتمردان بیشتر به این حوزه بها دهند چرا که این صنایع می‌توانند ارتباط میان دانشگاه و فرهنگ را توسعه دهند.
بیطرفان در بخش دیگر صحبت‌های خود با بیان اینکه یکی از دغدغه‌های ما نبود فضای کسب و کار مناسب برای گرافیست‌ها وفعالان حوزه صنایع فرهنگی و نرم است، یادآور شد: ارزش‌آفرینی صنایع خلاق در کشور بی نظیر است و ما کمتر از آن استفاده کرده‌ایم. امیدواریم چنین نشست‌هایی بتواند میان صنعت چاپ و صنایع خلاق هم‌افزایی ایجاد کند، معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری نیز در این زمینه مرکزی ایجاد کرده و امیدواریم که این موضوع نیز بتواند مثمر ثمر باشد.
همه صنایع، وامدار چاپ هستند
در ادامه این نشست، رضا رضایی، پیشکسوت حوزه چاپ که 55 سال سابقه فعالیت در حوزه چاپ دارد، گفت: ما از اولین افرادی بودیم که بسته‌بندی را در ایران شروع کردیم، به عقیده من چاپ ابرصنعت است. اگر صنعت چاپ یک ماه بخوابد، کل صنایع کشور متوقف خواهند شد. این صنعت در همه کشورها جایگاه خودش را دارد و امیدواریم که این اتفاق در کشور ما نیز رخ دهد.
وی با اشاره به علت قرارگرفتن صنعت چاپ در سیستم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: این اتفاق به علت چاپ شدن محتوای ضد دولتی در زمان پهلوی بود و به همین دلیل زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت تا نظارت کاملی روی آن اتفاق بیفتد. تمام صنایعی که بعد از صنعت چاپ به وجود آمده‌اند وامدار صنعت چاپ هستند.
رضایی اضافه کرد: به نظر من صنعت چاپ با خلقت انسان خلق شد. ردپای انسان‌ها که نخستین‌بار روی زمین دیده شد و انسان‌های اولیه با استفاده از آن مسیر خود را تشخیص می‌دادند، نخستین مثال از صنعت چاپ است. پس از سال‌ها و قرن‌ها چاپ توسعه پیدا کرد و مهر اختراع شد. همه این مراحل طی شد و صنعت چاپ به وضعیت فعلی خود رسید.
وی با اشاره به بی‌توجهی‌های صورت گرفته به صنعت چاپ، تاکید کرد: باید صنعت چاپ را به جوانان و دانشجویان خود معرفی کنیم. اگر این کار به درستی انجام شود نیازهای این صنعت نیز به جامعه علمی کشور ارائه و برطرف خواهد شد.
صنایع فرهنگی نقطه اتصالی میان خلاقیت و صنعت
آرش نوروزی، مدرس دانشگاه جامع علمی و کاربری و عضو هیئت مدیره انجمن هنرهای تجسمی نیز در بخش دیگر این نشست با اشاره به ارتباط میان این حوزه و صنعت چاپ، گفت: نخستین مشکل ما در حوزه صنایع خلاق این است که این صنایع با خلاقیت فردی یا سازمانی پیوند خورده‌اند اما این خلاقیت در کشور ما ضعف شدیدی دارد. متاسفانه تمام کارهایی که ما در حوزه طراحی انجام می‌دهیم صرفا کپی‌کاری است.
وی افزود: بحث صنایع خلاق به دهه نود میلادی و کشور استرالیا برمی‌گردد، صنایع خلاق در واقع صنایعی هستند که شامل 9 دسته‌بندی می‌شوند؛ تبلیغات و بازاریابی، معماری، طراحی مد، طراحی محصول، نشر، فیلمسازی، خدمات کامپیوتری، کتاب و موسیقی در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. در چاپ نیز همین موضوع وجود دارد. ما در بسته‌بندی صنایع دستی ضعف داریم و صنعت چاپ باید پاسخگوی آن باشد.
