تماشاخانه‌های بجنورد طی مدت اخیر شاهد هنرنمایی هنرمندان تعزیه بود که با ارادت به ساحت مقدس امام حسین (ع) و با اتکا به ظرفیت بی‌بدیل ادبیات فاخر ایرانی در سرزمین گنجینه فرهنگ‌ها و ادبیات، استان خراسان شمالی در حال اجرا هستند.
اجرای هنرمندان تعزیه در سه مکان تماشاخانه های ترنج، شمس، پارک محوطه تماشاخانه ترنج و محوطه گلشن انجام شد.
فراخوان ارسال آثار سوگواره ملی «هنری عاشورا» در ابتدای امسال داده شد و مهلت ارسال تا پایان تیرماه سال جاری بود که این فراخوان تا ۲۰ مردادماه تمدید و در نهایت ۸۷ اثر در بخش تعزیه به دبیرخانه این جشنواره ارسال و بعد از بازبینی، هفت اثر در بخش انفرادی و ۱۴ اثر در بخش گروهی داوری خواهند شد.
هیئت داوران این سوگواره متشکل از «داوود فتحعلی بیگی»، «محمدحسین ناصربخت»، «علی عزیزی» و «قاسم مهرنیا» و «حسین حصاری» بود.
داوود فتحعلی بیگی، رئیس هیئت مدیره انجمن تعزیه ایرانیان نیز به عنوان یکی از داوران این دوره از سوگواره به بجنورد آمده و داوری آثار را به عهده دارد.
نام داود فتحعلی بیگی با تئاتر سنتی ایرانی و تعزیه عجین است و در پنج فعالیت مستمرش هرگز از این هنرها دور نمانده است.این کارگردان، نویسنده، بازیگر، پژوهشگر، مدرس دارای کارشناسی نمایش از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و همچنین دارای مدرک درجه یک هنری(معادل دکتری) از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
وی در گفتگو با ایبنا بیان کرد: ادبیات تعزیه، منظوم و تحت تاثیر ادبیات منظوم فارسی و شعر است؛ و همین شعر بودن تعزیه بسیار مهم است.
فتحعلی بیگی افزود: از آنجایی که در فرهنگ ما شعر و شاعری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار، حالا تعزیه می‌خواهد گفت‌وگو‌ها را به شعر داشته باشد.
وی ادامه داد: از آنجایی که تعزیه مجبور است از شعر و ادبیات غنی فارسی استفاده کند؛ باید از تمام فنون فارسی از جمله استعاره‌های ادبی مثل تشبیه، کنایه و ... بهره ببرند.
فتحعلی بیگی اظهار کرد: سطح سواد ادبی تعزیه‌سراها متفاوت بوده است و در بسیاری از جاها دیده می‌شود که بسیاری از تعزیه‌خوان‌ها از ابیات شعری شعرایی همچون حافظ، مولوی و سعدی تضمین گرفته‌اند.
.jpg)
وی افزود: اگر ادبیات و انواع ادبی آن نبود تعزیه رشد نمی‌کرد.
آسیب‌های تعزیه رو به افزایش است
فتحعلی بیگی در مورد آسیب شناسی تعزیه خاطر نشان کرد: بارها و بارها در مورد آسیب شناسی تعزیه بررسی‌هایی انجام شده است و متخصصان تعزیه با ریزبینی و نکته سنجی تمام آسیب‌ها را بررسی کرده و جلسات متعددی را برگزار کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه آسیب‌های تعزیه رو به افزایش است، گفت: در این زمینه گوش شنوایی وجود ندارد مگر اینکه مربی بخواهد گروهش را خیلی اصولی تربیت کند؛ چرا که این نمایش برای خودش قرار و قانون و قاعده‌ای دارد.
فتحعلی بیگی با بیان اینکه تعزیه نوعی نمایش کامل است، اظهار کرد: این نوع نمایش از نوع خودش بی‌نظیر و همه اصول آن از جمله لباس پوشیدن، آمدن و رفتن به روی صحنه، و حتی نگارش آن داری قوانین خاصی است که ویراستار آن، ما شدیم و گاها برای ما بی اهمیت است.
