خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛  دنیای موسیقی، دنیای وسیع و گسترده‌ای است که هر فرد بسته به علاقه و توانایی خود می‌تواند به یکی از حوزه‌های آن وارد شود. یکی از حوزه‌های پرطرفدار در دنیای موسیقی، حوزه نوازندگی است که با کمک سازهای مختلف انجام می‌شود.
از انواع این سازها می‌توان به پیانو اشاره کرد که سازی با صدای کلاسیک، جذاب و مورد علاقه همه افرادی است که به حوزه نوازندگی علاقه دارند. پیانو دارای دو نوع آکوستیک و دیجیتال است که در موارد زیادی تفاوت دارند و یکی از آن‌ها صدای هر مدل پیانو است. در ادامه با تفاوت صدای پیانو دیجیتال و آکوستیک و عوامل موثر در تفاوت آنها آشنا خواهیم شد.

مقایسه و تفاوت صدای پیانو دیجیتال و آکوستیک
 
پیانو، یکی از محبوب‌ترین سازها در دنیاست که به عنوان ساز مادر شناخته می‌شود. این ساز با قدرت صدای بالا یک ارکست کامل است و با استفاده از آن می‌توان انواع موسیقی در سبک‌های مختلف را بدون هیچ محدودیتی اجرا کرد. این ساز محبوب و خوش‌صدا انواع مختلفی دارد که در دو دسته دیجیتال و آکوستیک جای می‌گیرند. این دو پیانو از نظر ساختار، شکل ظاهری، ابعاد و اندازه، وزن و البته صدا با هم تفاوت دارند.
با توجه به اینکه انتخاب یک ساز بر اساس صدای آن انجام می‌شود و علاقه‌مندان به نوازندگی به دلیل صدای گوش‌نواز پیانو، این ساز را انتخاب می‌کنند، در ادامه به مقایسه و بررسی تفاوت صدای پیانو دیجیتال و آکوستیک می‌پردازیم و صدای این دو پیانو را از جنبه‌های مختلف مقایسه می‌کنیم.



روش تولید صدا، نخستین تفاوت پیانو دیجیتال و آکوستیک
وجه تمایز اصلی پیانوهای دیجیتال و آکوستیک در روش تولید صدای آن‌هاست. تولید صدا در پیانوهای آکوستیک به روش مکانیکی انجام می‌شود. تولید صدای در این مدل پیانو ناشی از ضربه‌ای است که چکش‌ها به سیم‌ها وارد می‌کنند. با فشردن هر کلاویه یا کلیدهای سیاه و سفید پیانو، چکش متصل به کلاویه، ضربه‌ای روی سیم مربوط به آن می‌زند و در نهایت صدای این ساز تولید می‌شود.
در پیانوهای آکوستیک سه پدال هم در زیر پیانو وجود دارد که به سیم‌ها متصل بوده و در تولید صدای این ساز نقش دارند. این پدال‌ها که دمپر، سوستنوتو و کم صدا نام دارند، هر کدام اثری متفاوت روی صدای تولید شده توسط پیانو آکوستیک دارند.
در پیانوهای دیجیتال اما روش تولید صدا متفاوت است. البته در این پیانوها هم صدا با فشردن کلاویه‌ها تولید می‌شود اما صدای ایجاد شده ناشی از چکش و سیم نیست. در این مدل پیانو یک سیستم الکتریکی پیشرفته و پیچیده وجود دارد که با فشردن هر کلاویه کدی را به بلندگو ارسال و تولید می‌کند.

صدای این مدل پیانو از بلندگوها پخش می‌شود و فرآیندی کاملا دیجیتالی دارد. البته بعضی از پیانوهای دیجیتال هم دارای پدال هستند که عملکرد و نحوه کار آن‌ها با پیانوهای آکوستیک تفاوت زیادی دارد.

کیفیت صدا
دیگر موردی که در بررسی تفاوت صدای پیانو دیجیتال و آکوستیک می‌توان عنوان کرد، کیفیت صدای هر کدام از مدل‌های آکوستیک و دیجیتال پیانوهاست. پیانوهای آکوستیک در تمام مدل‌ها مانند دیواری و گرند، قدرت صدای بالاتری نسبت به پیانوهای دیجیتال دارند. با توجه به اینکه صدای پیانو آکوستیک مستقیما از برخورد چکش با سیم‌ها تولید می‌شود، صدا واقعی‌تر و جذاب‌تر است و شدت بیشتری دارد.
در پیانوهای دیجیتال صدا از سیستم کامپیوتری تولید می‌شود و از طریق کامپیوتر به بلندگوها منتقل شده و به گوش ما می‌خورد. این پروسه شدت صدا را کم می‌کند و بسته به اینکه بلندگو تا چه اندازه قوی باشد، قدرت صدا را نیز کم و زیاد می‌کند. البته امروزه تکنولوژی ساخت پیانوهای دیجیتال پیشرفت زیادی داشته است و بیشتر پیانوهای دیجیتال جدید از نظر قدرت، صدایی شبیه به پیانوهای آکوستیک دارند.
با این حال اختلاف میان کیفیت این دو مدل پیانو برای نوازندگان حرفه‌ای کاملا محسوس است. البته موضوع تمیز بودن صدا هم اهمیت زیادی دارد که در پیانوهای دیجیتال پیشرفته نسبت به پیانوهای آکوستیک بهتر است و هر چقدر بلندگوها قوی‌تر باشند، تمیز بودن صدا نیز بیشتر و بهتر خواهد بود. اگر به دنبال تولید صدایی شفاف و دلنواز با کمترین زحمت و فشار به کلاویه‌ها و انگشتان هستید، پیانو دیجیتال بهترین انتخاب برای شما است.