نوروزی با اشاره به موضوع صنایع فرهنگی گفت: تاریخچه این موضوع نیز به مکتب فرانکفورت برمی‌گردد.؛ در آن مکتب گفته‌می‌شود که فرهنگ و خلاقیت نمی‌توانند باهم باشند و با هم در تضاد هستند. به عقیده من صنایع فرهنگی نقطه اتصالی میان خلاقیت و صنعت هستند. صنایع فرهنگی مانند یک مربع هستند که اضلاع آن را صنایع خلاق، میراث فرهنگی، گردشگری و محصولات فرهنگی تشکیل می‌دهند.
وی با اشاره به چهار مولفه اصلی فرهنگ و خلاقیت در صنعت چاپ اظهار کرد: صنایع خلاق فرهنگی به‌عنوان سکان‌دار نوآوری و توسعه، اثرات صنایع خلاق در بعد میان‌بخشی، صنایع خلاق و توسعه اقتصادی و آموزش و صنایع خلاق و فرهنگی چهار موردی هستند که در زمینه ارتباط صنعت چاپ با فرهنگ و خلاقیت قابل توجه و مهم هستند.
صنعت چاپ در کنار شاخه‌های هنری قرار دارد
همچنین زهرا حسین‌نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگ نیز در سخنانی با اشاره به جایگاه ارزشمند صنعت چاپ و عملکرد خوب انجمن علمی فناوری چاپ اظهار کرد: انجمن علمی هنرهای تجسمی و انجمن علمی پژوهش و فناوری تشکل‌های علمی هستند که می‌توانند برای حوزه چاپ برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کنند.
وی افزود: هفته چاپ فرصتی است که همه ما به عنوان فعالان این حوزه دور یکدیگر جمع شویم و مشکلات این حوزه را بررسی کنیم. امیدواریم این جلسات بتواند در حل چالش‌های این حوزه موثر باشد.
حسین‌نژاد با بیان اینکه خوشحالم که پس از مدت‌ها تعامل بسیار خوبی میان انجمن‌ها صورت گرفته است، عنوا کرد: انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران نیز مفتخر است که سال‌ها با گرید A در این زمینه فعالیت کرده‌است.
وی ادامه داد: در صحبت‌های تمام فعالان این حوزه دغدغه نسبت به صنعت چاپ حس می‌شود و این بسیار امیدبخش است، اگر فعالان این حوزه نیز صنعت چاپ را رها کننند دیگر در بازار صنعت چاپ ما جایی برای تحصیل‌کرد‌ه‌های این حوزه وجود نخواهد داشت. باید کاری کنیم که جامعه پر از فارغ‌التحصیلان دغدغه‌مند حوزه چاپ باشد. این سبب می‌شود تا چرخ صنعت چاپ بچرخد.
حسین‌نژاد با اشاره به جایگاه صنایع فرهنگی در صنعت چاپ گفت: صنایع خلاق آن دسته از صنایعی هستند که از خلاقیت و نوآوری و ایده‌پردازی نشائت می‌گیرند. صنعت چاپ نیز که با خلاقیت و نوآوری پیوند خورده است، وجوه اشتراک زیادی با این صنایع دارد و این اهمیت غیرقابل انکار این صنایع در صنعت چاپ را نشان می‌دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه علم و فرهنگ با اشاره به خلاصه‌ای از وضعیت موجود نشر به‌عنوان شاخه مورد بحث صنایع خلاق فرهنگی گفت: انعطاف‌پذیری و اشتغال برای افراد جوان، عوامل تسریع‌کننده نوآوری و عنصر کلیدی در رقابت جهانی و قدرت نرم از مزیت‌های این صنعت به‌عنوان صنایع خلاق است.
وی افزود: امروز صنعت چاپ در کنار سایر شاخه‌ها در سرتاسر جهان نقش مهمی در اقتصاد یافته است و از عوامل تاثیر‌گذار بر رشد و توسعه اقتصادی به شمار می‌آید. در چهارچوب مباحث اقتصادی در حوزه صنعت چاپ و هنر، رویکردها و نظریه‌های مختلفی وجود دارد که هر یک از دیدگاهی خاص به مقوله اقتصاد هنر می‌پردازد.