فتحعلی بیگی در مورد عدم به سرانجام رسیدن تلاش‌هایش در باب نظام‌مند کردن آموزش تعزیه توضیح داد: ما بیش از ۳۰۰ سال، به وسعت این سرزمین، از این پدیده هنری سند داریم. با کار چند نفر حق مطلب درباره این پدیده ادا نمی‌شود ولی به برکت قیام امام حسین (ع) تعزیه، هنوز نفسی می‌کشد. مطمئنا باید مرکزی برای آموزش و آفرینش و پژوهش تعزیه وجود داشته باشد.
وی اظهار کرد: علیرغم اینکه تعزیه یک نمایش شناخته می‌شود اما رشته دانشگاهی ندارد.
وی اظهار کرد: علیرغم اینکه تعزیه یک نمایش شناخته می‌شود اما رشته دانشگاهی ندارد.
فتحعلی بیگی خاطر نشان کرد: سال‌هاست تلاش می‌کنیم که این رشته به رشته‌های دانشگاهی اضافه شود؛ از ۱۵ سال پیش برای دانشگاه سوره رشته‌ای تحت عنوان رشته نمایش‌های آئینی و سنتی طراحی کردیم که متاسفانه به هیچ نتیجه‌ای نرسیدیم.
وی ادامه داد: حتی برای دانشگاه فرشچیان به عنوان دانشگاه هنرهای اسلامی و ایرانی، هر آنچه را که لازمه ایجاد این رشته بود را تعریف و بازخوانی کردیم اما متاسفانه پذیرش نشد.
فتحعلی بیگی با اظهار تاسف گفت: متاسفانه در دانشگاه‌های ما نه تنها هیچ آموزشی در این مورد داده نمی‌شود بلکه همان ۲ واحد آشنایی با تعزیه را نیز در دانشگاه هنرهای زیبایی تهران حذف و به جایش درس اسطوره و نمایش را جایگزین کرده اند.
.jpg)
عوامل ماندگاری تعزیه تاکنون
فتحعلی بیگی تصریح کرد: با اینهمه، عوامل مهمی در ماندگاری تعزیه موثر بوده است.
وی گفت: یکی از مهم‌ترین عوامل و علت‌های ماندگاری تعزیه را علاقمندی مردم به اجرای آن اعلام کرد؛ چرا که مردم به اهل‌بیت و امام حسین(ع) علاقه بسیار داشته‌اند.
فتحعلی بیگی ادامه داد: این نمایش آئینی و آئین نمایشی از دل مجالس دسته‌جات عزاداری به مرور بیرون آمده و همین مردم هستند که تعزیه را حفظ کرده‌اند.
وی در مورد برگزاری سوگواره در استان خراسان شمالی گفت: این سوگواره به دلیل اینکه برای اولین در خراسان شمالی برگزار شده است عنوان نخستین را به خود گرفته چرا که در سالهای گذشته و در دفعات مکرر این سوگواره‌ها در استان‌های دیگر نیز برگزار شده است.
وی در مورد برگزاری سوگواره در استان خراسان شمالی گفت: این سوگواره به دلیل اینکه برای اولین در خراسان شمالی برگزار شده است عنوان نخستین را به خود گرفته چرا که در سالهای گذشته و در دفعات مکرر این سوگواره‌ها در استان‌های دیگر نیز برگزار شده است.
وی با اشاره به اینکه با توجه به استقبال نیمی از استان‌های کشور که صاحب سبک و سیاق در تعزیه هستند، گفت: تعزیه همچنان طرفداران خاص خود را دارد و دارای یک پایگاه قوی مردمی است.
.jpg)
فتحعلی بیگی در پایان یادآور شد: امیدوارم مسئولان و متولیان با نگاه بلندی به تعزیه، این نمایش را آنچنان که شایسته است قدر بدانند.
نظر شما