سرویس تاریخ و سیاست خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): نود و چهارمین محفل ماهانه مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب به یاد محمدتقی دانش‌پژوه، زاده ۳۰ فروردین ۱۲۹۰ در آمل درگذشته ۲۷ آذر ۱۳۷۵ در تهران فهرست‌نویس، پژوهشگر، مصحح برجسته و استاد دانشگاه تهران برگزار شد. حسن انوری، استاد بازنشسته زبان و ادبیات فارسی و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این نشست گفت: کلمه ایران از کجا آمده است. قوم ایرانی از قوم هند و ایرانی منشعب شده است.
وی افزود: قوم ایرانی از اقوام هند و ایرانی که در بالای دریای خزر سکنی داشتند، منشعب شده است. آنها به فلات ایران آمدند. قومی که رفته رفته تشکل پیدا کردند و به عنوان یک دسته از اقوام هند و اروپایی خواستند اسم انتخاب کنند. کلمه «ایر» به معنی نجیب، شجاع و آزاده را به عنوان اسم برای خودشان انتخاب کردند که این ریشه «ایران» است.
انوری بیان کرد: بعدها این کلمه در اوستا ایران‌ویج به کار رفته است. در دوره اشکانیان به صورت «ایرانشهر» و بعدها در دوره ساسانی به صورت «ایران» نام کشور ایران شد. بعد از اسلام بیشتر این عنوان مورد استعمال قرار گرفت و نه تنها نام کشور ایران بود بلکه در هر گوشه‌ای که حکومت کوچکی تشکیل می‌شد، آنها هم خود را ایران می‌دانستند. در شاهنامه بر مبنای چاپ مسکو کلمه «ایران» ۸۴۰ بار به کار رفته است.
عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه گفت: در برخی موارد وقتی فردوسی می‌گوید؛ «ایران»، منظور او پایتخت یا مقر پادشاه است. این «ایران» کدام «ایران» است که فردوسی آن را به کار برده است؟ همان ایرانی است که جامعه‌شناسان ایران فرهنگی یا ایران معنا می‌گویند. وقتی می‌گوئیم «وزیر خارجه به ایران رفت» ایران در حیطه مکان مورد نظر است و وقتی به پایتخت ایران در زمان ساسانیان در کنار دجله اشاره می‌کنیم؛ منظور ایران در حیطه زمان و مکان است. «ایران» سخنی برای گفتن دارد. ایران در حیطه معنا شامل تمام مفاهیم و عناصر فرهنگی است که قوم ایران از هزاران سال پیش تا امروز فراهم آورده است.
در ادامه این نشست اکبر ایرانی، مدیرعامل مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب پس از خیرمقدم به حاضران از زنده‌یاد دکتر علی محسنی کاشانی که روز یکشنبه ۲۶ آذرماه ۱۴۰۲ درگذشت، یاد کرد و در ادامه کلیپی درباره وی پخش شد. سپس اکبر ایرانی گزارشی از برخی فعالیت‌های مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب در ماه گذشته ارائه و به مواردی همچون چاپ رساله حساب و مساحت، چاپ و رونمایی از رساله سمّیّه (زهرشناسی)، مشارکت در رونمایی از تصحیح جدید دیوان قطران تبریزی به کوشش دکتر محمود عابدی، در تبریز و آماده‌سازی مقدمات برگزاری سی‌امین سال تأسیس مؤسسه میراث مکتوب، اشاره کرد.
در ادامه دکتر ایرانی از چند تن از اساتید برجسته متولد آذرماه، همچون دکتر مجتبایی، دکتر آذرشب و دکتر امیدسالار، نام برد و برای تبریک تولد به سه تن از اساتید حاضر در جلسه یعنی دکتر ژاله آموزگار، دکتر حسین معصومی همدانی و استاد محمد روشن شاخه گلی اهدا شد. همچنین لوح تقدیری از سوی مؤسسه به استاد روشن به پاس سال‌ها خدمت در حوزه تصحیح متون خطی اهدا شد.
در ادامه جلسه کلیپ «چراغداران» درباره زنده‌یاد محمدتقی دانش‌پژوه با صدای بهروز رضوی و با گزارش اکرم سلطانی از برخی اسناد مربوط به زنده‌یاد دانش‌پژوه، به کوشش حسینی باغسنگانی و با مشارکت مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب تهیه شده بود، پخش شد. حجت‌الاسلام محمدعلی خسروی، کوتاه سخن گفت و از اشعار خود برای حاضران خواند.
اکبر ایرانی به معرفی برخی کتب و نشریات اهدایی مانند شماره جدید فصلنامه دربند، قطره دریای همت و سفر در حباب، اهدایی مصحح این آثار امیرحسین مدرس و همچنین معرفی برخی از میهمانان جدید نشست پرداخت. سپس سید عباس سجادی، محمدهاشم احمدوند، خواننده و نوازنده را به حاضران معرفی کرد و احمدوند به اجرای موسیقی و آواز برای حاضران پرداخت.
نظر شما