تعداد صدا


 
یکی از ویژگی‌های جذاب پیانوهای دیجیتال که در پیانوهای آکوستیک به شکل کاملا محدودی وجود دارد، تعداد صدای پیانو است. همان‌طور که گفته شد، تولید صدا در پیانوهای آکوستیک از طریق ضربه چکش روی سیم‌ها انجام می‌شود و طبیعتا با این پروسه امکان تولید صداهای متفاوت وجود ندارد و نهایتا می‌توان به کمک پدال‌ها، صدای پیانو را آرام و بلند، بم یا زیر کرد.
در پیانوهای دیجیتال اما با تغییر در نرم‌افزار و سیستم دیجیتال پیانو می‌توان انواع مختلف صداها را تولید کرد. با استفاده از پیانوهای دیجیتال و این قابلیتی که در آن‌ها وجود دارد حتی می‌توان صدای سازهای دیگر مانند گیتار را شبیه‌سازی کرد و با تمرین صدای انواع سازها، یک ارکست کامل را تنها با یک ساز تشکیل داد.

ضبط صدا
یکی دیگر از قابلیت‌های مربوط به صدا در پیانوهای دیجیتال که پیانوهای آکوستیک فاقد آن هستند، ضبط صدا است. نوازندگان حرفه‌ای به خوبی می‌دانند که بهترین راه برای تسلط به نوازندگی و نواختن یک ساز، تکرار و تمرین است و در پروسه تمرین هیچ چیز به اندازه گوش دادن به موسیقی خود و پیدا کردن ایرادات آن به صرفه نیست. در پیانوهای دیجیتال برای انجام این کار یک قابلیت ویژه وجود دارد و آن ضبط صدا حین نواختن است.

سیستم کامیپوتری پیانوهای دیجیتال این قابلیت را دارد که با اتصال یک حافظه جانبی یا روی حافظه دستگاه، صدایی که حین نواختن ایجاد می‌شود را ضبط کند و بعد از پایان نوازندگی به این صدا گوش دهد. با انجام این کار می‌توان ایرادات خود در نوازندگی را پیدا کرد و در نهایت تسلط بیشتری به موسیقی و نواختن پیدا کرد.
پیشنهاد به مطالعه بیشتر: آموزشی برای استفاده از پدال‌های پیانو

نیاز به کوک برای تولید صدای بهتر
یکی از آزاردهنده‌ترین مشکلات در نوازندگی ناکوک بودن ساز است که حتی نوازندگان حرفه‌ای و با تجربه نیز بارها و بارها به آن بر می‌خورند. این مشکل تاثیری مستقیم در صدای ساز دارد و باعث ایجاد صدایی ناواضح، فالش و نامناسب از ساز می‌شود. مشکل کوک ساز پیانو بیشتر در پیانوهای مدل آکوستیک ایجاد می‌شود.

ناکوک بودن پیانو آکوستیک به دلایل زیادی رخ می‌دهد که از جمله آن‌ها می‌توان به صاف نبودن زمین، تراز نبودن کلاویه‌ها، مشکل در اتصال چکش و سیم‌ها و ... اشاره کرد. در پیانوهای دیجیتال و سیستم کامپیوتری آن‌ها چنین مشکلی وجود ندارد و ناکوک بودن این سازها تنها به یک علت ایجاد می‌شود و آن زمانی است که سایز پیانو مطابق با سایز اتاق یا فضای قرارگیری ساز نباشد.

پیانوی دیجیتال یا آکوستیک؟ کدام انتخاب مناسب‌تری است؟
در این مطلب به مقایسه و بررسی تفاوت صدای پیانو دیجیتال و آکوستیک پرداختیم. همان‌طور که گفته شد تفاوت صدای این دو پیانو بیشتر مربوط به زمانی بود که تکنولوژی ساخت پیانوهای دیجیتال تا این اندازه پیشرفته نبود و این سازها قدرت صدای امروزی را نداشتند.
در حال حاضر با خرید یک پیانو دیجیتال کاملا حرفه‌ای می‌توانید صدایی مشابه پیانو آکوستیک داشته باشید، البته در صورتی که محدودیتی در بودجه نداشته باشید و با بهترین مدل‌های پیانو دیجیتال آشنا باشید