حسین‌نژاد در تعریف صنایع خلاق نیز توضیح داد: صنایع خلاق به‌عنوان یک نظریه و رویکرد به اقتصاد هنر ازجمله مهمترین رویکردهایی است که امروزه به بخشی از برنامه توسعه بسیاری از کشورها تبدیل شده است. در تعریفی کلی صنایع خلاق آن دسته از صنایعی هستند که در آن خلاقیت و ایده‌پردازی ماده اصلی خلق کالاهای اقتصادی به شمار می‌آید و از این جهت صنعت چاپ در کنار شاخه‌های هنری نیز نقش اصلی را در این صنایع به عهده دارد.
وی در بخش دیگر صحبت‌های خود گفت: دوره چاپ سنگی تا دوره چاپ دیجیتال امروزی باید صنعت کهنسال و با قدمت چاپ را ازجمله موثر و مستمرترین صنایعی در زمینه فرهنگ دانست که توانسته دین خود را به فرهنگ جهان ادا کند و هنوز هم می‌تواند به اثرگذاری خود ادامه دهد در زمینه نشر نیز با توجه به ظهور نشریات و نوشته‌های مجازی نمی‌توان از نیاز فرهنگ به نشریات کتاب و نوشته‌های کاغذی چشم پوشی کرد.
ارتباط میان صنعت چاپ و دانشگاه‌ها بیشتر شود
در ادامه نیز علیقلی حسنی، مدیرعامل کارتن‌سازی میهن با اشاره به گستره وسیع صنعت چاپ گفت: پرسنل یا اپراتوری که علاقمند به چاپ‌های قدیمی باشد امروزه دیگر حرفی برای گفتن ندارد. ما 4200 واحد کارتن‌سازی در کشور داریم که 205 تا از آنها واحدهای بزرگی هستند. این نشان می‌دهد که صنعت چاپ کشور ما با قدمت 200 ساله رشد و پیشرفت زیادی کرده‌است. چاپ انتقال علم و فرهنگ را در کشور ممکن کرده است.
وی ادامه داد: هر کاری که انسان بخواهد انجام دهد وابسته به چاپ است. به طور خاص در حوزه کارتن‌سازی نیز همین موضوع صادق است. با توجه به پیشرفت زیادی که صنعت چاپ کرده‌است، خواسته‌های متقاضیان نیز بیشتر شده‌است و مطالبه بیشتری وجود دارد. این موضوع نشان می‌دهد که باید ارتباط میان صنعت چاپ و دانشگاه‌ها و جوامع علمی بیشتر شود.
همچنین مریم محمدی نوید، عضو انجمن علمی هنر در این نشست گفت: علاقه‌ای که به صنعت چاپ در من ایجاد شد، از زمان دانش‌آموزی من آغاز شد و من با علاقه به این که در مقطع دانشگاهی نیز چاپ را ادامه دهم وارد این حوزه شدم.
وی ادامه داد: متاسفانه هیچ طرح آموزشی خاصی برای چاپ در دانشگاه‌ها تعریف نشده بود. من مدت‌ها نیز در چاپخانه‌ها کار می‌کردم و مشکلات زیادی در آنها وجود داشت.
محمدی بیان کرد: وقتی طرح درسی موضوع چاپ در دانشگاه‌ها تعریف شود این مشکلات برطرف خواهند شد. امکانات جدید حوزه چاپ نیز دارند به سرعت وارد این صنعت می‌شوند و ما باید خود را با آنها سازگار کنیم و در کنار آن نیز چاپ‌های سنتی خود را احیا کنیم.
در این نشست سه ساعته همچنین فواد نجم‌الدین و ناصر حاجی کتابی از اعضای هیات علمی جهاد دانشگاهی، علیرضا عظیمیان از هنرستان امام صادق (ع)، علی طاهریان از انتشارات چشم‌انداز، رضوانه طاهرخانی و فرزانه ارج از انجمن هنرهای تجسمی حضور داشتند که به بیان دیدگاه‌های خود در زمینه صنعت چاپ و ارتباط آن با صنایع خلاق پرداختند.
نظر شما